Cushing sendromu hormonal bir durumdur. Bir kişinin kortizol seviyeleri çok yüksek olduğunda olur. Vücut üzerinde ciddi ve geniş etkileri olabilir. Genellikle vücutta yüksek düzeyde kortizole yol açan ilaçların kullanılmasından kaynaklanır, ancak diğer nedenler arasında iyi huylu veya kanserli bir tümör bulunur.
İnsanlar bazen Cushing sendromunu Cushing hastalığı ile karıştırırlar. İkisi birbiriyle ilişkili fakat aynı değil.
Nedenler
Cushing hastalığı ve Cushing sendromunda, bir dizi faktör yüksek kortizol hormonu seviyesine yol açabilir. Bu da, birtakım belirtilere yol açar.
Cushing hastalığı
Cushing sendromunun bir nedeni de Cushing hastalığı. Bu, hipofiz bezinde kanserli olmayan bir tümör olan hipofiz adenomunun adrenokortikotropik hormon (ACTH) olarak bilinen yüksek düzeyde bir hormon salgılamasıyla ortaya çıkan nadir bir durumdur.
Bu yüksek ACTH seviyeleri yüksek seviyede kortizol tetikler ve bu da çeşitli semptomlara yol açar.
Bazen, bazı genetik değişiklikler ya da sendromlar nedeniyle tümörler oluşur. Çoğu zaman, neden olduğu belli değildir.
Genellikle 20 ila 50 yaş arasındaki yetişkinlerde görülmekle birlikte ancak çocukları da etkilenebilir.
İstatistikler, dünya genelinde milyonda 10 ila 15 kişiyi etkilediğini gösteriyor. Cushing hastalığı olan 10 kişiden yedisi kadınlar.
Cushing sendromu
Cushing sendromu, Cushing hastalığını içerir, ancak en çok steroid ilaçların kullanımı hormon düzeylerini etkilediğinde ortaya çıkar.
Cushing hastalığı olanların yanı sıra, Cushing sendromu geliştirme riski altında olan kişiler arasında şunlar bulunmaktadır:
-
Astım gibi başka bir hastalık için büyük dozda steroid ilacı alanlar
-
Böbreküstü bezinde tümör olanlar
-
Bazı akciğer kanserleri gibi ACTH üreten kanserli tümörlere sahip kişiler
-
Bu faktörlerin tümü, vücutta yüksek düzeyde kortizole neden olabilir.
-
Daha az yaygın olarak, tümörler benzer semptomlara yol açan ACTH'yi serbest bırakan diğer organlarda gelişir.
Sahte-Cushing sendromu
Sahte-Cushing sendromu, semptomların Cushing sendromununkilere benzer olduğu zamandır, ancak başka testler sendromun mevcut olmadığını göstermektedir. Yaygın nedenler arasında çok fazla alkol, obezite, sürekli yüksek kan glukoz seviyeleri, hamilelik ve depresyon bulunur.
Nasıl olur?
Hormon üretimini kontrol eden vücut sistemi endokrin sistemdir.Bu sistem içerisinde, bezler birlikte çalışır ve farklı hormon türleri üretir. Bir bezin ürettiği hormonlar, diğer bezlerin hormon üretimini doğrudan etkileyebilir.
Bu bezler arasında adrenal bezler, hipofiz bezi, tiroid bezi, paratiroid bezleri, pankreas, yumurtalıklar ve testisler bulunur.
Adrenal bezler böbreklerin hemen üstünde. Diğer hormonlarla birlikte kortizol üretirler. Kortizol, birincil stres hormonudur ve insanlarda majör doğal glukokortikoiddir (GC).
Kortizol vücudun proteinleri, karbonhidratları ve yağları gıdalardan enerjiye nasıl dönüştürdüğünü düzenlemeye yardımcı olur.
Ayrıca kan basıncı ve kan şekeri seviyelerinin kontrolüne ve kardiyovasküler fonksiyonun korunmasına yardımcı olur. Bağışıklık sistemini baskılayabilir ve vücudun strese nasıl tepki verdiğini etkiler. Kortizol seviyeleri sürekli yüksek olduğunda, Cushing sendromu ortaya çıkabilir.
Bazı vakalarda genetik faktörler rol oynayabilir, ancak Cushing sendromu ve Cushing hastalığı ailelerde görülmez.
Türleri
İki tür Cushing sendromu vardır.
Eksojen Cushing sendromu
Eksojen Cushing sendromu, sebebin vücudun fonksiyonu dışındaki bir şeyden gelmesidir.
Genellikle uzun süreli, yüksek dozda glikokortikoidler olarak da bilinen kortikosteroid ilaçlarının kullanımından kaynaklanır. Bunlar kortizole benzer.
Örnekler şunları içerir:
-
Prednizon
-
Deksametazon
-
Metilprednizolon
Romatoid artrit, lupus, astım ve bir organ nakli alıcısı olan kişilerin bu ilaçların yüksek dozlarına ihtiyacı olabilir.
Eklem ağrısı, sırt ağrısı ve bursit tedavisi için enjekte edilebilir kortikosteroidler de Cushing sendromuna neden olabilir.
Cushing sendromu riskini artırmıyor gibi görünen steroid ilaçlar:
-
Steroid kremleri, egzama için bir tedavi seçeneği
-
İnhale steroid, astım tedavisi için
Endojen Cushing sendromu
Endojen Cushing sendromunun nedeni vücudun içinden geldiği zaman, örneğin adrenal bezlerin çok fazla kortizol ürettiği zamandır.
Benzer semptomlar ayrıca adrenal bez tümörlerinden veya pankreas, tiroid, timus bezi veya akciğerdeki iyi huylu veya kötü huylu bir tümörden de kaynaklanabilir. Bunlar da kortizolün aşırı üretilmesine neden olabilir.
