Bangladeş Dışişleri Bakanı Abul Kalam Abdul Momen, askeri teçhizat tedarikinde iyi bir tercih olarak nitelendirdiği NATO üyesi Türkiye'nin savunma sektöründe Bangladeş'e yardım edebileceğini söyledi.
Momen, Avrupa'ya göç, Türkiye'den askeri teçhizat tedariki, iki ülke arasında ticaret ve Türkiye'nin Arakanlı mültecilere yardımı gibi bir dizi konuda AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
Bangladeş Dışişleri Bakanı Momen, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan'ın 2017'de Cox's Bazaar'da Arakanlı mültecilerin kaldığı kamplara yaptığı ziyaretini hatırlatarak mülteci krizine en hızlı şekilde karşılık verdiği için Türkiye'ye teşekkür etti.
Soru: Neden bu kadar çok Bangladeşli hayatlarını riske atarak yasa dışı yollardan Avrupa'ya göç etmeyi seçiyor?
Momen: Öncelikle Anadolu Ajansına bu konuyla ilgilendiği için teşekkür edeyim. Elbette Avrupa, sadece Bangladeşli göçmenler için değil aynı zamanda Güney Asya'daki diğer ülkeler için de göç açısından çekici bir varış noktası.
Açıkçası, Avrupa'ya göç etmek için hayatlarını tehlikeye atan insanlar, ailelerini ciddi bir zihinsel acı ve mali krizin içine sokuyor. Ama en önemlisi, bu durum Bangladeş'in yurt dışındaki imajı için de iyi değil. Başbakan Şeyh Hasina liderliğindeki Bangladeş, ülkenin ekonomik statüsünü yükseltti ve En Az Gelişmiş Ülkeler (LDC) grubundan çıkmayı başararak çok iyi bir iş çıkardı. Ülke, ekonomik ve sosyal gelişmelerde de iyi bir performans koyuyor ve son göstergeler, Bangladeş'in bölgedeki diğer birçok ülkeden daha iyi durumda olduğunu gösteriyor.
Bu sebeple, bu insanların çok tehlikeli deniz yollarını kullanarak İtalya ve diğer Avrupa ülkelerine ulaşmaya çalışmalarını ve bunun yanı sıra önce Slovenya, Bosna-Hersek ve diğer Doğu Avrupa ülkelerine kara yoluyla ulaşarak, daha sonra muhtemelen İtalya ve diğer Batı Avrupa ülkelerine ulaşmaya çalışmaları için bir neden görmüyorum.
Bu tür bir göç süreci, yalan vaatler ve dolandırıcılık şebekelerine dayanıyor. Küresel Göç Sözleşmesi'ne taraf ülke olan Bangladeş devlet olarak, hem gönderen hem de alan ülke için "kazan-kazan" anlamına gelen düzenli, güvenli ve kurallara uygun göçmenliği teşvik ediyor ve destekliyor.
Soru: Mevcut veri ve raporlar, sadece son bir ayda 500'den fazla Bangladeşlinin, Libya ve Tunus makamları tarafından çoğunlukla İtalya'ya olmak üzere Avrupa'ya yasa dışı göç etmeye çalışırken kurtarıldığını gösteriyor. Neden bu eğilimi frenleyemiyorsunuz?
Momen: Bu çok zor bir soru. Bu insanların zihinlerini okumanız lazım. Bangladeş'e döndüklerinde bu kişilerin kapsamlı bir psiko-sosyal ve ekonomik analizine ihtiyacınız var.
Göçmen Refahı ve Yurt Dışı İstihdam Bakanlığı, BMET (İşgücü, İstihdam ve Eğitim Bürosu) gibi insanların yabancı ülkelerde istihdam için eğitildiği birçok beceri geliştirme okulu ve aracına sahibiz. BMET, yasal kanallarla, ev sahibi ülkede gelecekteki istihdamları için eğitimli personel adına akıllı kartlar düzenliyor.
Uluslararası uçuşları durdurmak zorunda kaldığımız salgın döneminde bile Orta Doğu'da bazı uçuşların (beş ila altı ülke) açık kalması için ilgili taraflarla müzakere ettik.
Sonuç itibariyle, karantina döneminde 90 binden fazla kişi işine geri dönmek için yurt dışına gitti ve bazıları yeni işlere alındı.
İnsanlar şu sıralar Suudi Arabistan'a ve iki ya da üç ülkeye daha göç ediyorlar. Dolayısıyla, göçmen olmaya talip olanların, düzenli yollara sahip olmadığı doğru değil. Süreç içinde ertelenme ve zorluklar olabilir ancak hükümetimiz, yasal kanallar aracılığıyla gerçekleşen göçü teşvik etmeye kararlıdır.
Avrupa'ya ulaşmaya çalışan göçmenlerin çoğu, gidecekleri ülkede tutuklanabileceklerini ya da hayati tehlikelerle karşılaşabileceklerini çok iyi bildikleri halde aracılar ya da insan kaçakçıları tarafından kandırılarak tüm bu riskleri almayı tercih ediyorlar.
Hükümet yasa dışı göçe sıfır tolerans gösteriyor. Ancak bunu düzeltmek için ana nedenleri ele almamız gerekiyor. Bunu çözmek sadece kolluk kuvvetlerinin görevi değildir. Aileler, köylüler, akranlar, arkadaşlar, öğretmenler ve toplumdaki tüm büyükler, bu tür yasa dışı uygulamalara karşı farkındalık yaratmak konusunda sorumluluğa sahiptir.
Çok sayıda insanın, tek bir kişinin yasa dışı yollarla Avrupa'ya göç etmek için aracılara veya komisyonculara 500 bin Bangladeş takası (6 bin dolar) ödediğine dair raporlar var. Daha sonra, farklı gruplar, milisler ya da şantajcılar tarafından yakalanırlarsa ailelerden daha fazla para gasbediliyor ve bu rakam bazen 1 milyon Bangladeş takası veya daha büyük rakamlara ulaşabiliyor.
Soru: Göçmenler bu kaçakçıların elinde işkence görüyor mu?
Momen: Evet, bu onlara gözdağı vermek ve ellerinden daha fazla para almak için yapılıyor.
Vatandaşların çoğu (çiftçiler, sanayi ve konfeksiyon işçileriyle diğerleri) ülkeyi desteklemek için çok çalışırken, bazı sorumsuz insanlar Bangladeş'in imajına zarar veren bu yolları kullanıyor.
Sayın Başbakan, halkımıza iş arayan olmak yerine kendi işini kuran olmaları yönünde telkinlerde bulunmaya devam ederken, serbest meslek sahibi insanların, başkaları için iş yaratan gururlu insanlar olduğunu sık sık ifade ediyor. Çok fazla kurumumuz var ve hükümet de girişimci fırsatlar oluşturmak için birçok fonu seferber ediyor. Sonuç olarak, eğitimli ama umutsuz olduğu için Avrupa'ya gitmek isteyenlerden bazıları gitmek yerine, iş kurarak 10 ila 15 kişiye istihdam yaratabilir.
Bazı insanların ülkenin kuzey bölgelerinden mango getirerek bunları doğrudan tüketicilere satıp iyi gelir elde ettiğine dair birçok güzel hikaye biliyoruz.
Soru: Ama bazı insanlar yine de Avrupa'ya göç etmek için riskli deniz yollarını tercih ediyor. Sizce bazıları ülkenin sosyo-ekonomik durumundan memnun değil mi?
Momen: Ülkede egemen olan ve bu insanları gerçekten yurt dışına gitmeye zorlayan herhangi bir vahim durum olduğunu düşünmüyorum. Örneğin, hızlı kazanç sağlamak istiyorsunuz ve ilgili risk faktörlerini tam olarak anlamadan hisse senedi piyasalarına yatırım yapıyorsunuz, bu durumda cehaletiniz yerine tüm hisse piyasasını suçlarsınız.
Aynı şekilde, kumar probleminiz varsa, kumarhanelere gidiyor ve riskleri tam olarak anlayarak paranızı kaybediyorsunuz.
Bazı insanlar Avrupa ve Orta Doğu'ya göç konusunda başarı sağlamış olabilir ve onların hikayelerini dinleyen diğerleri de eğer giderlerse benzer kazanımlar sağlayabileceklerine inanırlar. Ancak Avrupa'da yıllar içinde bu durumun değiştiğinin ve bu ülkelerin kendi insanına iş sağlamaya önem verdiğinin farkında değiller.
Farklı sektörlerde ciddi insan kaynağı sıkıntısı çeken Orta Doğu ülkeleri bile, artık kendi vatandaşlarını daha fazla istihdam sağlayabilmek ve yabancı işçi sayısını azaltmak için birçok program düzenliyor.
Bu sebeple gelecekte, doğru yeteneklere sahip değilseniz, karşı karşıya olduğunuz fırsatlarınız kısıtlanacaktır. Yasa dışı göçü caydırmaya çalışıyoruz ve aynı zamanda yasa dışı göçün temel nedenlerini bulmak zorundayız.
Elbette yurt dışında sıkıntılar yaşayan vatandaşlarımızı geri getireceğiz. Büyükelçiliklerimiz ve yetkililerimiz yurt dışında sıkıntılar yaşayan vatandaşlarımıza hizmet vermeye hazırdır.
Ancak yasa dışı göçmeye çalışan bu insanlarla, geri döndüklerinde neden böyle yaptıklarını, onlara kimin yardım ettiğini, kimler tarafından motive edildiklerini veya kimler tarafından kandırıldıklarını öğrenebilmek için kapsamlı bir şekilde görüşülmelidir.
Aksi halde, büyük miktarda paralar kaybettikleri için bu tür bir şansı bir kez daha deneyebilirler. İkincisi, kaybettikleri paraları karşılamak için başkalarını da bu yollara sevk edebilirler.
Soru: Yerel halktan bazı insanların ve aracıların yabancı ortaklarıyla iş birliği kurarak bir ağ oluşturduklarına ve insanları yasa dışı yollarla göçe sürüklediklerine dair bazı raporlar ve iddialar var. Bunlara karşı önlem alacak mısınız?
Momen: Elbette, sağlam bilgi ve kanıtlara dayandırılırsa olaya karışan kişilerin ülkelerine de başvuruda bulunabiliriz. Diğer ülkelerle ve tüm ilgili taraflarla ortak hareket ederek bu tür ağları bozmalıyız.
Türkiye ile ticaret
Soru: Türkiye, Bangladeş ile ikili ticareti hacmini ivedi bir şekilde 1 milyar dolardan 2 milyar dolara çıkarmayı istiyor. Ne düşünüyorsunuz?
Momen: Türkiye ile Bangladeş arasındaki mevcut ilişki mükemmel ve çok olumlu bir seyir izliyor. Bunun sebebi sadece Türkiye'nin Rohingyalara siyasi veya maddi desteği değil. Emine Erdoğan, Ağustos 2017'deki askeri operasyonun ardından Myanmar'ın Arakan eyaletinden kaçan Rohingyaları ziyaret eden ilk yabancı üst düzey kişi oldu. Bu ziyaret, zulüm gören insanlar için uluslararası desteğin harekete geçirilmesine sağladığı katkı nedeniyle büyük bir jestti.
Son dönemdeki üst düzey ziyaretler de çok önemli. Dışişleri Bakanı (Mevlüt Çavuşoğlu) salgın sırasında Bangladeş'i ziyaret etti ve biz de Ankara'da yeni inşa edilen temsilciliğimizin açılışını yapmak için Türkiye'yi ziyaret ettik.
Türkiye'nin Bangladeş'teki büyük kalkınma projelerinde yer almaya artan bir ilgisi var. Türkiye inşaat alanında çok iyi. Bangladeş sağlık sektörüne de yatırım yapmakla ilgileniyor. Burada büyük bir hastane inşa etmeyi planlıyorlar.
Bunların hepsi ticari yatırımlar ama eminim iki hükümet bu tür etkileşimleri daha da kolaylaştırmakla ilgileniyor.
İşbirliği
Soru: Bangladeş, Türkiye'den askeri teçhizat tedarik ediyor. Dakka yönetimi neden Türkiye'yi tercih ediyor?
Momen: Teçhizatları çok kaliteli olduğu için Türkiye'den askeri teçhizat tedarik ediyoruz.
NATO üyesi Türkiye, uygun fiyatlarda standart askeri teçhizata sahip ve kara, deniz ve hava kuvvetlerimiz Türk askeri teçhizatından yararlanacak.
Barışı koruma harekatı ve diğer nedenlerle yakın geçmişte bir dizi teçhizat tedarik etmiştik ve bundan sonra da tedarik etmeye devam edilecek.
Soru: Yakın zamanda Bangladeş deniz ve hava kuvvetleri komutanları Türkiye'yi ziyaret ettiler ve Türk komutanlarla savunma sektörlerinde iş birliği konularını görüştüler. Sizce Türkiye, Bangladeş askeri sektöründe çalışma potansiyeline sahip mi?
Momen: Elbette, Bangladeş çok hızlı yükseliyor ve ekonomik olarak savunma sektörüne yatırım yapma kabiliyetimiz de güçlendi. Bangladeş savunma bütçesi "orantılı ve buna uygun" olarak artırıldı.
Önceleri, bazı sınırlı kaynaklardan askeri teçhizat tedarik ederdik. Artık satın alma kaynaklarımızı çeşitlendirerek bu ufku genişletiyoruz. Birçok Avrupa ülkesi de Bangladeş'e askeri teçhizat satmakla ilgilendiğini ifade etti.
Bangladeş, teknoloji transferi olasılığı olan rekabetçi tekliflerden ve geriye dönük eklemlenmiş mekanizmalar yoluyla daha fazla fırsattan kesinlikle faydalanacaktır. Hangi teklifin ülkemiz çıkarlarına daha iyi hizmet ettiğini değerlendireceğiz. Bu konuda Türkiye'nin şansının çok yüksek olduğunu düşünüyorum.
