Kadir YILDIZ / TÜRKGÜN
Çin hükümetinin Doğu Türkistan’daki soydaşlarımıza yönelik baskıcı girişimlerini uzun süredir yakından takip eden Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Türkiye’nin Uygur Türkleriyle ilgili hassasiyet ve beklentilerini Çin Dış İşleri Bakanı’nın yüzüne söyledi. Resmi temaslarda bulunmak için Türkiye’ye gelen Çin Dış İşleri Bakanı Vang Yi’yi kabul eden Mevlüt Çavuşoğlu, Dışişleri Bakanlığında baş başa ve heyetler arası görüşmeler gerçekleştirdi. Heyetler arası görüşme öncesinde kısa bir konuşma yapan Çavuşoğlu, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in Türkiye’yi ziyaret etmesinden memnuniyet duyacaklarını, bu vesileyle ilişkileri kapsamlı stratejik ortaklık seviyesine çıkarmak istediklerini ifade etti.
Çavuşoğlu, Dışişleri Bakanları İstişare Mekanizması Toplantısı’nın daha ileri bir tarihte kapsamlı şekilde gerçekleşeceği bilgisini paylaştı. Çavuşoğlu ve Vang daha sonra yeni tip koronavirüs (Kovid-19) aşısı alanında Türkiye ile Çin arasındaki iş birliğini gösteren fotoğraf sergisini gezdi. Çavuşoğlu, görüşmeye ilişkin Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, “Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi ile diplomatik ilişkilerimizin 50. yıl dönümünde ekonomik iş birliği potansiyelini ele aldık. Salgınla mücadele ve aşı konusunda iş birliğini ilerleteceğiz. Uygur Türklerine ilişkin hassasiyetimizi ve düşüncelerimizi ilettik” ifadelerini kullandı. Çavuşoğlu, heyetler arasında yapılan görüşmelerde Uygur Türkleri konusunda Türkiye’nin hassasiyetlerine geniş yer ayırdı.
YAKIN TAKİBİMİZ DEVAM EDİYOR
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi 46. Oturumu’nda yaptığı konuşmasında Çin’in Uygur Türklerine yönelik insan hakları ihlallerini dile getirmiş ve soydaşlarımızın durumlarının yakından takip edildiği belirtilmişti.
Bakan Çavuşoğlu yaptığı konuşmada, “BM ve diğer uluslararası raporlardaki bulgulardan endişe duyuyoruz. Konuyla ilgili kaygı ve beklentilerimizi Çinli yetkililerle paylaşıyoruz. Bu konuda şeffaflık bekliyoruz. Türkiye, Çin’in egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı gösterirken, Uygur Türklerinin ve diğer Müslümanların insan haklarının korunmasının öneminin de altını çiziyor. Yüksek Komiserlik heyetinin bölgeye olası ziyaretlerine ilişkin gelişmeleri takip etmeye devam ediyoruz. Çin’in daveti üzerine, kendi milli heyetimizi de bölgeyi ziyaret etmesi için göndereceğiz” demişti.
ÖNCE DİYALOG YOLUYLA
Uygur Türklerinin temel hak ve özgürlüklerine önem atfedildiği kalın çizgilerle belirtildi. Ayrıca Uygur Türklerinin Çin’in eşit vatandaşları olarak özgürlük, huzur ve refah içinde yaşamaları isteği vurgulandı. Çin hükümetinin soydaşlarımızı terörle ilişkilendirmesinin kabul edilemez olduğu belirtildi, aşırıcılık ve ayrılıkçılıkla mücadele olarak görülen yaklaşımın doğru bulunmadığı belirtildi.
Uluslararası platformlarda Uygur Türkleri konusunda başka ülkelerin yaptıkları açıklamalara Türkiye’nin katılmadığı ve Türkiye’nin kendi milli beyanlarının dikkate alınması gerektiği ifade edildi. Çavuşoğlu, Uygur Türkleri konusunda muhatabın Türkiye olduğu ve Türkiye’nin yaklaşımının dikkate alınması gerektiğini de belirtmiş oldu. Türkiye’nin Uygur Türkleri meselesini Çin’le yapıcı şekilde ve diyalog yoluyla ele almayı arzu eden bir yaklaşım içerisinde olduğu görüldü.
Çavuşoğlu’nun Çin Dışişleri Bakanı’nın yüzüne söylemiş olduğu sözler aslında hem Çin hükümetine hem kendi çıkarları için Uygur Türklerini paravan yapmaya çalışan ülkelere hem de soydaşlarımıza sessiz kaldığı yalanını siyaset malzemesi hâline getiren muhalefete bir mesajdı. Uygur Türkleri konusunu daha öncede dünya gündemine taşıyan Çavuşoğlu’nu herkes duymuş ama zillet ittifakı yine kulağının üstüne yatmıştı.
