Bahadır Çoban / TÜRKGÜN
Türkiye Etik Kurulu Kurulması Hakkında Kanun Teklifi”ni TBMM’ye sunmaya hazırlanan Milliyetçi Hareket Partisi’nin Siyasi Etik Kurulu Başkanı Prof. Dr. Cengiz Şahin, gazetemiz TÜRKGÜN’e verdiği söyleşide teklifin detaylarını açıkladı. Sorularımızı yanıtlayan Prof. Dr. Cengiz Şahin, Milliyetçi Hareket Partisi’nin toplumun beklentilerinden biri olan ahlaki yozlaşmanın önlenmesi ve temiz siyaset alt yapısının temeli olan etik ilke ve davranışların yerleştirilmesini önemsediğini dile getirerek MHP Siyasi Etik Kurulu tarafından yapılan çalışmaları anlattı.
- Etik denildiği zaman ne anlamalıyız?
Etik bize belirli durumlarda ne yapmamız gerektiğinden çok, eylemlerimizin ahlâkî bakımdan değerli ya da değersiz olup olmadığına ilişkin bilgiler verir. Ayrıca ahlâkî eylemin, insan isterse gerçekleştirebileceği, istemezse vazgeçebileceği keyfi bir eylem olmadığını; aksine, insan olarak varlığına ilişkin vazgeçilmez bir niteliğin ifadesi olduğunu gösterebilme, insanı sevmeyi öğretebilme de etiğin hedeflerindedir. Etik kişilere, kurumlara ve meslek mensuplarının davranışlarına rehberlik eden, iyiyi ve doğruyu belirlemede yardımcı olan kılavuz değerler, ilkeler ve standartlar bütünüdür. Etik ilkelerin, belirli bir meslek ya da faaliyet alanında çalışanların, meslek ya da faaliyetlerini yerine getirirken uymaları gereken düzenleyici normlar olduğu sonucu çıkarılabilir.
- Etik ve ahlak kavramları arasındaki ayırımı nasıl yapmalıyız?
Genel olarak ahlak denildiğinde; toplumun iyi-kötü, doğru-yanlış, hak-haksızlık gibi kabul ettiği değerleri ve düşünceleri anlıyoruz. Ahlak anlayışı toplumlara göre değişkenlik gösterebilir. Buna karşılık etik ise, ahlaki kurallar konusunda ortaya konulan evrensel ilkelerdir. Etik ahlak felsefesidir. Nitekim ahlak kurallarının ve etik ilkelerin, insanların birbiriyle olan sosyal ilişkilerini düzenleyen yönleri düşünüldüğünde, toplumsal huzurun ve barışın sağlanmasındaki rolleri gözetildiğinde, her iki kavramın belli ölçülerde birbirini karşıladıkları söylenebilir.
“ETİĞİN GÖREVİ SİYASETİN YOLUNU AYDINLATMAK”
- Siyasette etik değerler Türkiye’de sıkça telaffuz edilen ama bu zamana kadar içi pek de doldurulmayan kavramlar olarak karşımıza çıktı. Türk siyasetinde etik ilkelere ihtiyaç oluşturan sebepler nelerdir size göre?
En yüksek insani ve etik değer, insan hakları ve hukuk gibi insan onurunu korumaya yönelik olan değerlerdir. Siyaset ise, bu değerleri korumayı amaçlayan ve uygun koşullar altında bu değerleri gerçekleştirmenin yolunu arayan sivil toplum oluşumlarıdır. Siyasetin amacı insani ve etik değerleri yükseltmektir. Etiğin görevi ise, siyasetin yolunu aydınlatmaktır. Siyasetin temiz ve ilkeli kalması, etikle olan bağının korunması ile doğrudan ilişkilidir. Bu durumda siyasal etik korunarak daha iyiye ve adil olana erişilebilecektir. Siyasilerin kendi iyi anlayışları, ahlaki durumları, kültürleri ve içinde oldukları siyasal kurumların kültürleri ortak davranışlarda buluşmayı olumlu bazen de olumsuz etkilemekte, çıkar çatışmasına neden olabilmektedir. Bu nedenle bir siyasi örgüt çatısı altında yaşayan tüm teşkilat mensuplarının temel siyasal etik ilkelere uyması, teşkilat içinde ve genelde siyasal yaşam içinde çatışmayı önleyebileceği değerlendirilmektedir.
“YÖNETMELİĞİMİZ UYGULAMAYA KONULDU”
- Milliyetçi Hareket Partisi Siyasi Etik Kurulu ne zaman kuruldu, amaçları neler ve bu zamana kadar ne tür çalışmalar yapıldı?
Amacımız Milliyetçi Hareket Partisi teşkilatlarının siyasi etik kültürünü güçlendirmek, uymaları gereken etik davranış ilkelerini ve bu ilkelerin uygulanma biçimlerini değerlendirmektir. Partimiz toplumun beklentilerinden biri olan ahlaki yozlaşmanın önlenmesi ve temiz siyaset alt yapısının temeli olan etik ilke ve davranışların yerleştirilmesini önemsiyor. Saygıdeğer Genel Başkanımızın talimatlarıyla Yönetmeliğimiz genel merkez, il, ilçe, belde teşkilatları, yan kuruluşlar, yardımcı kurul ve komisyonlar ile yurt dışı temsilciliklerimizde uygulamaya konulmuştur.
Nitekim bundan yaklaşık 13 yıl önce 2009 yılında yayımlanan parti tüzüğümüzün 59. maddesinde siyasi etik kurulunun kurulmasının önemi vurgulanmış; siyasi etik kurulunun kuruluş, görev ve yetkileri tanımlanmıştır.
Siyasi etiğe büyük önem veren saygıdeğer Genel Başkanımız Sayın Devlet Bahçeli tarafından parti tüzüğümüzün ilgili maddesine istinaden 12 Nisan 2021 tarihinde MHP Siyasi Etik Kurulu Başkanlığı oluşturulmuş ve kurulumuz aynı tarihte görevine başlamıştır. Genel Başkanımızın talimatlarıyla daha önceden hazırlanan “Türkiye Etik Kurulu Kurulması Hakkında Kanun Teklifi” ve “Milliyetçi Hareket Partisi Siyasi Etik Kurulu Yönetmeliği” yine Genel Başkanımızın talimatlarıyla yeni oluşan Siyasi Etik Kurulu tarafından titizlikle yeniden ele alınmış ve raporlanmıştır. Yapılan değişiklikler ve düzenlemeler Sayın Genel Başkanımıza sunulmuştur. Daha sonra hazırlanan Siyasi Etik Kurulu Yönetmeliği ise 5 Şubat 2022 tarihinde Merkez Yönetim Kurulu toplantısında MYK üyelerimize sunulmuş ve oybirliği ile kabul edilmiştir.
- Aynı zamanda “Türkiye Etik Kurulu” oluşturulması için bir kanun teklifini de hazırladınız. Kanun teklifi TBMM’ye ne zaman verilecek?
Türkiye’nin demokratik ülkeler arsındaki saygın yerini güçlendirmek amacıyla partimiz tarafından hazırlanan “Türkiye Etik Kurulu Kurulması Hakkında Kanun Teklifi” Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine uygun olacak şekilde Türkiye Etik Kurulunun kurulmasını, Türkiye’de tüm kamu yönetimine ilişkin ortak etik ilkelerinin belirlenmesini, Türkiye Etik Kurulunun kurulmasıyla tüm kamu alanı için belirlenen ortak etik ilkelerine ilişkin uygulamaların izlenmesi ve geliştirilmesi hedeflenmiştir. Türkiye Etik Kurulu Kanununda belirlenen etik ilkeler çerçevesinde, tüm kamu görevlerine ilişkin genel etik davranış standartları belirlenmiştir. Milliyetçi Hareket Partisi, Türk Hukuk mevzuatında önemli bir boşluk içeren etik alanını, yeni bir kanunla bütünlük anlayışına uygun bir içerikle yeniden düzenlenmesini önermektedir.
EVRENSEL İLKELER ESAS ALINDI
*Çalışmalarınızı şekillendirirken hangi değer ve ilkelerden yola çıktınız?
Genel Başkanımız Sayın Devlet Bahçeli Beyefendinin “Önce ülkem ve milletim, sonra partim ve ben anlayışı ve inanmışlığı ile biz tutarlıyız, ilkeliyiz, dürüstüz ve ahlakın burcuyuz” değer ve ilkesi çalışmalarımızın şekillenmesinde bize yol gösterici olmuştur. Zira etik de, “ben-perspektifi” yaklaşımından uzaklaşarak “biz-perspektifini” esas alan bir yaklaşımdır. Çalışmalarımız şekillendirirken evrensel ilkeler esas alınmıştır. Bu ilkeler: doğruluk-dürüstlük, tarafsızlık, güven, sorumluluk ve adalettir.
Türkiye Etik Kurulu Kurulması Hakkında Kanun Teklifi; yasama, yürütme ve yargı mensupları ile diğer tüm kamu görevlilerinin uymaları gereken etik davranış ilkelerini belirlemek ve bu ilkelerin uygulanmasını izlemek, değerlendirmek ve bu yönde çalışmalar yapmak üzere Türkiye Etik Kurulunun kuruluş, görev, çalışma usul ve esasların düzenlenmesini amaçlamaktadır. Mevcut yürürlükte olan 25 Mayıs 2004 tarih ve 5176 sayılı Kamu Görevleri Etik Kanunu, tüm kamu görevlilerinin uyması gereken ortak etik ilkelerini belirlemediği gibi yasama ve yürütmeyi içeren siyasi etik ve yargısal etik alanlarını da kapsamamaktadır.
Önerdiğimiz bu kanun teklifinde belirlenen etik davranış ilkeleri, tüm kamu alanını yani yasama, yürütme ve yargı mensupları ile diğer tüm kamu görevlilerini kapsayacak şekilde ortak ilkeler olarak belirlenmiştir. Böylece kamu yönetiminde ortak etik davranış ilkeleri esas alınarak, farklı kamu hizmeti alanlarına özgü etik davranış kuralları oluşturulacaktır. Türkiye Etik Kurulunun ana işlevi ortak etik davranış ilkeleri çerçevesinde Türkiye’deki etik standartlarını yükseltmektir. Bu kapsamda Türkiye Etik Kurulu, Cumhurbaşkanından göreve yeni başlayan bir devlet personeline kadar tüm kamu alanını kapsayan etik davranış ilkelerine ilişkin faaliyette bulunacaktır. Kısacası Milliyetçi Hareket Partisi olarak, Türk Hukuk mevzuatında önemli bir boşluk içeren etik alanını, yeni bir kanunla bütünlük anlayışına uygun bir içerikle yeniden düzenlenmesini önermekteyiz. Hazırlanan “Türkiye Etik Kurulu” kurulması hakkında kanun teklifinin Genel Başkanımızın uygun göreceği bir tarihte Meclis’e sunulması beklenmektedir.
