Çin yönetiminin Uygur Özerk bölgesinde Uygur Türkleri ve diğer Müslüman azınlıklara yönelik yasadışı izleme faaliyetlerini raporlaştıran İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), Çin’in mobil uygulamayla Müslümanların boy ve kilolarından göz taramalarına kadar tüm kişisel bilgileri yasadışı olarak topladığını açıkladı.
Çin’in, Doğu Türkistanlı Müslümanların 36 davranışını takip ettiğinin belirtildiği raporda akıllı telefon sahibi olunmaması, evin arka kapısının kullanılması, komşularla iletişimde bulunulmaması, fazla ya da az elektrik kullanımı gibi tüm davranışların gözaltı hatta tutuklama için gerekçe gösterildiği ifade edildi.
2019’da akıllı cep telefonu kullanmayı suç sayan Çin’in, 2016’da ise akıllı cep telefonu kullanmamayı suç sayması, yönetimin Doğu Türkistanlılarla ilgili amacını açıkça ortaya koyuyor.
Kriterler yeni değil
Yeniakit'te yer alan habere göre; Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İdari ve İktisadi Bilimler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Abdülreşit Celil Karluk, Çin’in Doğu Türkistanlıları gözaltına almak ya da tutuklamak için ürettiği kriterlerin yeni olmadığını belirterek, “Çinliler bunun daha farklı varyanslarını daha önce de kullandı. Şimdi son kalan çarede teknolojik imkanları kullanarak bütün davranışınızı kontrol altına almaya çalışıyor. Doğu Türkistan’da zulüm altında Müslümanlar. Zulüm altındaki bu insanların parası yok zaten. Gidip akıllı telefon alabilen çok az insan var. Ve bu insanlar akıllı cep telefonu kullanmayarak farklı bir niyet içerisinde, farklı bağlantılar içerisinde olmakla fişleniyor, suçlanıyor.” dedi
Çin kafasına göre tutarlı
Çin yönetiminde ‘fark tehdittir’ anlayışının hakim olduğunu söyleyen Prof. Dr. Abdülreşit Celil Karluk, “Çin, ‘Uygurlar farklı bir grup. Davranışı, giyim-kuşamı, fizyolojik görüntüsü farklı.’ diyor. Çin kendince ‘Ben çok güçlüyüm.’ diyor. Güçlü olduğu zaman sınırları içindeki bütün farklı düşünce ve farklı grupları ezer. Ya yok eder ya da tamamıyla format atar. Bize göre Çin’in belirlediği bu kriterlerin hiçbir tutar tarafı yok ama Çin kafasıyla baktığınızda gayet tutarlı.” diye konuştu.
Biyolojik, kültürel, fizikî ve psikolojik soykırım!
Çin’e göre devletin en küçük çıkarının herşeyden üstün olduğunu, bu tarz grupları çeşitli tedbirlerle denetim altına almak istediğini ve bunun için gerekirse ezdiğini söyleyen Prof. Dr. Karluk, “Çin’in bu yaptığı soykırımdır. Biyolojik, kültürel, fizikî, psikolojik soykırımın sözde kurumsal düzeydeki bir dışa vurumudur. Ben yasal olarak bunları belirledim. Bu benim yönergemdir. Ben bunu yapıyorum.
Bizim evrensel değerler ya da kendi kültürel değerlerimizden hareketle şu insani değil, bu ahlaki değil falan. Çin’in umrunda değil.” ifadelerini kullandı.
