İlaç şirketleri ile devletler arasında Kovid-19 aşı krizi büyürken, Avrupa Birliği’nden skandal bir tehdit geldi. Avrupa Birliği yetkilileri, üretimlerini birlik sınırları içinde yapan ilaç şirketlerinin yapacakları ihracatın izne bağlanabileceğini belirtti. Başta Pfizer olmak üzere, Moderna ve Astrazeneca gibi şirketlerin ardı ardına hem üretim hem de tedarik miktarını azaltmalarının ardından, eleştirilerin hedefinde olan Brüksel çareyi, şirketlerden ön ihracat onayı talep etmekte buldu. AB’nin ön ihracat onayı kararına, aşılama programında hızla yol alan İngiltere’den büyük tepki geldi. Aşılama çalışmasında ortak harekete eden AB ülkeleri bugüne kadar 2 milyar doza yakın aşı satın aldı. Ancak çoğu AB ülkesinde aşılama oranları kısıtlı tedarik sonucu yetersiz miktarda kaldı.
AB üyesi 27 ülkede ilk bir ayda sadece 9 milyon doz aşı yapıldı. 27 Aralık 2020’de aşılamanın başladığı AB’nin tedarik konusunda yaşadığı sorunlar, aşılamadaki hedefin çok geride kalınmasına neden oldu.
Şirketlere şeffaflık uzan suçlaması
AB Sağlık Komisyonu Başkanı Stella Kyriakides, aşılara ilişkin aksama konusunda, ilaç şirketlerinden tatminkar cevap alamadıklarını belirterek, şirketleri şeffaflıktan uzak olmakla suçladı. Kyriakides, Brüksel’in AB sınırları içinden ihraç edilecek aşılarla ilgili önceden bilgilendirme talep edeceğini belirterek, ihracat yasağı söylentisini artırdı.
İzin almaları gerekli
Almanya Sağlık Bakanı Jens Spahn de Deutsche Welle’ye verdiği mülakatta yaşanan bu sorunlar nedeniyle Avrupa Birliği’nin denetimleri artırması gerektiğini vurguladı. Birlik çapında bir düzenleme ihtiyacı olduğunu belirten Spahn, aşı üreten firmaların dünyanın başka bölgelerine yaptıkları teslimatlarla ilgili izin almaları gerektiğini söyledi.
İlişkileri zehirler uyarısı
AB ve Almanya’dan aşı şirketlerine ihracat ambargosu sinyali gelmesi, Brexit süreciyle Birlik’ten ayrılan İngiltere’de tepkiye neden oldu. Daily Mail gazetesinin haberine göre aşı programını Belçika’da üretim yapan Pfizer şirketine bağlayan Londra, olası ihracat engelinin, AB’yle ilişkileri nesiller boyu sürecek şekilde zehirleyebileceği uyarısında bulundu.
DSÖ'den hakkaniyet uyarısı
Öte yandan Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, Kovid-19 aşılarının yoksul ülkelere eşit şekilde dağıtılması çağrısında bulunarak, “Aşıların hakkaniyetle dağıtılmasını desteklemek her ülkenin kendi orta ve uzun vadeli ekonomik çıkarına olacaktır.” dedi. Ghebreyesus, tüm ülkelere yılın ilk 100 gününde sağlık çalışanlarını ve yaşlıları Kovid-19’a karşı aşılama çağrısında bulundu.
