Halk arasında “kuduz” denildiğinde, genellikle sahipsiz köpekler ya da kediler aracılığıyla bulaştığı düşünülse de, yarasa, tilki, çakal gibi vahşi hayvanlar da hastalığın temel taşıyıcıları arasında yer alır. Virüsün insan bedenine geçişi çoğunlukla tükürük aracılığıyla (ısırık, açık yara veya mukozayla temas) meydana gelirken, “kuduz cinsel yolla bulaşır mı?” sorusu nadir rastlanan ve teorik olarak ele alınan bir durum olup, bilimsel kaynaklarda kesin verilerle desteklenmiş bir bulaşma biçimi değildir. Bununla birlikte, hastalığın ölümcül olması ve yalnızca aşı ya da antiserum uygulamasıyla önlenebilmesi, farkındalık ve zamanında müdahalenin hayati önem taşıdığını göstermektedir.
Kuduz Nedir ve Neden Ortaya Çıkar?
Kuduz, Rhabdoviridae ailesine mensup Rabies virüsünün yol açtığı, hızla ilerleyen ve ölümcül seyreden bir beyin enfeksiyonudur. Virüs, enfekte olmuş hayvanların salyasında bulunur ve ısırma veya derideki açık yaralar yoluyla insan vücuduna girer. Ardından sinir dokularına yerleşerek omurilik ve beyne ulaşır. Hedef organlara ulaştığında ise ciddi ve geri dönüşü olmayan tahribata sebep olabilir. Aşılanmamış sokak hayvanları ve yabani memeliler (yarasa, tilki, çakal vb.) en yaygın bulaş kaynakları arasında gösterilir. Seyrek de olsa evcil hayvanlardan bulaşma olasılığı vardır, ancak bu yalnızca hayvanın aşısız olup virüsü taşıması hâlinde mümkün olabilir.
Kuduzun ortaya çıkma süresi, ısırılan bölgenin beyne olan uzaklığına ve o bölgedeki sinir yoğunluğuna bağlı olarak değişkenlik gösterir; ancak genellikle birkaç hafta ile birkaç ay içinde belirtiler ortaya çıkabilir. Bazı durumlarda ise kuluçka dönemi bir yılı aşabilir. Bu sebeple, şüpheli temasın ardından hızlıca tıbbi yardım almak, hastalığın seyrini belirleyen en kritik faktördür.
