Stokçuluktan herkes gibi rahatsız olan bazı esnaf ve tüketici dernekleri, ürünün fiyat etiketli ambalajıyla satılmasını tavsiye ediyor. Yapılan sıkı denetim ve verilen ağır cezalara rağmen stokçuluğun önüne geçilemiyor.
Gıda ve hijyen ürünleri gibi temel ihtiyaç maddelerini stoklayan bazı ana bayi, toptancı ve marketler fiyatları istediği gibi manipüle ediyor. Bazı ürünlerde maliyet enflasyonlarında bir değişiklik olmadığı halde fiyatlarda enflasyonun kat kat üstünde artışlar gözleniyor.
Bazı firmalar uyguluyor
Esnaf ve tüketici dernekleri satış fiyatlarının fabrikalarda ürünlerin üzerine etiketlenmesi ile stokçuluğun biteceğini belirtiyor. Bazı kurumsal firmalar bu sistemi etkin bir şekilde uyguluyor. Üretimden ve dağıtım maliyeti ile tedarik zincirindeki aktörlerin karı da hesaplanarak ürünün üzerine gözle görülür şekilde etiket yapıştırılıyor.
Ürünü nihai tüketici ile buluşturan bakkal ve marketler de o fiyatı dikkate almak zorunda kalıyor. Böylece tedarik zincirindeki bayi/toptancı ürünü daha yüksek fiyata satma şansı olmadığı için stok yapamıyor, son satıcı da ürünün fiyatı ile istediği gibi oynayamıyor.
Sabit etiketlerde fiyat artışı olmadı
Sabit etiketle ürün fiyatlarının bölgeden bölgeye değişim göstermesinin de önüne geçiliyor. Aynı firmalar üzerine fiyat etiketi koymadığı ürünleri, yüzde 15-20 yüksek fiyatla satarak, hem toptancıyı hem de market ve bakkalları fiyat etiketli ürünleri almaya teşvik ediyor.
Bazı üreticiler de hazırladıkları irsaliyelerde ürünün fiyatının yanı sıra tavsiye edilen satış fiyatını yazıyor. Ancak ürünün üzerine etiketlenmediği için toptancıdan nihai satıcıya kadar fiyatlar keyfi olarak değiştiriliyor, isteyen satıcı ürünü kendi belirlediği fiyattan satıyor. Etiket zorunluluğunun piyasadaki raflardaki etkisi de dikkat çekiyor.
Örneğin önceki gün üzerinde fiyat etiketi olan bir süt ürünü 8.95 liraya satılırken, aynı kalite ve ağırlıktaki etiketsiz ürünün fiyatının 15 liraya kadar çıkabildiğini gördük.
Fahiş zamların önüne geçebilir
Tüketici dernekleri de ürünün üzerine zorunlu olarak satış fiyatı etiketi yapıştırılmasının fahiş fiyat artışlarını ve stokçuluğu önleyebileceği fikrini destekliyor. Belli başlı gıda ve hijyen ürünlerinin ambalajlarına daha fabrikadayken fiyatının yazılmasının doğru bir hamle olacağını ifade eden Tüketici Konfederasyonu (TÜKOMER) Başkanı Aydın Ağaoğlu, şöyle konuştu:
Tükenene kadar aynı fiyatta kalır
"Güzel bir fikir. Temel gıda ürünlerinde yapılabilir. Tüketici bunu talep edebilir. Ticaret Bakanlığının belirleyeceği temel gıda ürünlerinde böyle bir uygulama talep edilebilir. Ambalajlı ürünlerde peynir gibi, yağ, un, şeker, ekmek gibi ürünlerde ambalajın üzerine satış fiyatı yazılabilir. Dolayısı ile üzerindeki ambalajında fiyatı yazan ürün tükenene kadar üzerinde yazan fiyattan yüksek fiyata satılamaz. Bu da stokçuluğa ciddi darbe vurur."
Tüketici Birliği Federasyonu Başkanı Mehmet Bülent Deniz ise "Böyle bir uygulaması olması çok iyi olur. Firmalar da buna ayak uydurabilirse neden olmasın" diyerek fabrikaların ürünlerin ambalajlarına fiyat yazabileceğini belirtti.
Otomotiv bayisine üst sınırdan ceza
Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu, İzmir’de bir otomotiv bayisine stokçuluk yaptığı gerekçesiyle ceza üst sınırı olan 545 bin 550 lira idari para cezası verdi.
Ticaret Bakanlığından yapılan açıklamada, tüm sektörlerde tüketicilerin temel ihtiyaçlarını karşılamak için zorunlu olan mal ve hizmetlerde yapılan haksız fiyat artışları ile tüketicilerin mallara ulaşmasının engellenmesine sebep olan stokçuluk faaliyetlerine yönelik suiistimallerin yakından takip edildiği aktarıldı.
Caydırıcı tedbirler alınıyor
"Arz talep dengesiyle uyuşmayan fiyat artışlarına ve kurallı serbest piyasayı bozucu faaliyetlere karşı caydırıcı tedbirler alınmakta ve Bakanlığımızca mevzuat çerçevesinde tüm imkanlar seferber edilmektedir" ifadesine yer verilen açıklamada, Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulunun, İzmir’de bir otomotiv bayisine stokçuluk yaptığı gerekçesiyle ceza üst sınırı olan 545 bin 550 lira idari para cezası verdiği bildirildi.
Tedarikçi firmalar denetime takıldı
Rekabet Kurumu, salgın sürecinde fiyatlarını takibe aldığı zincir marketlerin ardından şimdi de tedarikçileri inceliyor. Gıda ve içecek alanında hizmet veren 13 tedarikçi firma mercek altına alındı. Kurul bir rapor hazırlayarak tedarikçilerin sözlü savunmasını alacak.
Denetimler arttı
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın "fahiş fiyatın önüne geçeceğiz" açıklamasının ardından denetimler genişletilerek sıklaştırıldı. Rekabet Kurulu, salgını sürecinde, perakende gıda ve temizlik ürünleri ticareti ile iştigal eden zincir marketlere kestiği yüksek cezaların ardından tedarikçi firmaları da denetim altına aldı. Maden suyu, çikolata, cips, jelibon, bisküvi firmalarının bulunduğu 13 tedarikçi hakkında soruşturma başlatıldı.
Yapılan ön araştırmada, soruşturmanın tarafı olmayan çeşitli üretici/tedarikçi niteliğindeki teşebbüsler tarafından alt pazarda yer alan önde gelen perakende süpermarket zincirleri arasında geleceğe dönük fiyatlar, fiyat geçiş tarihleri, dönemsel aktiviteler ve kampanyalar gibi rekabete hassas bilgilerin dolaylı yoldan değişimine aracılık edildiği tespit edildi.
13 perakendecinin yeniden satış fiyatlarının belirlenmesine dönük davranışlarda bulunulduğuna karar verildi. Soruşturmanın tamamlanmasının ardından tedarikçiler sözlü savunma verecek.
