Türkiye'nin dünya ticaretinde lider olduğu fındıkta verim ve kaliteyi düşüren hastalık ve zararlılarla ilgili mücadele sürüyor. Doğu Karadeniz Bölgesi'nde çay tarımına zarar veren ve yörede 'vampir' olarak bilinen 'ricania simulans' adlı kelebek türününardından fındık bahçelerinde dadanan 'kahverengi kokarca' adlı böcek türü tehdit oluşturmaya başladı. Gürcistan'dan Türkiye'ye geldiği belirlenen ve günde 30 kilometre yol kateden böcek türü suyunu emdiği fındık ağaçlarının kökünü kurutuyor. Bu yıl da yeniden ortaya çıkan böcekler için yayılışın başladığı Artvin'de mücadele yürütülüyor. Artvin'de, Karadeniz Tarımsal Araştırmalar Enstitüsü tarafından geliştirilen kitlesel yakalama amaçlı 450 feromen tuzak bahçelere kuruldu. Tuzaklar kurulduğu yerden 2 kilometrekarelik alanda bulunan kahverengi kokarca böceklerini çekerek yok edebiliyor. Kahverengi kokarca ile mücadele için ihbar hattı da kuruldu. Üreticilerden böceklere rastlanılması halinde '444 02 08' numaralı hatta ihbarda bulunmaları istendi.
‘Tedbir alınmazsa fındık yok olacak’
Fındıkta tehlikenin boyutunun büyük olduğuna dikkat çeken Ulusal Fındık Konseyi Başkanı Sebahattin Arslantürk, kahverengi kokarca böceğinin 3 yıldır ürüne ciddi zararlar verdiğini söyledi. Artvin'de tarım ürünlerinde bu zararın büyük olduğuna dikkat çeken Arslantürk, "Bu dönem bazı tedbirler alındı. Bölgede feromen tuzaklarla mücadele başlatıldı. Bunun yanında kimyasal mücadele de önerildi. Bakanlıkta biyolojik mücadele anlamında çalışmalar devam ediyor. Bu zararlı ile mücadele Türk ekonomisi için çok önemli. Sadece fındığa zarar vermiyor. Fındık dışında meyve ve sebzelere de zarar verdiği tespit edildi. Verdiği zarara eğer gerekli tedbir alınmazsa fındığın tamamının yok olma olasılığı var. Bu çok ciddi bir durum. Fındık Türkiye açısından 2 milyar dolar civarında gelir elde ettiğimiz bir ürün. Bu konuda daha hızlı bir karar almak gerekiyor. Artvin'in Borçka ilçesinde bazı köylerde geçen yıl fındığın tamamı gitti. Özellikle temmuz aylarının başında en büyük zararı veriyor. Şu anda böceğin tam üreme dönemi. Mutlaka önüne geçilmeli” dedi.
‘Feromen tuzak böcekleri çekiyor'
Kimyasal ilaçları çotanakların çıktığı dönemde tercih etmediklerini söyleyen Borçka Tarım ve Orman Müdürü Muhammet Fatih Cineviz de, “Bu tarz zararlılarla ilaçla mücadeleye karşıyız. Fakat bu anlamda feromen tuzakları bizim için çok önemli, çünkü böceklerin sosyal davranış modelleri üzerinden geliştirilmiş olan feromen tuzak sistemleri bulundukları bölgede çekici olma özelliğine sahip. Biz belirli mesafelerde bu tuzakları koyduğumuz zaman herhangi bir kimyasal uygulama yapmadan böcekleri bu tuzağın içine çekebiliyoruz. Bu böceğin yumurtalarını enfekte etmek suretiyle böceğin gelişimini engelleyen bir arı türü var. Bu arının da bölgemize adaptasyon çalışmalarıyla ilgili bir ön çalışma programı yürütüyoruz” diye konuştu.
'Evlerimizde oturamaz olduk'
Kahverengi kokarcanın sadece tarımsal alanları değil evlerini de istila ettiğini anlatan üreticiler, böceklere karşı önlem alınmasını istiyor. Böceğin evlerine girdiğini anlatan Mehmet Navdar, "Bu böcek sadece tarlada değil evlerin içerisinde, ambarlarda, ahırlarda da görülebiliyor. Böcek fındığı kurutmaya, verim ve kalitesinde düşüklüğe neden oluyor. Biz gördüğümüz yerde yok ediyoruz. Milyonlarca kahverengi kokarca var. Öldürerek yok edemiyoruz. Baş etmemiz mümkün değil. Evlerimizde de oturamaz olduk. Ciddi bir istila var burada. Böyle giderse buraları da terk etmek zorunda kalacağız” diyerek önlem alınmasını istedi.
