Horasan okulu nedir, hangi ülkede? Horasan Mektebinin özellikleri nedir?

Horasan, Fudayl b. İyâd (ö. 802), İbrahim b. Ethem (ö. 809), Şakîk Belhî (ö. 809) gibi isimlerin yetiştidiği özel bir bölgedir. Horasan Eyaletinin coğrafi konumu  ve buradaki mektebin /okulun özellikleri araştırılıyor. Bu bağlamda, Horasan okulu nedir, hangi ülkede? Horasan Mektebinin özellikleri nedir?" gibi sorulara yanıt aranıyor

HORASAN NEREDE, HANGİ ÜLKEDE?

Horasan Eyaleti, İran'ın kuzeydoğu ve doğusunda yer alan bölgeye verilen isim.

Horasan ismi eski Farsça’da hur (güneş) ve âsân (âyân “gelen, doğan”) kelimelerinden meydana gelmiştir ve “güneşin doğduğu yer, güneş ülkesi; doğu bölgesi” anlamını taşımaktadır.

HORASAN MEKTEBİ

“Horasan diyârı” olarak anılan Mâverâünnehr bölgesinin hicrî II. asırdan başlayarak son devirlere kadar mühim tasavvufî şahsiyetlerle temâyüz ettiği ve pek çok ekolün kurucusunun bu bölgeden yetiştiği, özellikle Anadolu’nun İslâmlaşması ve Türkleşmesi olayında hizmet îfâ eden sûfîlerin bu bölgeden geldiği bilinmektedir.

Horasan coğrafyası birçok tasavvuf ekolünün kurucusunun yetiştiği ve Anadolu’nun İslamlaşmasında rol oynayan mutasasavvıfların yaşadığı bölgedir. Bu sebeple de Horasan tasavvuf tarihinde önemli bir yere sahiptir. Fudayl b. İyâd (ö. 802), İbrahim b. Ethem (ö. 809), Şakîk Belhî (ö.809) bu bölgede yetişen ilk tasavvuf âlimlerinden birkaçıdır. İlerleyen zamanlarda ise Nişabür ekolünün etkisi ile birliktede “melâmet ve fütüvvet” konularına önem veren bir ekol haline gelecek ve Bağdat ekolünden ayrılacaktır. Dönem âlimlerinden Ma’ruf Kerhî (ö. 815) “ma’rifatullah” kavramını tasavvufun temeli haline getirmiş ve eğitimin manevi boyutunda “mürşid” sahibi olma geleneğini savunmuştur.

Hicrî II. asırın sonuna kadar olan dönemde Râbiatü’l Adeviyye “muhabbetullah”ı, Ma’ruf Kerhî “ma’rifetullah”ı zühdün esası kabul etti. Mânevî eğitimde mürşid edinme işi de Ma’ruf’un geliştirdiği hususlar arasındadır. Yine bu dönemde riyâzat ve mücâhede hayli ileri noktalarda uygulanmıştır. Cezbe, vecd ve semâ gibi konular henüz pek yaygınlık kazanmış değildir.

HORASAN EKOLÜNÜN ÖZELLİKLERİ NEDİR?

Horasan ekolünü Semâ, Hângâh Âdâbı, Fütüvvet, Şeyhin İrşadı, Şiir, İlm-i Ledünn, Ehlibeyt Muhabbeti ve Zulme Karşı Tutum ve Melâmet alt başlıkllarıyla açıklamak doğru olacaktır ki bu özellikler ekolünün genel çerçevesini oluşturmaktadır.