İranlı yetkililer, benzin fiyatlarına beklenmedik şekilde en az yüzde 50 zam yapılması sonrası ülkede başlayan protestoların ilk üç gününde 12 kişinin öldüğünü açıkladı, Twitter mesajında "ABD sizin yanınızda" diyen ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo'ya da tepki gösterdi.
200'den fazla kişi gözaltına alındı
Aylık benzin alımlarında ilk 60 litreye yüzde 50, bu kotayı aşan alımlara ise yüzde 200 zam getirilmesinin ardından Cuma günü ülkenin pek çok şehrinde halk sokaklara inerek protesto gösterileri düzenlemeye başlamış, göstericiler araçlarıyla pek çok yolu kapatmış, banka ve kamu binalarını ateşe vermişti.
İranlı yetkililer, protestoların ilk 3 gününde 200'den fazla kişiyi gözaltına aldıklarını açıkladı.
Hükümet Sözcüsü Ali Rabiei Pazartesi günü durumun "daha sakin" olduğunu, ancak bazı şehirlerde ufak çapta "isyanların" devam ettiğini kaydetti. Ali Rabiei düzenlediği basın toplantısında, gösterilerin bir önceki güne göre "yüzde 80 daha az" olduğunu belirtti.
Ülkede internete erişim de neredeyse tamamen kısıtlanmış durumda. Muhalifler, internet yasağının bilgiye erişimi kısıtlamak için getirildiğini savunuyor. İnternet trafiğini izleyen Netblocks, Twitter üzerinden "İran'ın neredeyse tamamen interneti durdurmasından 40 saat sonra, dış dünya ile bağlantısı normal seviyedenin yüzde 5'i düzeyinde gerçekleşiyor" mesajını paylaştı.
ABD protestoları destekliyor
İran'ın ekonomisi, ABD Başkanı Donald Trump'ın nükleer anlaşmadan çekilmesi ve yeni yaptırımlar getirmesinden buyana kötüleşmişti. Washington yönetimi Pazar günü, İran'ı göstericilere karşı "öldürücü derecede orantısız güç kullanmakla" suçladı.
Beyaz Saray Basın Sözcüsü Stephanie Grisham yaptığı açıklamada, "ABD İran halkının rejime karşı başlattıkları barışçıl protestoları destekliyor" dedi.
İran ABD'nin açıklamalarını kınadı
İran Dışişleri Bakanlığı ise, ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo'nun göstericilere yönelik Cumartesi günü attığı "ABD sizin yanınızda" tweetini kınadı. Pazar günü geç saatlerde yapılan yazılı açıklamada, Bakanlık Sözcüsü Abbas Mousavi'nin, "İran'ın onurlu halkı, bu tür iki yüzlü ifadelerin gerçek bir iyi niyet taşımadığını gayet iyi biliyor" sözleri yer aldı.
Açıklamada, Washington'ın nükleer anlaşmadan sonra Tahran'a yönelik yaptırımlar getirerek "kötü niyetini" ortaya koyduğu kaydedildi. Mousavi, "Amerika'nın ekonomik terörizminin baskısı altındaki insanlara sempati gösterilmesi ilginç" ifadelerini kullandı.
Ne olmuştu?
İran'da devlet tarafından sübvanse edilen benzinin litresi, aylık 60 litreye kadar bin tümenden (50 kuruş), bin 500 tümene yükseltilmişti. Araç başına bir ay içinde 60 litreden fazla benzin alınması halinde benzinin litre fiyatı 3 bin tümene çıkartılmıştı.
Ahvaz, Hürremşehr, Bircend, Meşhed, Geçsaran, Sircan, Bender Abbas, İsfahan ve Şiraz kentlerinde halk, benzine yapılan zamma karşı gösteriler düzenlemişti. Cuma günü başlayan ve ülke geneline yayılan benzin zammı gösterilerinde çıkan olaylarda ölü ve yaralıların olduğu belirtiliyor.
Üniversite öğrencilerinden gösterilere destek
Öte yandan, İranlı Öğrenciler Haber Ajansı'na (ISNA) göre, Tebriz Üniversitesi kampüsünde toplanan yüzlerce öğrenci gösteri düzenleyerek benzin zammını protesto etti.
Öğrenciler sloganlarla ülkedeki ekonomik sorunlar ve yolsuzlukları eleştirirken, "Zamma hayır" pankartları taşıdı.
Tahran Büyük Çarşısı'nda kepenkler kapalı
Ayrıca başkent Tahran'ın önde gelen ticaret merkezlerinden Tahran Büyük Çarşısı'nda bazı esnaf bugün de kepenklerini açmadı. İranlı İşçiler Haber Ajansı'na (ILNA) konuşan Tahran Çarşısı Esnaf Birliği Başkanı Ahmed Kerimi İsfahani, piyasanın güvenlik ve istikrarı sağlanmadan kepenklerini açmayacaklarını söyledi.
Tepki çeken zammı savundu
İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, onlarca kentte patlak veren benzin zammı protestolarıyla ilgili sessizliğini bozdu. İlk kez konuşan Hamaney, İran halkının gösterilere katılmadığını, devrim karşıtları ve İran düşmanlarını işaret ederek açık açık onları suçladı. Hamaney, yapılan zamma destek verdiğini açıkladı.
