Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ile, Azerbaycan'ı Ermenistan ve Nahçıvan üzerinden Türkiye'ye bağlayacak olan Zengezur koridorunun açılması konusunda anlaştıklarını açıkladı.
Azerbaycan ve Nahçıvan'ın kara sınırı bulunmuyor. Azerbaycan'ın merkezi kısmıyla Nahçıvan arasına, Ermenistan'ı İran'a bağlayan Zengezur koridoru giriyor.
Söz konusu koridorun açılması Ermenistan'ın 1992'de Azerbaycan, 1993'te Türkiye ile kesilen doğrudan ulaşımının da yeniden başlaması anlamına geliyor.
Bu projenin sorunsuz biçimde gerçekleşmesi durumunda ilerleyen aşamada Türkiye ve Azerbaycan'ın Ermenistan ile ilişkilerinin normalleşmesi, Ermenistan'a yönelik yaptırımları kaldırmaları da bekleniyor.
Kasım 2020'de Dağlık Karabağ'daki savaşı bitiren ateşkes anlaşmasına göre Dağlık Karabağ'ın merkezi Hankendi ile Ermenistan arasında Laçin Koridoru açıldığı gibi kara bağlantısı bulunmayan Azerbaycan ve Nahçıvan arasında da Ermenistan'ın Zengezur bölgesinden koridor açılması kararlaştırılmıştı.
Fakat Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Eylül ayı ortasında yaptığı açıklamada, Ermenistan üzerinden Azerbaycan'a böyle bir koridor verilmesinin Ermenistan'ın egemenliğine aykırı olacağını belirterek bu koridorun oluşmasına izin vermeyeceklerini açıklamıştı.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ise, Azerbaycan ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti arasında ve Ermenistan sınırları içerisinde bulunan Batı Zengezur'un tarihi olarak Azeri toprağı olduğunu belirtti.
Aliyev, Temmuz ayında yaptığı açıklamada, Azerbaycan ve Ermenistan'ın kalıcı bir barış için sınırlarını yeniden çizmek zorunda olduğunu, Azerbaycan'dan koparılan Batı Zengezur'un Azerbaycan'a iadesinin gerektiğini belirtti. Aliyev Batı Zengezur'u gerekirse savaşla almaya niyetli olduklarını ifade etmişti.
Dağlık Karabağ'ın işgalden kurtulması ile masaya gelen anlaşmada Nahçıvan koridorunun yer almasını değerlendiren uzmanlar ise bu hat ile Azerbaycan'ın uluslararası taşımacılık ve lojistik sistemindeki konumunun daha da güçleneceğinin altını çiziyor.
Azerbaycan'ın diğer bölgeleri ile Nahçıvan arasındaki doğrudan ulaşım bağlantılarının yalnızca hava yoluyla mümkün olduğunu, ve söz konusu ulaşım koridorunun açılmasıyla, bu pahalı ulaşım aracına alternatif olan, daha ucuz ve daha fazla ihracat-ithalat hacimleri getirebilecek karayolu ve demiryolu hatlarının yapılmasının mümkün olacağını vurgulayan uzmanlar, böylelikle Nahçıvan'ın bölgesel ulaşım sisteminin ana damarı haline geleceğini vurguluyor.
Kuzey-Güney ulaşım koridoruna ve planlanan Kars-Iğdır-Nahçıvan demiryoluna entegre edilmesiyle hattın uluslararası kargonun Avrupa'ya taşınmasında da önemli bir rol oynaması bekleniyor.
Nahçıvan-Tiflis-Kars demiryolu, gelecekte Bakü-Tiflis-Kars demiryolunun uzunluğuna göre nakliye maliyetlerini ve süresini de 1,7 kat azaltacak.
Nahçıvan üzerinden Türkiye'ye arabayla 343 km'lik kısa mesafe nedeniyle, iki ülke arasındaki ikili turist hareketine bağlı olarak ülkeye giriş yapan turist sayısının da artacağı öngörülüyor.
Bu koridorun bir diğer avantajı da Türkiye ve Azerbaycan'ın karadan bağlaması olarak öne çıkıyor.
Uzmanlar, Azerbaycan'dan Türkiye'ye yük taşımacılığının kolaylaşacağını ve hali hazırda geliştirilmekte olan Kars-Iğdır-Nahçıvan demiryolu hattına katılarak uluslararası kargoların Avrupa'ya taşınmasının mümkün olacağını ifade ediyor.
Bu adım ile Azerbaycan'dan ihraç edilen ürünlerin nakliye maliyetlerinin düşeceği ve Ağrı, Ardahan, Iğdır ve Kars şehirlerini kapsayan Türkiye'nin Doğu Anadolu bölgesi de dahil olmak üzere tüm Türkiye ile ticari ilişkilerin daha da genişleyeceğine işaret ediliyor.
Öte yandan oluşturulacak koridor Rusya'nın Türkiye'ye erişimini de kolaylaştıracak.
Rusya ile Türkiye arasındaki yıllık ticaret cirosu 25 milyar doların üzerine çıkarken, bu denli büyük bir ticaret hacmi göz önünde bulundurulduğunda daha uygun bir yolunun bulunması Rusya'nın da işine gelecek.
Azerbaycan'ın Ermenistan ile yaptığı anlaşma Türkiye için de ucuz gazın yolunu açacak.
Azerbaycan'ın Nahçıvan'a kuracağı karayolu koridoru Türkiye'ye uzanacak yeni bir enerji hattını da gündeme getirdi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez ve Azerbaycan Enerji Bakanı Perviz Şahbazov arasında “Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’nde Doğal Gaz Tedarikine İlişkin Mutabakat Zaptı” imzalandı. Hattın kurulması halinde Türkiye'nin Azerbaycan'dan ucuza gaz almasının da önü açılacak.
