Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının geçen yıl 8 Haziran'da başlattığı müsilajla mücadele çalışmaları kapsamında 622 noktada, 11 bin 129 metreküp müsilaj temizlenirken yapılan kapsamlı çalışmalar meyvesini verdi. Müsilajın etkisinin azalmasıyla deniz canlıları yeniden görünür hale geldi; süngerlerin canlanmaya başladığı, deniz kestanelerinin çoğaldığı görüldü.
Marmara Denizi'nde geçen yıl müsilaj görülmeye başlanmasıyla Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı müsilajla mücadele çalışmalarını başlattı. Bu kapsamda geçen yıl Marmara Denizi'nde 6 farklı bölgede 622 noktada çalışmalar yapıldı.
Ekipler 8 Haziran- 6 Temmuz'da 7 gün 24 saat esasına dayalı çalışarak Marmara Denizi'nden 11 bin 129 metreküp müsilaj temizledi, 10 bin 292 hektar alandaki müsilaj varlığına son verdi.
Koordinasyon ve Bilim Kurulu kuruldu
Müsilaj seferberliği kapsamına ilgili kurum ve kuruluşların üst düzey temsilcilerinin katılımıyla Koordinasyon Kurulu oluşturuldu, Marmara Denizi "Özel Çevre Koruma Bölgesi" olarak belirlendi ve Marmara Denizi Koruma Eylem Planı dâhilinde İstanbul Koordinasyon Merkezi kuruldu.
21 bilim insanı ile birlikte Bilim Kurulu oluşturulurken 22 maddelik Marmara Denizi Eylem Planı ilan edildi.
Çalışmalar kapsamında 22 Ekim 2021 tarihli Üçüncü Koordinasyon kurul toplantısında Marmara Denizi Bütünleşik Stratejik Planı yayımlanırken Marmara Denizi kıyılarını kapsayacak şekilde Bölgesel Atık Yönetimi Eylem Planı ve Deniz Çöpleri Eylem Planı hazırlanarak uygulamaya konuldu.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından alıcı ortama deşarj yapan atık su arıtma tesislerinin tamamı 7 gün 24 saat canlı izlenirken Marmara Denizi’ndeki 91 izleme noktası da 150’ye çıkarıldı.
Türkiye Çevre Ajansı eliyle, Marmara Denizi ile ilişkili tüm havzalardaki denetimler uzaktan algılama, uydu ve erken uyarı sistemleri, insansız hava araçları ve radar sistemleri kullanılarak artırılırken 2021/13 sayılı Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Genelgesi ile deşarj standartlarına yüzde 20-50 kısıtlama getirildi.
Çalışmalar kapsamında Marmara Denizi Havzası Noktasal Kirlilik Yüklerinin Tespiti Projesi (MARAAT) ile Marmara Denizi Havzası'nda yer alan evsel/kentsel atık su arıtma tesisleri ile endüstriyel atık su arıtma tesisleri incelendi. Atık su arıtma tesislerinin mevcut ve evsel/kentsel atık sular ile endüstriyel atık sulardan kaynaklanan noktasal kirlilik yükleri tespit edildi. Tesislerin yeni standartlara uyum için gerekli olan bakım ve onarımı ile revizyon maliyetleri hesaplandı. İlgili atık su altyapı yönetimlerinden atık su arıtma tesislerinin yeni standartlara uyum sağlamaları için gerekli çalışmaları içeren iş termin planları alındı. Bu yeni kısıtlamalar sonrası Marmara Denizi’ne kıyısı olan 7 ilde, deşarj standartlarına uyum için tesisler tarafından Bakanlığa sunulan toplam 264 iş termin planından 37'si uygun bulunmadı.
57 bin denetim 350 milyon lira ceza
Cumhuriyet tarihinin en yüksek denetiminin yapıldığı 1 yıllık dönemde 57 bin çevre denetiminde Çevre Mevzuatına aykırı hareket eden 3 bin 941 tesise toplamda 350 milyon 228 bin 270 lira idari para cezası uygulandı, 406 tesis ise faaliyetten men edildi. Sadece Marmara Havzası'nda deniz kirliliğinin önlenmesi için gerçekleştirilen 16 bin 718 çevre denetiminde 1017 tesis ve 100 deniz aracına toplam 161 milyon lira idari para cezası uygulandı, 168 işletme faaliyetten men edildi.
Yeni düzenlemeyle cezalar artırılacak
Marmara Denizi’ne kıyısı olan İstanbul, Bursa, Kocaeli ve Balıkesir'in Yerel İklim Değişikliği Eylem Planları hazırlandı. Tekirdağ, Çanakkale, Yalova illerinin Yerel İklim Değişikliği Eylem Planı hazırlanması için TÜBİTAK-MAM tarafından çalışmalar ise devam ediyor.
Müsilajla ilgili düzenlemede değişikliğe gidilirken bu değişiklikle cezaların 2 kat artırılması planlanıyor. Düzenlemenin yakın bir zamanda Meclis gündemine gelmesi bekleniyor.
Çalışmalar meyvesini verdi
Müsilaj seferberliği kapsamında yapılan çalışmalar sonuçlarını vermeye başladı, müsilajın etkisinin azalmasıyla deniz canlıları yeniden görünür hale geldi. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Sarı'nın objektifine deniz dibinde yeniden canlanmaya başlayan süngerler yansırken deniz kestanelerinin çoğaldığı görüldü.
