Kahramanmaraş'ın Pazarcık ve Elbistan ilçeleri merkezli 7.7 ve 7.6 büyüklüğünde yaşanan "çifte deprem", felaketi beraberinde getirdi. Toplamda 10 ili etkileyen deprem büyük yıkıma yol açarken Prof. Dr. Şükrü Ersoy, kırılan fay hatları ve tehlikede olan yeni bölgeler için önemli açıklamalarda bulundu.
Neden "Asrın Felaketi"? Doğu Anadolu hattı boyunca bu büyüklükteki depremler sık görülür mü?
Bu depremlerin gerçekten oldukça nadir olduğunu söyleyebilirim. Bu büyüklükteki depremler daha önce tarihte oldu. Hatay depremleri, öyle anılır ki 300 bin kişinin öldüğü depremler vardır. Çünkü Hatay tarihte dünyanın 3. büyük şehriydi.
O altın çağında bile büyük depremler yaşadı. Ancak bu yüzyılda yaşanan en büyük depremlerden biri. Yüzyılın felaketi olduğu doğrudur. 1939'da Erzincan'da 7.9 büyüklüğünde bir deprem olmuştu, 30 bin kişi ölmüştü. Buna yakın bir depremdi ancak burada fark şu: Çifte deprem oldu. Etkisi, şiddeti giderek katlandı.
"MAKSİMUM ŞİDDETTE"
Depremin büyüklüğü her yerde aynıdır, Japonya'da da aynıdır, Türkiye'de de aynıdır, nasıl ölçülmüşse odur. Büyüklük farklı bir şeydir, örneğin Japonya'da 9 büyüklüğünde deprem olur ama Türkiye'de olmaz. Şiddetinin ölçüsünü ise zarar gösterir ve rahatlıkla söyleyebiliriz ki çok çok şiddetli bir deprem. Maksimum şiddet 12 kabul edilir. Bölgedeki hasar duruma göre diyebiliriz ki bu depremin şiddeti 11'e yakındır. Şiddeti maksimuma yakın.
"DEPREMİN ADI DEĞİŞMELİ"
Bu depreme Kahramanmaraş - Hatay depremi demek daha doğru olur. İlk gün Hatay'daki hasarın bu kadar olduğu bilinmiyordu. Ve Hatay'da yer kabuğu kırıldı. Üstelik burada zeminin de büyük etkisi var. Depremin Amik Ovası gibi yumuşak, gevşek bir zeminde olması büyük hasar verdi.
"HATAY'I VURAN ÖLÜDENİZ FAYI"
Doğu Anadolu Fayı deniliyor ama Hatay'daki fay, Doğu Anadolu Fayı değil, Ölüdeniz Fayı. Bu depremde iki bölgede iki farklı fay kırılmış olabilir.
Hatay'daki Ölüdeniz Fayı, Hatay'da başlayıp Kızıldeniz'in içine kadar gidiyor. Kızıldeniz'i oluşturan, açan fay, aslında bu fay. O fay, Ürdün'den, Suriye'den geçip Türkiye'ye geliyor. İki fay zonunun kırıldığını kabul edebiliriz.
Kesişme noktasına kadar Ölüdeniz Fayı demek gerekiyor. Bana göre asıl olarak 2. Deprem, Doğu Anadolu Fay Hattı'nın bir parçası. Birinci deprem Ölüdeniz Fayı'nın bir uzantısı sonucu, ikinci deprem ise Doğu Anadolu fayının sonucu diyebiliriz.
Bu fay hattı üzerinde, artçılar haricinde yeni bir kırılma bekleniyor mu?
Teorik olarak bir bölgede deprem olduğu zaman o depremin olduğu yerde fay kırıldığı için uzun süre orada deprem olmaz, yeni gerilimlerse o fayın ucuna taşınır.
Mesela 2020 Elazığ depremi Sivrice'yle Pötürge arasında, Doğu Anadolu fayı üzerinde gerçekleşti. Artık burada uzun süre deprem olmaz. Ancak iki ucu, yani Pötürge'den batıya doğru Sivrice'dense doğuya doğru yeni gerilimler taşıdığını söyleyebiliriz.
Bu depremin ardından, kırılan bölgenin komşu alanlarında gerilim olduğu söylenebilir. Potansiyel olarak, gelecek zamanda oralarda komşu alanlarda deprem olması muhtemel.
Kaynak: Sabah
