Yerli koronavirüs aşımız Turkovac’ı geliştiren Aykut Özdarendeli kimdir, nereli? TURKOVAC'ı geliştiren Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aykut Özdarendeli sosyal medyada konuşulanlar arasında. Biontech aşısını geliştiren ve dünyada övgüler alan Dr. Uğur Şahin ve Dr. Özlem Türeci'nin ardından Turkovac'ı geliştiren Prof. Dr. Aykut Özdarendeli yaptığı bu büyük çalışmasıyla Türkiye'yi kendi korona aşısını üreten bir kaç ülke arasına soktu. Peki Aykut Özdarendeli hangi buluşlar yaptı? Aykut Özdarendeli kimdir? Aykut Özdarendeli nereli, kaç yaşında?
PROF. DR. AYKUT ÖZDARENDELİ KİMDİR, NERELİ?
Prof DR. Aykut Özdarendeli, veteriner hekim. Erciyes Üniversitesi Aşı Araştırma ve Geliştirme Uygulama ve Araştırma Merkezi (ERAGEM) müdürü ve tıp fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji anabilim dalı öğretim üyesidir.Aykut Özdarendeli, ilkokul ve ortaokul eğitimini Konya'da aldı. Lise öğrenimini Malatya lisesinde tamamladı. Sonra 1986 yılında Fırat Üniversitesi Veteriner Fakültesi'ne girdi ve 1991 yılında mezun oldu. Aykut Özdarendeli, 1997 yılında Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü’nde Viroloji programında doktorasını tamamladı.
Aykut Özdarendeli, 1998 yılında Fırat Üniversitesi Veteriner Fakültesi Viroloji Anabilim Dalına Yrd. Doç. Dr. olarak atandı. 2005 yılında Doç. Dr. unvanını aldı. 2011 yılında Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalına profesör olarak atandı. Ayrıca farklı zamanlarda Tennessee State Üniversitesi ve Pittsburg State Üniversitesi'nde postdoktora yaptı. 2015 yılında dünyada hücre kültür temelli KKKA aşısının ilk patentini alması ve ekibi ile birlikte SARS-CoV-2'ye karşı TURKOVAC aşısını geliştirmesiyle tanınmıştır.
PROF. DR. AYKUT ÖZDARENDELİ TURKOVAC'I ANLATTI
Yerli Aşı Turkovac'ı geliştiren Erciyes Üniversitesi Aşı Araştırma ve Geliştirme Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü ve Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Aykut Özdarendeli, aşıya ilişkin eleştirilere yanıt verdi.
Faz-1, Faz-2 çalışmalarıyla ilgili veriler elimizde
“Turkovac’a acil kullanım onayı bağımsız komisyonlar tarafından verildi. Hiçbir tereddüte gerek yok. Gayet başarılı bir çalışma” diyen Prof. Dr. Özdarendeli, “Faz-1, Faz-2 çalışmalarıyla ilgili veriler elimizde. En kısa zamanda onları da bir dergiye gönderip zaten sonuçlarını paylaşacağız. Faz-3 çalışmaları Sağlık Bakanlığı koordinasyonunda devam ediyor” dedi.
Alfa ve Beta varyantlarına karşı yüzde 100 başarı
Hürriyet’ten Musa Kesler’e konuşan Özdarendeli, “Alfa ve Beta varyantlarına karşı transgenik fareler üzerinde yapılan çalışmalarda yüzde 100 koruma aldık. İnsanlarda Faz-2 çalışmalarındaki örneklerde de bu iki varyanta karşı çapraz korumayı test ediyoruz. Şu anda çalışmalar devam ediyor."
'Omicron'la ilgili çalışmamız sürüyor
"Omikron’la ilgili izolasyon çalışmaları sürüyor. İzole ettiğimizde aynı araştırmayı insanlar üzerinde de yapacağız. Omikron çok farklı bir varyant. Çalışmalarımızın ardından TURKOVAC’ın Omikron üzerindeki etkileri üzerinde de konuşabileceğiz” ifadelerini kullandı.
Faz-1 ve Faz-2 verilerini dergide yayınlayacağız
Prof. Dr. Özdarendeli, Turkovac’a ilişkin eleştiri ve ithamlara şöyle yanıt verdi: “Sosyal medyayı çok takip etmiyorum. Paylaşım da yapmıyorum. Ama söylenenleri biliyoruz, kulağımıza geliyor. Aşının gelişim sürecinin başından beri ben işin içindeyim. Faz-1, Faz-2 çalışmalarının yürütücülüğünü yaptım."
Onunla ilgili verileri Sağlık Bakanlığı’na sunduk. Klinik öncesi çalışmalarla ilgili yayınımızı da kasım ayında Vaccine dergisinde yayınladık. Faz-1, Faz-2 çalışmalarıyla ilgili veriler elimizde. En kısa zamanda onları da bir dergiye gönderip zaten sonuçlarını paylaşacağız.
“Faz-3 çalışmaları Sağlık Bakanlığı koordinasyonunda devam ediyor”
Faz-3 çalışmaları Sağlık Bakanlığı koordinasyonunda devam ediyor. Türkiye’nin en büyük klinik çalışmaları bunlar. 28 ilde 44 merkezde yürütülüyor. Onunla ilgili verileri de zaten Sağlık Bakanlığı ve TÜSEB gerekli noktalarda açıklıyor.
Burada herhangi bir tereddüde gerek yok. Çünkü Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) çok ciddi ve güçlü bir kurum. Onun bir aşıya ‘acil kullanım onayı’ vermesi için aşının gerçekten birçok komisyondan geçebilmesi lazım. Burası çok önemli.
Ben o süreçlerin hiçbirine müdahil değilim. Bunlar uzman hocalardan oluşan bağımsız komisyonlar. Ayrıca üniversitede faz çalışmalarının yürütüldüğü merkez, dünya çapında bir merkez. Dünya Sağlık Örgütü, Avrupa İlaç Ajansı, ABD ve Kanada ilaç ajansları tarafından tanınan akredite bir merkez. Sağlık Bakanlığı koordinesinde çok kaliteli bir çalışma yürütüldü.
