Sosyal güvenlik kuruluşları dahil olmak üzere, kamu kurum ve kuruluşlarınca üretilen mal ve hizmetlerden yararlanabilmek için herkes tarafından bedelinin ödenmesi gerekiyor. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca da Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) prim borcu bulunanlar, GSS kapsamında sağlık hizmetlerinden yararlanamaz. Prim borcu taksite bağlanmış olanlar, ödemelerini düzenli yaptıkları sürece sağlık hizmeti alabilirler.
Habertürk'ten Ahmet Kıvanç'ın haberine göre, GSS konusunda ilk yıllarda ortaya çıkan kaos dolayısıyla vatandaşın mağduriyet yaşamaması için prim borcu bulunanlara geçici sürelerle sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı tanındı. Daha sonra bunlara prim borcu bulunan BAĞ-KUR'lular da eklendi. Sağlık hizmetlerinden yararlanma süresi cumhurbaşkanı kararları ile uzatılıyor. Süre son olarak 31 Aralık 2019 tarihine kadar uzatıldı. Herhangi bir işte çalışmayıp GSS primine tabi olanlar ile BAĞ-KUR'lular, prim borçları olup olmadığına bakılmaksızın yıl sonuna kadar sağlık hizmeti almaya devam edecekler.
SADECE KAMU HASTANELERİ
Sağlık hizmetleri normalde SGK ile anlaşmalı tüm hastaneler üzerinden alınabiliyor. Prim borcu bulunanlar ise sadece Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluşlarına ait sağlık tesisleri ile devlet üniversitelerinin hastanelerinden sağlık hizmetleri alabilecekler.
BORÇ BAKİ
Prim borcu bulunanlar her ne kadar süre uzatımlarıyla sağlık hizmetlerinden yararlanmaya devam ediyorlar ise de prim borçlarını ödeme yükümlülüğünden kurtulamıyorlar. Geçmiş yıllarda, ödenmeyen prim borçları için zaman zaman af yasaları çıkartıldı. Uzunca süredir bu uygulamadan vazgeçildi. Her ne kadar "af yasası" olarak adlandırılsa da yeniden yapılandırma yasaları, borcun anaparasının silinmesine olanak vermiyor. Ancak, borcun gecikme cezası ve gecikme faizi yerine enflasyon farkı uygulanıyor. Aslında son yapılandırma yasasında peşin ödeme yapanlara bu konuda büyük bir kolaylık sağlandı. Borcun tamamını peşin ödeyenlerin enflasyon farkının yüzde 90'ı silindi. Borcun tamamını iki taksitte ödeyenler ise enflasyon farkının yüzde 50'sinden kurtuldu. Bu fırsatlardan yararlanamayanların borcu tekrar ilk baştaki haline döndü.
AYLIK 76,75 TL PRİM
Çalışmasından dolayı sigortalılığı bulunmayan veya emekli aylığı almayan Türk vatandaşları, genel sağlık sigortasına tabi bulunuyor. Bunlardan, brüt asgari ücretin yüzde 3'ü oranında GSS primi alınıyor. 2019 yılı için ödenmesi gereken aylık GSS prim tutarı 76,75 TL düzeyinde bulunuyor.
Önceki yıllarda prim tutarı, ailenin gelirine göre değişiyor ve 3 kademeli olarak uygulanıyordu. Tutarın çok yüksek olduğu eleştirileri üzerine kademe uygulamasına son verildi ve tutar da 76,75 liraya çekildi.
Bu rakamı ödeyemeyenlerin primi ise bütçeden karşılanıyor. Ödeme gücü olmadığını belirtenler, ilçelerindeki sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıflarına başvurarak gelir testi yaptırıyorlar. Gelir testinde hane içinde kişi başına gelirin brüt asgari ücretin 3'te 1'inden az olup olmadığına bakılıyor. Hane içinde kişi başına geliri 2019 yılı için 852,80 TL'nin altında olanların primini devlet karşılıyor. Dört kişilik bir ailenin toplam net geliri 3 bin 411 liranın altında ise prim ödemeleri gerekmiyor. Toplam gelir bu tutarın üstünde ise aylık 76,75 TL prim ödemek gerekiyor.
OKULU BİTİREN ÇOCUKLAR NE YAPACAK?
Herhangi bir işte çalışmayan kişiler açısından GSS primi yükümlülüğü 18 yaşında başlıyor. Bu süre lise ve dengi okul mezunları için 20, üniversite mezunları için ise 25 yaş olarak uygulanıyor. Öğrenciler, okuldan mezun oldukları tarihten itibaren iki yıl süreyle, prim ödemeden sağlık hizmeti alabiliyor. Ancak, bu ilave süreler hiçbir şekilde, öğrenim durumuna göre 20 ve 25 yaşı aşamıyor.
Örneğin, 1 Mayıs 1994 doğumlu bir genç üniversiteyi 2017 yılı haziran ayında bitirdi ise normalde 2019 yılı haziran ayına kadar prim ödemeksizin sağlık hizmetlerinden yararlanabilir. Ancak, 1 Mayıs 2019 tarihinde 25 yaşını doldurmuş olacağı için, bu tarihten itibaren sağlık hizmeti alabilmesi için normalde prim ödemeye başlaması gerekecekti. Fakat, cumhurbaşkanı kararı uyarınca bu durumdaki gençler prim ödemeseler bile 31 Aralık 2019 tarihine kadar sağlık hizmeti alabilecekler.
RSS
