Kolon kanseri, kalın bağırsakta meydana gelen tümör büyümesiyle birlikte gerçekleşir. Kolon veya kalın bağırsak, vücudun katı atıklardan su ve tuz çıkardığı yerdir. Atık daha sonra rektum boyunca hareket eder ve vücuttan anüsten çıkar. Kolon kanseri ve rektum kanseri birlikte ortaya çıkabilir. Buna kolorektal kanser denir. Rektumda anüse en yakın bölgede ortaya çıkan rektal kanser, kalın bağırsağın son birkaç santiminde görülür.
Kolon kanseri etkili olduğu bölge kalın bağırsaktır. Sıklıkla bağırsak duvarındaki poliplerle başlar. Belirtiler daha sonraki bir aşamaya kadar görünmeyebilir, ancak gastrointestinal problemler yaygın belirtilerdir. Tedavi, muhtemelen bir kolostomiye yol açan kemoterapi, radyasyon tedavisi ve ameliyatın bir kombinasyonunu içerir.
Yüksek lifli, az yağlı beslenmeye sahip sağlıklı bir yaşam tarzı, kolon kanserini önlemeye yardımcı olabilir ve tarama erken aşamada bunu tespit edebilir.
Kolon kanseri belirtileri
Kolon kanseri kalın bağırsağı etkiler. Genellikle iyi huylu poliplerden gelişir. Kolon kanserinin ilk aşamalarında genellikle bir belirti yoktur, ancak kanser ilerledikçe semptomlar gelişebilir.
Kolon kanserinin yaygın belirtileri
-
İshal veya kabızlık
-
Dışkı kıvamındaki değişiklikler
-
Dışkıda rektal kanama veya kan
-
Karın ağrısı, kramplar, şişkinlik veya gaz
-
Bağırsak hareketleri sırasında ağrı
-
Sürekli dışkılama dürtüsü
-
Zayıflık ve yorgunluk
-
Açıklanamayan kilo kaybı
-
İrritabl barsak sendromu (IBS)
-
Demir eksikliği anemisi
Kanser vücutta farklı bölgelerde metastaz olmuşsa burada ek belirtiler görülebilir. Karaciğer en sık etkilenir.
Kolon kanseri aşamaları
Kanseri evrelemenin farklı yolları var. Aşamalar kanserin ne kadar yayıldığına bağlıdır.
Aşama 0: Kanser çok erken bir aşamadadır. Yerinde karsinom olarak bilinir. Kolonun iç katmanından daha fazla büyümemiştir.
Aşama 1: Kanser bir sonraki doku katmanına doğru büyümüş, ancak lenf bezlerine veya diğer organlara ulaşmamıştır.
Aşama 2: Kanser, kolonun dış katmanlarına ulaşmıştır, ancak kolonun dışına yayılmamıştır.
Aşama 3: Kanser, kolonun dış katmanları arasında büyümüş ve bir ila üç lenf düğümüne ulaşmıştır. Uzak bölgelere yayılmamıştır.
Aşama 4: Kanser, kolon duvarının ötesindeki diğer dokulara ulaşmıştır. 4. aşama ilerledikçe, kanser vücudun uzak bölgelerine ulaşır.
Kanser aşamalı olarak gelişir. Her aşama sabit değildir, ancak belirli gelişmelerin gerçekleştiği bir aşamayı tanımlar.
Kolon kanseri tedavisi
Tedavi kanserin tipine ve evresine hastanın yaşına, sağlık durumuna ve diğer özelliklerine bağlı olacaktır.
Tüm kanser türleri de dahil olmak üzere, kanser için belirlenen tek tip bir tedavi seçeneği bulunmamaktadır. Bununla birlikte kolon kanseri için en çok tercih edilen yöntem cerrahi, kemoterapi ve radyasyon tedavisidir.
Tedaviler kanseri ortadan kaldırmaya çalışır ve ağrılı semptomları giderir.
Cerrahi
Kolorektal kanser cerrahisi sıklıkla bir kişinin kolostomiye ihtiyaç duyacağı anlamına gelir. Bir torba, kalın bağırsağın alt kısmına duyulan ihtiyacı atlayarak atıkları bir stomadan toplar.
Kolektomi, hastalığın tespit edildiği kolonun tamamının ya da bir kısmının tahliye edildiği bir operasyondur. Operasyonu gerçekleştiren cerrah, kanseri oluşumunu ve çevresindeki kanserin yayılması olası alanı çıkarır.
Yakındaki lenf düğümleri de genellikle çıkarılır. Kolonun sağlıklı kısmı, rektuma yeniden bağlanacak veya kolektominin boyutuna bağlı olarak bir stomaya bağlanacaktır. Stoma, karın duvarında yapılan bir açıklıktır. Atık bir torbaya geçerek kolonun alt kısmına olan ihtiyacı ortadan kaldıracaktır. Buna kolostomi denir.
Bazı küçük, lokalize kanserler endoskopi kullanılarak çıkarılabilir.
Karında birkaç küçük bir kesi açılarak yapılan laparoskopik cerrahi, daha büyük poliplerin çıkarılması için bir seçenek olabilir.
Palyatif cerrahi, tedavi edilemeyen veya ilerlemiş kanser durumlarında semptomları hafifletebilir. Amaç, kolonun herhangi bir tıkanmasını gidermek ve ağrı, kanama ve diğer semptomları yönetmektir.
Kemoterapi
Kemoterapi, kanser meydana getiren hücreleri zayıflatmak ve bu hücreleri yok etmek için protein veya DNA'ya zarar vererek hücre bölünmesi sürecine müdahale eden kimyasalları yönetir.
Bu tedaviler, sağlıklı olanlar dahil, hızla bölünen hücreleri hedef alır. Sağlıklı hücreler genellikle kimyasal olarak indüklenen herhangi bir hasardan iyileşebilir, ancak kanser hücreleri iyileşemez.
Kemoterapi genellikle yayılan kanseri tedavi etmek için kullanılır, çünkü ilaçlar tüm vücutta dolaşır. Tedavi aşamalı olarak yapılır. Bu nedenle vücudun aşamalar arasında iyileşmek için zamanı vardır.
Yaygın yan etkiler şunlardır:
-
Saç kaybı
-
Mide bulantısı
-
Yorgunluk
-
Kusma
Kombinasyon tedavileri genellikle birden fazla kemoterapi türünü karıştırır veya kemoterapiyi diğer tedavilerle birleştirir.
Radyasyon tedavisi
Radyasyon tedavisinde kanser hücrelerini öldürmek için yüksek enerjili gama ışınları kullanılır. Radyoaktif olan gama ışınları, yüksek enerjili röntgenlerden veya radyum gibi metallerden yayılır. Radyoterapi, bir tümörü küçültmek veya kanser hücrelerini yok etmek veya diğer kanser tedavilerinin yanı sıra bağımsız bir tedavi olarak kullanılabilir.
Radyasyon tedavileri daha sonraki bir aşamaya kadar sıklıkla kullanılmaz. Erken evre rektum kanseri rektumun duvarına nüfuz etmiş ya da yakındaki lenf düğümlerine doğru ilerlemişse kullanılabilir.
Yan etkiler şunları içerebilir:
-
Güneş yanığı veya buna benzeyen hafif cilt değişiklikleri
-
Mide bulantısı
-
Kusma
-
İshal
-
Yorgunluk
-
İştah ve kilo kaybı
Çoğu yan etki, tedaviyi tamamladıktan birkaç hafta sonra geçer.
Kolon kanserini önleme yolları
-
Standart önleyici önlemler şunları içerir:
-
Sağlıklı bir kiloyu korumak
-
Egzersiz
-
Bol miktarda meyve, sebze ve kepekli tahıl tüketmek
-
Doymuş yağ ve kırmızı et alımını azaltmak
-
İnsanlara ayrıca alkol tüketimini sınırlamaları ve sigarayı bırakmaları önerilir.
