Çavuşoğlu, Ürdünlü mevkidaşı Eymen es-Safedi ile Ürdün'de ikili ve heyetler arası görüşmelerin ardından basın toplantısı düzenledi.
Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani'nin ülkeyi terk etmesiyle Kabil'de bir boşluk oluştuğunu belirten Çavuşoğlu, Taliban'ın bu gelişmeyle Kabil'e girerek ülke yönetimini de facto olarak ele geçirdiğini kaydetti.
Çavuşoğlu, "Biz tüm taraflarla diyaloğumuzu sürdürüyoruz, Taliban dahil. Aynı şekilde daha önce müzakereleri sürdüren Abdullah Abdullah, Hamid Karzai gibi önemli şahsiyetler hala Kabil'de ve Taliban'la görüşme hazırlıkları yapıyorlar." diye konuştu.
Katar'ın bu girişimlerdeki rolünü de takdirle karşıladığını vurgulayan Çavuşoğlu, şunları söyledi:
"Şu anda ülkenin bir sakinleşmesi lazım. Şu ana kadar Taliban'ın verdiği mesajları da olumlu karşıladığımızı söylemek isteriz. Gerek yabancılara gerek diplomatik misyonlara gerekse kendi halkına yönelik. Umarım eylemlerde de bunu görürüz. Biz Türkiye olarak kardeş Afganistan'ın ekonomik kalkınmasını, istikrarını, barışını ve huzurunu desteklemeye devam edeceğiz."
Çavuşoğlu, "Kardeş ülke Ürdün'de bulunmaktan büyük bir mutluluk duyuyorum. Bu yıl Ürdün’ün kuruluşunun 100. bağımsızlığının ise 75. yılı. Böylesine bir dönemde bu ziyareti gerçekleştirmekten özellikle memnuniyet duyuyorum." dedi.
Ürdünlü mevkidaşı Safedi ile sürekli temas halinde olduklarını belirten Çavuşoğlu, Safedi'ye, Türkiye’de meydana gelen yangın ve sel felaketleri döneminde aradıkları, Ürdün Kralı 2. Abdullah ile Ürdün halkının taziye ve dayanışma mesajlarını ilettiği için teşekkür etti. Ürdün’ün, yangın ve sel felaketlerine karşı Türkiye’ye destek önerisinde bulunduğunu belirten Çavuşoğlu, "Bunun için de şükranlarımı sunuyorum." ifadesine yer verdi.
Ürdün'ün zorlu bir coğrafyada önemli bir istikrar unsuru olduğunu, Türkiye’nin Ürdün’ün bu bölgede oynadığı rolü çok önemsediğini kaydeden Çavuşoğlu, şunları söyledi:
"Majesteleri Kral 2. Abdullah’ın Ürdün’ün gelişmesi yolunda attığı adımları da destekliyoruz. Bugünkü görüşmemizde ikili ilişkilerimizle ilgili bundan sonra atacağımız adımları ele aldık. Arkadaşlarımıza bir yol haritası oluşturulması konusunda talimatlarımızı verdik. Biz de üzerinden geçtikten sonra diğer ilgili kurum ve bakanlıklarımızla birlikte çalışacağız. Ekonomik ilişkilerimize önem veriyoruz ticaret hacmimizin tekrar bir milyar dolara çıkabileceğini tekrar bu yılki rakamlarla gördük. Ama daha önce de söylediğim gibi ticaret hacminin daha dengeli olmasını arzu ediyoruz. Şu anda bizim lehimize ciddi bir açık var. Ve bunu dengelemek için de ticaret bakanlarımız ve ilgili diğer bakan arkadaşlarımızla birlikte çalışacağız. Türkiye ile Ürdün arasındaki ilişkilerin gelişmesinin de bölgenin istikrarı ve güvenliği için önemli olduğunu biliyoruz."
Çavuşoğlu, Safedi ile yaptığı görüşmede Suriye’deki durumu değerlendirdiklerini aktardı ve "Irak’ın istikrarını ve toprak bütünlüğünü destekliyoruz." dedi.
Safedi ile sığınmacı akını, terörizm, aşırıcılık, kuraklık ve diğer sorunlarla nasıl mücadele edileceğini değerlendirdiklerine işaret eden Çavuşoğlu, sözlerine şöyle sürdürdü:
"Keza Libya’daki durum, Afganistan’daki gelişmeler hakkında, neler yapıyoruz bilgi verdim kardeşim Eymen'e. Körfez’deki gelişmelerden memnunuz. Körfez ülkeleri arasındaki ilişkilerin tekrar normalleşmesi bölgenin barış ve kalkınması bakımından önemlidir."
Görüşmede, Filistin davası ile Kudüs’ün statüsü konularını da ele aldıklarını kaydeden Çavuşoğlu, "Haşimi hanedanının Kudüs'teki kutsal mekanları himayesi rolü bizim için çok önemlidir. Bu rolün devam etmesi için Türkiye olarak her türlü desteği vermeye devam edeceğimizi bir kez daha buradan söylemek isterim. İki devletli çözüm için tüm çabalarımızı yeni dönemde de devam ettireceğiz, birlikte devam ettireceğiz." diye konuştu.
Suriyeli göçmenlerin Suriye’ye gönüllü şekilde dönmesi için çalışmalar devam edecek
Çavuşoğlu, Suriye’deki durumdan dolayı hem Ürdün’de hem Türkiye’de çok sayıda mülteci olduğunu belirtti.
Ürdün'de 1,3 milyon, Türkiye’de ise 3,6 milyon civarında Suriyeli olduğunu anımsatan Çavuşoğlu, "Suriyeli göçmenlerin artık Suriye’ye geri dönmesi için 4’lü bir inisiyatifimiz olmuştu. Uluslararası toplumla yine çaba sarf etmeye devam etmemiz lazım. Yine yeni tipi koronavirüs (Kovid-19) sebebiyle ortak girişimlerimizde biraz aksama oldu. Ama önümüzdeki süreçte Suriyeli göçmenlerin Suriye’ye gönüllü, onurlu ve güvenli bir şekilde dönmesi için birlikte çalışmaya devam edeceğiz." dedi.
Çavuşoğlu, Ürdün Başbakanı ile yapacağı görüşmede ise özellikle iki ülkenin ekonomik ilişkilerine ağırlık vereceklerinin altını çizdi.
"Bölgede bütün gelişmelerden bağımsız olarak her zaman çok iyi ilişki içinde olduk"
Toplantının soru cevap kısmında ikili ilişkilere değinen Çavuşoğlu, oluşturulacak ortak ekonomik komisyon çerçevesinde ikili ekonomik ilişkilerin tüm boyutlarıyla ele alınacağını ve bu kapsamda ortak iş forumları düzenleneceğini söyledi.
Çavuşoğlu, ikili ticareti daha dengeli bir biçimde artırmak istediklerini belirterek "Biz bu bölgede bütün gelişmelerden bağımsız olarak her zaman çok iyi ilişki içinde olduk ve iş birliği diyaloğumuz her zaman devam etti." şeklinde konuştu.
ABD, İsrail, Suriye, Irak ve İran'da yeni gelişmeler yaşandığını kaydeden Çavuşoğlu, "Böylesine bir dönemde bizim Ürdün'le olan iş birliği ve diyaloğumuzun hem artarak devam etmesi lazım hem de yeni gelişmeler ışığında neler yapabiliriz, bunu konuşuyoruz. İnanıyorum ki gelecekte de tüm bu gelişmeler ışığında iki kardeş ülke olarak Türkiye ve Ürdün'ün ilişkileri ve iş birliği artarak, güçlenerek devam edecektir." ifadelerine yer verdi.
"Türkiye olarak sadece kendi vatandaşlarımızın değil, diğer ülkelerin vatandaşlarının tahliyesine de yardımcı oluyoruz"
Çavuşoğlu, Afganistan'daki gelişmelere ilişkin de açıklamalarda bulunarak "Afganistan'da gelişmeler hızlı şekilde gerçekleşti. Özellikle son haftalarda ABD'nin de çekilmesiyle Taliban'ın tüm şehirlerde ilerlediğini gördük." diye konuştu.
Ülkenin bazı bölgeleri ve Kabil'deki havaalanında panik ortamı oluştuğunu söyleyen Çavuşoğlu, "Dün havaalanında bizi üzen bazı görüntüler oldu. Sivillerin havaalanına girmesi ve piste, uçakların önüne gitmesiyle maalesef bazı kardeşlerimiz vefat etti. Tabii ülkeden ayrılmak isteyenlerin de güvenli şekilde ayrılması için gereğini yapıyoruz." dedi.
Türkiye'nin havaalanında güvenlik ve yönetimi üstlendiğini hatırlatan Çavuşoğlu, "Orada ABD ve İngiltere gibi bazı kardeş ülkelerin de askeri güçleri var. Burada 1-2 gün içinde güvenlik tamamen tesis edildikten sonra tahliyelerin yapılması devam edecek. Biz Türkiye olarak sadece kendi vatandaşlarımızın değil, diğer ülkelerin vatandaşlarının tahliyesine de yardımcı oluyoruz." ifadelerini kullandı.
Çavuşoğlu, bu konuda birçok dışişleri bakanıyla görüştüğünü de vurgulayarak şunları kaydetti:
"Ama esas bundan sonra nasıl bir Afganistan bizi bekliyor ve biz neler yapabiliriz. Biz Türkiye olarak bugüne kadar Afganistan'ın istikrarı, barışı ve ekonomik kalkınması için en çok destek veren ülkelerin başındayız ve hiçbir zaman da muharip güç göndermedik. Havaalanındaki mevcudiyetimiz ise Kabil'de çerçeve ülkeyiz. Havaalanının güvenliği ve işletmesini de biz yürütüyorduk. Tüm bu konuları şimdi kendi aralarında müzakere edecekler, geçiş döneminde kimler olacak, nasıl bir yönetim olacak bunların hepsini görüşeceğiz."
Ürdün Dışişleri Bakanı Safedi: Hep birlikte çalışmaya hazırız
Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen es-Safedi de Afganistan'da olayların istenmeyen bir yöne evrilmemesi için "hep birlikte çalışmaya hazır olduklarını" belirtti.
Safedi, "Afganistan'daki olaylar hızlı biçimde ilerliyor. Afganistan'da güvenlik, istikrar ve uzlaşı hükümetinin kurulması ve olayların istenmeyen bir yöne evrilmesini engellemek için hep birlikte çalışmaya hazırız." dedi.
Suriye meselesine ilişkin Türkiye'nin en fazla Suriyeliyi ağırlayan ülke olduğunu hatırlatan Safedi, "Suriyelileri ağırlama konusu sadece bölge ülkelerine yüklenemez. Suriyeli mültecilere yeterli koşulları sağlayabilmesi için uluslararası toplumun komşu ülkelere yönelik sorumluluğunu üstlenmesi gerekiyor." diye konuştu.
Safedi, iki ülke arasındaki serbest ticaret anlaşmasının beklenen verimi alamaması karşısında yeni bir ekonomik iş birliği anlaşması imzalandığı, karşılıklı onaylandığı ve yakında uygulanmaya başlayabileceği bilgisin paylaştı.
