Güneş ışığı vitamini olarak da bilinen D Vitamini vücut tarafından güneşe maruz kalmaya yanıt olarak üretilir; yiyeceklerde veya takviyeler alınabilir. Yeterince D vitamini almak, sağlıklı kemikler ve dişlerin bakımı da dahil olmak üzere bir takım nedenlerden dolayı önemlidir; ayrıca kanser, tip 1 diyabet ve multipl skleroz gibi çeşitli koşullara karşı da koruma sağlayabilir.
-
D vitamini vücutta birden fazla rol oynar ve şunlara yardım eder:
-
Bağışıklık sistemi, beyin ve sinir sisteminin sağlığını destekler.
-
İnsülin seviyelerini düzenler ve diyabet yönetimine yardımcı olur.
-
Akciğer fonksiyonlarını ve kardiyovasküler sağlığı destekler.
-
Kanser gelişiminde rol oynayan genlerin ifadesini etkiler.
D vitamini nedir?
D vitamini aslında bir vitamin değildir. İsmine rağmen, D vitamini bir vitamin değil, bir hormon yanlısı olarak kabul edilir. Vitaminler vücut tarafından yaratılamayan besinlerdir ve bu nedenle dışarıdan alınmaları gerekir. Bununla birlikte, güneş ışığı cilt ile temasa geçtiğinde D vitamini vücudumuz tarafından sentezlenebilir.
Çıplak ciltte 5-10 dakika boyunca haftada 2-3 kez hassas güneş ışığına maruz kalmanın çoğu insanın yeterli miktarda D vitamini üretmesine olanak sağladığı, ancak D vitamini oldukça hızlı bir şekilde parçalandığı ve bu sayede özellikle kışın azalabileceği tahmin edilmektedir. Son araştırmalar, küresel nüfusun önemli bir yüzdesinin D vitamini eksik olduğunu göstermiştir.
D vitamininin faydaları
1) Sağlıklı kemikler için D Vitamini
D vitamininin bir görevi de kalsiyum düzenlenmesi ve kandaki fosfor seviyelerinin korunmasıdır; sağlıklı kemikleri korumak için son derece önemli olan iki faktördür. Bağırsaklardaki kalsiyumu emmek ve böbreklerden atılacak kalsiyumu geri kazanmak için D vitaminine ihtiyacımız var.
Çocuklarda D Vitamini eksikliği, kemiklerin yumuşaması nedeniyle şiddetli yay bacaklı görünümüyle karakterize bir hastalık olan raşitizme neden olabilir.
Yetişkinlerde, D vitamini eksikliği osteomalazi (kemiklerin yumuşaması) veya osteoporoz olarak ortaya çıkar. Osteomalazi zayıf kemik yoğunluğu ve kas zayıflığı ile sonuçlanır. Osteoporoz, menopoz sonrası kadınlar ve yaşlı erkekler arasında en sık görülen kemik hastalığıdır.
2) Grip riskinde azalma
Kış aylarında 4 ay boyunca D vitamini verilen çocuklar, influenza A enfeksiyonu riskini yüzde 40'ın üzerinde azaltmıştır.
3) Azalan diyabet riski
Birçok gözlemsel çalışma vücuttaki D vitamini kan konsantrasyonları ile tip 2 diyabet riski arasında ters bir ilişki olduğunu göstermiştir. Tip 2 diyabetli kişilerde, yetersiz D vitamini düzeyleri, insülin sekresyonunu ve glukoz toleransını olumsuz yönde etkileyebilir.
4) Sağlıklı bebekler
Düşük D vitamini alımı halinde atopik çocukluk hastalıkları ve astım, atopik dermatit ve egzema gibi alerjik hastalıkların riski ve ciddiyeti ile karşı karşıya gelinmektedir.
5) Sağlıklı hamilelik
D vitamini eksikliği olan hamile kadınların preeklampsi geliştirme ve sezaryene ihtiyaç duyma riski daha fazladır. D vitamini durumunun zayıflığı, gestasyonel diabetes mellitus ve gebe kadınlarda bakteriyel vajinozla ilişkilidir. Hamilelik sırasında yüksek D vitamini alımının çocuklarda yaşamın ilk 2 yılında artmış gıda alerjisi riski ile ilişkili olduğunu not etmek de önemlidir.
6) Kanser önleme
D vitamininin en önemli görevleri arasında hücre büyümesini düzenlemek ve hücreden hücreye iletişim vardır. Bazı çalışmalar kalsitriolin (D vitamininin hormonal olarak aktif formu) kanserli dokudaki yeni kan damarlarının büyümesini ve gelişimini yavaşlatarak, kanser hücresi ölümünü artırarak ve hücre çoğalmasını ve metastazlarını azaltarak kanser ilerlemesini azaltabileceğini göstermiştir.
D Vitamininin vücutta oynadığı roller arasında artmış kardiyovasküler hastalık, hipertansiyon, multipl skleroz, otizm, Alzheimer hastalığı, romatoid artrit, astım şiddeti ve domuz gribinin riski ile de bir ilişkisi bulunmaktadır. Ancak bu ilişkilerin kanıtlanması için daha güvenilir çalışmalara ihtiyaç vardır. Bu yararların çoğu, D vitamininin bağışıklık sistemi üzerindeki olumlu etkisiyle ortaya çıkar.
Tavsiye edilen D vitamini alımı
Kişinin D vitaminine olan ihtiyacı yaşı ile alakalıdır.
D vitamini alımı iki farklı biçimde ölçülebilir: mikrogram (mcg) ve Uluslararası Birimler (IU).
Bir mikrogram D vitamini, 40 IU D vitaminine eşittir.
-
0-12 ay bebekler - 400 IU (10 mcg).
-
1-18 yaş arası çocuklarda - 600 IU (15 mcg).
-
18-70 yaş arası yetişkinler 70 - 600 IU (15 mcg)
-
Yaşları 70 üzeri olan yetişkinler - 800 IU (20 mcg) Hamile veya emzikli kadınlar - 600 IU (15 mcg).
