Hiperaktivite, çocuğun normal gelişim süreciyle uyumsuz bir şekilde aşırı hareketli olması ve dikkatini bir konu üzerinde uzun süre tutamaması olarak tanımlanabilir. Her çocuk doğal olarak aktif olabilir, ancak hiperaktivite söz konusu olduğunda, bu davranışlar sürekli hale gelir ve çocuğun günlük yaşamını etkiler. Hiperaktivite genellikle dikkat eksikliği ile birlikte görülür, ve bu da çocukların sosyal ilişkilerinde, okul başarısında ve aile içindeki uyumlarında zorluklar yaşamasına yol açabilir.
Hiperaktiviteye neden olan faktörler arasında genetik yatkınlık, çevresel faktörler ve beyin kimyasındaki farklılıklar yer alır. Dopamin ve noradrenalin gibi nörotransmiterlerin işleyişindeki anormallikler, hiperaktiviteye zemin hazırlayabilir. Ayrıca düşük doğum ağırlığı, hamilelikte geçirilen enfeksiyonlar gibi etkenler de risk faktörleri arasında gösterilmektedir.
Hiperaktivite Belirtileri Nelerdir?
Bir çocuğun hiperaktif olup olmadığını anlamanın en önemli yolu, davranışlarını uzun bir süre gözlemlemektir. Hiperaktif çocuklarda görülebilecek tipik belirtiler şunlardır:
Kısa Dikkat Süresi: Çocuklar, monoton ve uzun süreli görevlerde çabuk sıkılırlar ve hızlıca başka bir aktiviteye geçme eğilimindedirler.
Sürekli Hareket İhtiyacı: Ellerini ve ayaklarını durduramama, yerinde kıpırdanma veya sürekli olarak gezme isteği.
Sabırsızlık ve Dürtüsellik: Başkalarının sözünü kesme, sırada beklemekte zorlanma, kararları hızlıca verme ve ardından pişman olma.
Planlama ve Organizasyonda Zorluk: Unutkanlık, eşyaları kaybetme, ödevleri tamamlayamama gibi belirtiler de sıkça görülebilir.
Bu belirtiler çocuğun her ortamda (evde, okulda veya oyunlarda) sürekli olarak gözlemleniyorsa, hiperaktivite bozukluğu olabilir.
Çocuklarda Hiperaktivite Tedavisi Nasıl Yapılır?
Hiperaktivite tedavisi, çocuğun yaşına ve belirtilerin şiddetine bağlı olarak kişiselleştirilir. Her çocuğun tedaviye verdiği yanıt farklı olabileceği için, sistematik bir yaklaşım gereklidir. İşte hiperaktivite tedavisinde kullanılan bazı yöntemler:
Davranışsal Terapi: Çocukların dikkat süresini uzatmak, dürtüselliklerini kontrol altına almak ve sosyal beceriler kazandırmak için davranışsal terapiler kullanılabilir.
Eğitimsel Destek: Okulda özel eğitim desteği sağlanarak, çocuğun akademik becerileri desteklenebilir ve organizasyonel beceriler kazandırılabilir.
İlaç Tedavisi: Doktorun önerisiyle, çocuklara dikkat eksikliği ve hiperaktivite tedavisi için ilaç verilebilir. Bu ilaçlar genellikle dopamin ve noradrenalin seviyelerini dengelemeye yardımcı olur.
