ABD Hava Kuvvetleri'nin (USAF), USAF'ın yüzlerce Soğuk Savaş döneminden kalma eski F-16'sının yerini alacak, küçük, sofistike ve hayalet avcı filosunu tamamlayacak uygun fiyatlı, hafif bir avcı uçağı geliştirilmesini istiyordu.
USAF Genelkurmay Başkanı Orgeneral Charles Brown Jr., bunun maliyetli F-22'ler ile ucuz jetlerin bir karışımı olacağını söylemişti.
Öyle görünüyor ki, Hava Kuvvetlerinin, yüzlerce Soğuk Savaş dönemine ait eski F-16'nın yerini alacak küçük, sofistike ve gizli savaş uçağı filosunu tamamlamak için uygun, fiyatlı, hafif bir avcı uçağı geliştirmeyi başlatması da bu plan için atılmış bir adımdı.
Ancak 20 yılı aşkın süredir Ar-Ge çalışmaları sonucunda, beklenen ucuz ve hafif uçak, Hava Kuvvetleri ve baş yüklenici Lockheed Martin tarafından daha ağır ve daha pahalı hale getirildi.
Lockheed Martin, bu süre zarfında, uçağı her geçen gün daha fazla yeni teknolojiyle doldurdu. Bu program zamanla, F-35 olarak adlandırıldı.
F-35 bir sorun haline geldi
25 tonluk gizli savaş uçağı F-35, çözülmesi gerekilen bir sorun haline geldi. Yetkililer, şimdi Amerika'nın bu F-35 sorununu çözmek için yeni bir savaş uçağına ihtiyacı olduğunu söylüyor. Motor dahil uçak başına yaklaşık 100 milyon dolarlık etiket fiyatı ile F-35 çok pahalı. Gizli ve yüksek teknolojili sensörlerle donatılan uçak, aynı zamanda yoğun bakım gerektiriyor.
Eski Hava Kuvvetleri program yöneticisi ve popüler Sadelik Döngüsü kitabının yazarı Dan Ward, "F-35 düşük maliyetli, hafif bir savaş uçağı değil" dedi.
Brown, geçen Çarşamba gazetecilere verdiği demeçte, F-35'in bir Ferrari olduğunu söyleyerek, "Ferrari'nizi her gün değil, sadece Pazar günleri kullanırsınız. Bu bizim 'üst düzey' savaş uçağımız, hepsini alt düzey dövüş için kullanmadığımızdan emin olmak istiyoruz" dedi.
F-16 almak yerine temiz bir sayfa açılsın
F-35'in maliyeti ve ağırlığı, onu her operasyonda kullanılamaz hale getiriyor. Bu nedenler günlük operasyonlardaki boşluğu doldurmak için yeni bir düşük kaliteli avcı uçağına ihtiyaç var. Bugün, Hava Kuvvetlerinin yaklaşık 1.000 F-16'sı bu ihtiyacı karşılıyor. Ancak, USAF 2001'den beri Lockheed'den yeni bir F-16 satın almadı.
Hava Kuvvetleri'nin en üst düzey satın alma yetkilisi Will Roper, ocak ayında görevinden ayrılmadan önceki son röportajında, yeni F-16 siparişleri fikrini gündeme getirdi. Ancak Brown, klasik uçaklardan fazlasına ihtiyaç duyulduğunu belirterek bu fikre karşı çıkıyor.
Brown, 17 tonluk ve gizlilik kabiliyeti olmayan F-16'nın en son yazılımla yükseltilmesinin çok zor olduğunu belirtti. Yeni F-16'lar sipariş etmek yerine, Hava Kuvvetlerinin yeni, düşük maliyetli bir avcı uçağı için "temiz bir sayfa" açması gerektiğini söyledi.
F-35 başarısız mı oldu?
Forbes'da yer alan bir makalede Brown'un açıklamaları, "F-35'in başarısız olduğunu açıkça kabul ediyor" şeklinde yorumlandı. 1990'larda tasarlandığı gibi, programın Hava Kuvvetleri, Deniz Kuvvetleri ve Deniz Piyadeleri envanterlerinde bulunan neredeyse tüm taktik savaş uçaklarının yerini alması için binlerce savaşçı üretmesi gerekiyordu.
Sadece Hava Kuvvetleri, yaşlanan F-16'lar ve A-10'ların yerini alması için yaklaşık 1.800 F-35'e ihtiyacı var.
Ancak Hava Kuvvetleri ve Lockheed, F-35 konseptinde başarılı olamadı. Washington DC'de Hükümet Gözetimi Programı analisti Dan Grazier, "F-35'in çok fazla şey yapmasını sağlamaya çalıştılar" diyor.
Uçağın, kara tabanlı operasyonlar için tasarlanmış daha küçük kanatlı bir modeli, Donanmanın fırlatma sistemi olan uçak gemileri için büyük kanatlı bir modeli ve Deniz Piyadeleri'nin bindiği küçük saldırı gemileri için dikey iniş-kalkış yapabilen bir modeli mevcut.
Uçaktaki karmaşıklık ek maliyetlere neden oldu, artan maliyetler gecikmelere neden oldu, gecikmeler geliştiricilere tasarıma daha fazla karmaşıklık eklemek için daha fazla zaman verdi, bu eklemeler yine daha fazla maliyete neden dolu, bu maliyetler daha fazla gecikmeye neden oldu.
F-35'in ilk uçuşundan on beş yıl sonra, Hava Kuvvetleri sadece 250 uçağa sahip. Hava Kuvvetleri'nin sadece 195 adet ürettikten sonra F-22 üretimini bitirmişti. Dan Grazier'a göre, F-35'te de bir yol ayrımına yaklaşılıyor.
F-35 de F-22 ile aynı üretim kaderini yaşayabilir
Pentagon liderleri, ABD ordusunun akran tehditlere, yani Rusya ve Çin'e odaklanmasının bir parçası olarak, Donanma ve Hava Kuvvetlerinin, ABD ordusunun yaklaşık 700 milyar dolarlık yıllık bütçesinden daha büyük pay alabileceğini ima etti.
Grazier, "Yeni bir savaş uçağı için tetiğe basacaksak, şimdi muhtemelen tam zamanı" dedi.
Uzmanlara göre Hava Kuvvetleri, birkaç yüz adetten sonra F-35 üretimini sona erdirebilir ve on milyarlarca doları yeni bir savaş programına yönlendirebilir. Ancak Hava Kuvvetlerinin hafif ve ucuz bir avcı uçağı geliştirmede başarılı olup olmayacağı ise muamma. Yeni daha düşük jet de, aynı kaderi paylaşabilir.
