Kadir Yıldız / TÜRKGÜN
Sözde anket araştırma sonuçları yayınlayan şirketler, masa başında hazırladıkları rakamlar ile zilleti düştüğü kuyudan çıkarmaya çalışıyor. Uzun süredir siyasi mühendislik yaparak partilerin oy oranları üzerinden algı oluşturmaya çalışan anket şirketlerine ise zillet medyası sahip çıkıyor.
Sık sık anket araştırma sonuçları yayınlayan şirketlerin sözde sonuçlarını büyük haber olarak sunma marifetiyle yalana çanak tutan medya organları da ajansın talimatıyla hareket ettiğini gözler önüne seriyor. Anket-Medya-Ajans üçgeninden ibaret olan bu ilişki ağı yuvarlak masa partilerine yön verirken aynı zamanda da toplumu yanıltmaya yönelik bir eylemin parçası olduğunu gösteriyor.
Yuvarlak masa partilerine yakınlığıyla bilinen bu anket şirketlerinin bazıları uzun yıllardır faaliyet gösterirken bazıları da yeni kurulmasıyla dikkat çekiyor. Her ikisinin de ortak noktasını masa başında hazırladıkları sorular neticesinde ortaya çıkardıkları hayali rakamlar oluşturuyor. Bu rakamların maddi bir ilişkiye dayanıp dayanmadığı ise akıllara soru işareti getiriyor.
‘MIŞ’ GİBİ YAPMIŞLAR
24 Haziran 2018 genel seçimleri öncesi başlayan siyasi mühendislik faaliyetleri, seçim sonuçlarının açıklanmasıyla son bulmuştu. Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci tura kaldığını, MHP’nin ise baraj altında kaldığını gösteren bu anket şirketlerinin sahipleri seçim sonrası derin bir sessizliğe bürünmüşlerdi. Yuvarlak masa partilerine yakın birkaç sözde araştırma şirketi faaliyetine son verirken bunların yerini 2019 yerel seçim atmosferiyle birlikte yeni kurulan sözde şirketler aldı. 2018 yılında yapılan genel seçimler öncesi daha önce hiçbir seçime girmemiş İP’in oy oranını yüzde 20’nin üzerinde gösteren anket şirketleri bu sonuçlar üzerinden MHP seçmenini etkilemek istemişti. Ancak İP Genel Başkanı Meral Akşener, Cumhurbaşkanı adayı olduğu seçimde yüzde 7,3 partisi ise yüzde 9,98 oy alarak yüzde 10 barajını ancak ittifak sayesinde geçebilmişti.
Seçmenlerin foyasını ortaya çıkardığı anket şirketleri için MHP bir kanun teklifi hazırlamış ve siyaset mühendisliği yapan sözde araştırma şirketleri ile gerçekten araştırma yapan şirketlerin ayrılmasını hedeflemişti. Geçmiş seçimlerde de büyük anket şirketi sahipleri bazı itiraflarda bulunmuşlar ve kimisi yapmadığı anketi yapmış gibi kamuoyuna sunduğunu, kimisi de oy oranını partilerin istediğine göre hazırladıklarını söylemişlerdi.
MHP, kanun teklifi hazırladı
Anket araştırma şirketlerinin yasal sorumluluğunun olması yönünde 2018 yılının Ağustos ayında kanun teklifi hazırlayan MHP, kamuoyunu yönlendirmek veya etkilemek maksadıyla yalan, yanlış, yanıltıcı veya eksik bilgiler sunan kamuoyu araştırmacılarının 2 yıldan 5 yıla kadar hapisle cezalandırılmasını istedi.
Teklife göre araştırmacının; yayınlanan bir araştırma için araştırmayı kim için yaptığını, araştırmanın finansmanının kim tarafından karşılandığını ve tutarını belgeleri ile birlikte paylaşması zorunlu hâle getiriliyor. Ayrıca araştırmacı, veri toplama, analiz etme ve yayınlama dâhil her aşamada dürüst, doğru ve tarafsız olmakla yükümlü tutuluyor. Teklifte belirtilen koşul ve ilkelere uymayan araştırmacı veya kamuoyu araştırma kuruluşuna; ilgili araştırmayı yapmak için fatura karşılığı aldığı ücretin 10 katına kadar idari para cezası öngörülüyor.
