Türkiye, denizlerde petrol ve gaz ararken diğer yandan da karada değerli maden arayışı sürüyor.
Çanakkale ve Balıkesir bölgesinde altın araması yapan TÜMAD Madencilik AŞ Genel Müdürü Hasan Yücel Türkiye'nin 350500 milyar dolarlık altın potansiyeline sahip olduğunu belirterek, 10 milyar dolarlık yatırımla Türkiye'nin önümüzdeki 50 yıl boyunca 10 milyar dolarlık cari açığı rahatlıkla kapatabileceklerini söyledi.
Üretim rekoru kırıldı
Türkiye’nin yer altında 6 bin 500 ton altın rezervi bulunuyor. Pandemi ile birlikte dünyada altın talebi artarken, Türkiye geçen yıl 42 ton üretimle cumhuriyet tarihi rekorunu kırdı. Altın üretiminin 2023 yılı itibarıyla yıllık 50 tona çıkarılması hedefleniyor. Uzun vadeli plan ise yılda 100 ton altın üretimi sağlamak. Bu hedefe ulaşmak için 5 büyük proje üzerinde çalışılıyor. Balıkesir, Çanakkale, Ağrı, Artvin ve Kütahya’da 1,1 milyar dolarlık altın madeni yatırımının devreye girmesi planlanıyor. Ağrı Mollakara’da inşaata başlandı. Beş projeyle birlikte 2 bin 650 kişiye daha doğrudan istihdam sağlanacak. Altın üretiminin yüzde 8’i ise Balıkesir ve Çanakkale bölgesinde TÜMAD tarafından gerçekleştiriliyor. Bölgede sondaj aramalarının devam ettiğini belirten TÜMAD Madencilik Genel Müdürü Yücel “Çanakkale bölgesinde 100 milyar dolarlık yani yaklaşık 1.500 tonluk altın rezervi bulunuyor. Bölgeye 400 milyon dolarlık yatırım yaptık. Yıllık üretimimiz 7-7,5 ton” diye konuştu.
Üretimin yüzde 48’i yerli
Hasan Yücel, Türkiye’deki üretimin yüzde 48’in yerli, yüzde 52’sinin de yabancı sermayeli şirketler tarafından gerçekleştirildiğini dile getirdi. Türkiye'de yıllık 2,5 milyar dolarlık altın üretimi yapıldığına dikkat çeken Yücel şunları kaydetti: Türkiye’nin yıllık ithalatı 10 milyar dolar. Bu miktar pandemide 25 milyar dolara kadar çıktı. Merkez Bankaları büyük alımlar yaptı. Biz eğer 6-7 milyar dolarlık daha üretim yaparsak altın ithalatının sebep olduğu açığı çok rahatlıkla kapatabiliriz. Bunun için potansiyel de var. Türkiye’de 6 bin 500 ton rezerv var. 350-500 milyar dolarlık bir potansiyelden bahsediyoruz. Ayrıca Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki potansiyel tam olarak bilinmiyor. Bakir bir alan. Türkiye’nin potansiyelin harekete geçirilebilmesi için aramaların ve yatırımların teşvik edilmesi lazım. 10 milyar dolarlık yatırımla yıllık 10 milyarlık üretim yapabiliriz. O zaman önümüzdeki 50 yıl boyunca çok rahatlıkla cari açığı kapatabiliriz.
40 milyar dolar katma değer
Altının ekonomiye katkısını bununla da sınırlı olmadığını ifade eden Hasan Yücel şöyle devam etti: Altının hammadde boyutunun yanı sıra, rafineri, kuyumculuk ve nihai tüketici boyutu var. Türkiye bu entegrasyonu tamamlamış durumda. Rafinerilerin o kadar büyük potansiyeli var ki Türkiye'deki üretilen altın bunu karşılamıyor. Eğer siz 10 milyar dolarlık altın üretirseniz bunun ekonomiye katkısı 30-40 milyar dolar olur."
Yüzde 14'ü hazineye
Altın madenciliği yapan şirketler zorlu bir prosedürden geçiyor. Başta Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Tarım ve Orman Bakanlığı olmak üzere 18 kurumdan izin alınması gerekiyor. Maden şirketleri diğer şirketlerden farklı olarak "devlet hakkı" ödüyor. Bu oran yüzde 8-14 arasında değişiyor. Altının ons fiyatı arttıkça şirketlerin ödediği miktar da artıyor. Şirketler bütün bunun yanı sıra alt yapı, enerji yatırımlarını da kendileri yapmak zorunda.
Türkiye'nin altın projeleri
> Balıkesir Gediktepe: Yatırım bedeli 150 milyon dolar. 2022 başında ilk külçe dökümü yapılacak.
> Bilecik Söğüt: ÇED onayı alınan projede 2022’nin sonunda ilk altın külçe dökülecek. Proje kapsamında 450 milyon dolar yatırım planlanıyor.
> Ağrı Mollakara: Yatırım 150 milyon dolar. 2022’de devreye girecek.
> Kütahya Tavşanlı: 50 milyon dolar yatırım yapılacak. 2023 yılında devreye girecek.
> Artvin Yusufeli: Yatırım rakamı 300 milyon dolar. 2023’de devreye girecek.
