IMF Blog’da yer alan ve IMF Baş Ekonomisti Gina Gopinath, IMF Araştırma Bölümü Ekonomisti Adil Mohammad ve Araştırma Bölümü Direktörü Yardımcısı Eugenio Cerutti’nin hazırladığı “ABD-Çin Ticari Gerilimlerinin Etkisi” başlıklı yazıda, söz konusu gerilimlerin ABD ve Çin’e oluşturduğu risklerin yanında küresel etkileri de incelendi.
"Küresel ekonomik büyümeyi tehlikeye attı"
Araştırmada, ABD ve Çin arasında ek gümrük vergilerinin oluşturduğu ticari gerilimlerin, iki ülkedeki tüketici ve üretici tarafları olumsuz etkilediği belirtilirken, iki ülke arasındaki ikili ticaretin daralmış olmasına karşın, ABD’nin dış ticaret açığının değişmediğine dikkat çekildi.
Ayrıca, iki ülke arasındaki gerilimlerin küresel ekonomik büyüme üzerinde henüz büyük bir etki yaratmadığı, ancak, yeni gelişmelerin iş ve finansal piyasalardaki güveni sarsarak küresel tedarik zincirine zarar verdiği ve 2019 küresel ekonomik büyümeyi tehlikeye attığı belirtildi.
Dünyanın en büyük iki ekonomisi arasındaki ticari gerilimler, ABD’nin 200 milyar dolarlık Çin ürünü üzerindeki ek gümrük vergilerini yüzde 10’dan yüzde 25’e çıkarmasının ardından Çin’in de 60 milyar dolarlık ABD ürününe uygulanan ek gümrük vergilerini yüzde 25’e çıkararak karşılık vermesiyle yeniden arttı.
İki ülke arasında söz konusu ticari gerilimlere neden olan önceki ek gümrük vergilerinin etkileri, hem ABD ve Çin’de, hem de bu ülkelerin ticari ortaklıklarında görülmüştü.
Ek vergiler ithalatta sert düşüşe neden oldu
ABD yönetimi, 2018 yılında 34 milyar dolarlık Çin ürününe ek gümrük vergisi uyguladıktan sonra, sırasıyla 16 milyar dolar ve 200 milyar dolarlık Çin ürünü için de vergiye uygulanacağını duyurmuştu.
Söz konusu ek gümrük vergisi artışlarının öncesinde, ithalat hacminde artış görüldüğü belirtilen yazıda, ithalatçıların ek gümrük vergileri öncesi stok yaptığı fakat bu durumun ek gümrük vergilerinin uygulamaya girmesinden sonra ithalatta daha sert bir düşüşe neden olduğu belirtildi.
ABD ve Çinli üreticiler de olumsuz etkilendi
İşçi İstatistikleri Bürosu verileri dikkate alınarak hazırlanan yazıda, uygulanan ek gümrük vergilerinin ABD ithalatçıları ve tüketicilerini de olumsuz etkilediği belirtilirken, üreticiler üzerindeki etkisinin karışık olduğu vurgulandı. Yazıda, ürünleri iç piyasalarda rekabet eden ve ek gümrük vergilerinden etkilenen bazı ABD ve Çinli üreticilerin söz konusu uygulamalardan olumlu etkilendiğine dikkat çekilirken, ek gümrük vergilerinden etkilenen bazı ABD ve Çinli üreticiler de bu durumda "olası kaybedenler" olarak adlandırıldı.
Ticaretin yön değiştirmesinin de üreticileri etkileyen başka bir etken olduğu öne sürülen yazıda, Çin’den yapılan ithalattaki düşüşün, diğer ülkelerden yapılan ithalatla karşılandığı belirtildi.
Yatırım ve ticaretin yavaşlamasına neden oluyor
Ağustos 2018’de 16 milyar dolar değerindeki Çin ürününe uygulanan ek gümrük vergisinin ardından Çin’den yapılan ithalattaki 850 milyon dolarlık düşüşün, Meksika’dan yapılan ithalatla karşılandığı örnek olarak verildi. ABD’li üreticilerin Çin piyasalarına maruz kalmasının etkisi, hisse senedi piyasaları değerlerinde de görülürken, Çin’e yüksek miktarda satış yapan ABD’li şirketlerin hisse fiyatı performansları, Çin’in 34 milyar dolar değerindeki ABD ürününe misilleme ek gümrük vergisiyle karşılık vermesinin ardından, diğer uluslararası piyasalarla iş yapan şirketlere göre daha başarısız oldu.
Yazıda ayrıca, ticari farklılıklarının çözülememesinin otomobil sektörü gibi çeşitli alanları da etkilediği ve finansal piyasa güvenine zarar vererek, yatırım ve ticaretin yavaşlamasına neden olduğu vurgulandı. Ayrıca, daha fazla ticari kısıtlamanın ticareti yapılabilen tüketici mallarının fiyatlarını artırabileceği ve düşük gelirle hanelere zarar verebileceğine dikkat çekildi.
