Filipinler Devlet Başkanı Rodrigo Duterte, bir televizyon kanalına verdiği demeçte taraflar arasında tırmanan gerilme dair değerlendirmelerde bulundu.
Duterte, Güney Çin Denizi'nde Çin'e meydan okumanın yalnızca şiddete yol açacağını ve bunun ise Pekin yönetiminin ihtilaflı alanlarda petrol arama faaliyetleri yapması durumunda söz konusu olacağını kaydetti.
Çin ile karşı karşıya gelmenin zamanı olmadığını ve bölgedeki deniz kaynaklarıyla da "pek ilgilenmediğini" aktaran Duterte, "Oraya gidersek kanlı olacak." dedi.
Duterte, Çin'in sondaj yapmaya başlaması halinde bölgeye askeri gemileri göndereceğini vurgulayarak, "Eğer petrol alırlarsa o zaman harekete geçmemiz gerekir." ifadesini kullandı.
Filipinler, 14 Nisan'da Güney Çin Denizi'nde Çin'e ait 240 geminin iki ülke arasında egemenlik ihtilafına konu olan Whitsun Resifi çevresine demirlemesiyle ortaya çıkan gerginlik nedeniyle Çin'e protesto notası verirken, 13 Nisan'da da Çin'in Manila'daki büyükelçisini Dışişleri Bakanlığına çağırarak, Filipinler'in "Julian Felipe Resifi" olarak adlandırdığı bölgede Çin'e ait araçların varlığına ilişkin rahatsızlığını iletmişti.
Çin teknelerin fırtına nedeniyle resife sığındığını savunmuştu
Çin'in "Niu'e Ciao", Filipinler'in "Julian Felipe" olarak adlandırdığı, "V" biçimli okyanus resifine çok sayıda teknenin demirlemesi, teknelerin hafif silahlar taşıyan milis botları olduğunu iddia eden Filipinler'in tepkisine sebep olmuş, Pekin yönetimi ise onların fırtına nedeniyle resife sığınan balıkçı tekneleri olduğunu savunmuştu.
Filipinler Savunma Bakanı Delfin Lorenzana, 21 Mart'ta yaptığı açıklamada, "Çin, Güney Çin Denizi'ndeki tartışmalı resifin yakınındaki 220 tekneyi geri çekmeli." ifadesini kullanmıştı.
Çin'e ait teknelerin varlığının, bölgenin askerileştirilmesine yönelik açık ve kışkırtıcı bir eylem olduğunu dile getiren Lorenzana, egemenlik haklarını savunma konusunda kararlı olduklarını vurgulamıştı.
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hua Çunying, 22 Mart'ta yaptığı açıklamada, kayalığın Çin'in hak iddia ettiği Nanşa Takımadaları'nın bir parçası olduğunu ve teknelerin deniz şartlarındaki değişim ve rüzgardan korunmak için resif yakınlarına sığındığını belirterek, "Bu çok normal. İlgili tarafların buna makul bir şekilde bakmasını umuyoruz." ifadesini kullanmıştı.
Güney Çin Denizi anlaşmazlığı
Çin, 1947'de yayımladığı haritayla egemenlik ihtilaflarının yaşandığı Güney Çin Denizi'nin yüzde 80'i üzerinde hak iddiasında bulunurken, yeraltı kaynakları açısından zengin bölgede başta Filipinler olmak üzere aralarında Vietnam, Brunei ve Malezya'nın da bulunduğu komşu ülkelerle egemenlik tartışmaları yaşıyor.
Pekin yönetiminin Güney Çin Denizi'ndeki egemenlik iddiasına dayanarak adalara üsler inşa etmesine, bölge ülkelerinin yanı sıra ABD de karşı çıkıyor.
Uluslararası kamuoyunda "Paracel" ve "Spratly" olarak bilinen takımadalar, Vietnam tarafından "Hoang Sa" ve "Truong Sa", Çin tarafından ise "Şişa" ve "Nanşa Çündao" olarak adlandırılıyor.
Uluslararası Tahkim Mahkemesi, 2016'da Filipinler'in başvurusuyla Çin'in, Güney Çin Denizi'nde tek taraflı egemenlik taleplerinin yasal zemini olmadığına karar vermişti.
