Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanı Mustafa Şentop, Türk Parlamenterler Birliği İstanbul Şubesi’nin "Anayasalar ve Siyaset" konferansına katıldı.
Kadıköy’de bulunan Filizli Köşkteki toplantıya Şentop’un yanı sıra Türk Parlamenterler Birliği İstanbul Şubesi Başkanı İdris Güllüce ve Türk Parlamenterler Birliği İstanbul Şubesi Başkan Yardımcısı İlhan Albayrak ve davetliler katıldı.
Mustafa Şentop, burada yaptığı konuşmasında, "Parlamenter sistem İngiliz sistemidir ve monarşilerin sistemidir. Krallıkların sistemidir. Dünyada da zaten ilk ortaya çıkışı öyle. İyi işlediği iddia edilen ülkeler dikkate alınırsa monarşilerin olduğu ülkelerde sistem iyi işliyor. Cumhuriyet olan ve üniter yapıya sahip ülkelerde cumhuriyet artı üniter yapılı ülkelerde parlamenter sistemin iyi işlediğine dair örnek yok. Almanya’da biraz iyi işlediği söylenebilir ama Almanya federal sistemdir, üniter değildir. İngiltere, Kuzey Avrupa ülkeleri krallıktır" dedi.
Şentop, "Parlamenter sistem, üniter yapıya sahip cumhuriyetler için uygun. İyi işleyen bir sistem değil. Federal sistemde yetkiler zaten büyük ölçüde federe yönetimlerle, federal yönetimler arasında dağıldığı için, federal yönetim dış ilişkiler ağırlıklı olmak üzere, ülkenin genelini ilgilendiren meseleler ağırlıklı olmak üzere hareket ediyor. Ama halkın karşı karşıya olduğu sorunları daha federe halde yönetiyorlar. Bu sistem işleyebiliyor, bir kriz yaşanmadan işleyebiliyor. Şu anda Avrupa’da 7 ülke parlamenter sistem, ülkede hükümet kurma konusunda sorunlar yaşıyor. Bir kısmı monarşide bunların. Aylardır hükümet oluşturmakta sorun yaşıyorlar. Niye bir şey olmuyor, otomatik pilot var zaten bütün sistemlerde. Bunu siz bir yönetim olarak görüyorsunuz bu zaten var. Hükümet olmadığı zamanlarda bürokrasi aksaklık olmadan yürütmeye çalışıyor" diye konuştu.
"KAÇ ADAM LAZIM?"
Mustafa Şentop, başkanlık sistemindeki tek adam eleştirileriyle ilgili olarak, "Tek adam bütün sistemlerde bir tek adam var. Tek adam dediğimiz şey son kararı tek kişinin vermesi meselesidir. ‘Parlamenter sistemde çok adam mı var?’ diye itiraz edenlere soruyorum. Kaç adam lazım? Size göre kaç adam olması lazım? Kaç tane, 2-3-5-10… Parlamenter sistemde çok adam mı var? Klasik parlamenter sistemde başbakan var, cumhurbaşkanı kısıtlı yetkilere sahip. Kabine var, bakanlar kurulu var. Ama mesele irade-i külliye, irade-i cüz’iye çatışmasında ortaya çıkar. Çatışma yoksa orada bir tahlil yapabilmek, kanaat ortaya koyabilmek mümkün değil. Tek adam var mı, yok mu parlamenter sistemde? Bir bakan başbakanın istediği kararnameyi imzalamıyor, ‘ben imzalamayacağım’ diyor. Ne olur orada, bakanın dediği mi olur? Başbakanın dediği olur. Bunu yapan bakan, başbakan ısrar ediyorsa imzalaması için, bakan istifa edecek. Etmiyorsa ne olur? Başbakan gider cumhurbaşkanıyla konuşur bakanı değiştirir. Yerine başka bir bakanı getirir. O imzalar kararnameyi. Bir çatışma olduğu zaman kararı kim veriyor? İstişare ediyor, uzlaşıyorlar mı? Yok öyle bir şey.
Sonuçta başbakanın dediği oluyor. Cumhurbaşkanının yetkileri parlamenter sistemde normal olarak sembolik. İki tane olduğu zaman zaten çatışma yaşanıyor bu sefer. Bunları Türkiye daha önceki dönemlerde de yaşadı. İlk anayasanın devreye girdiği zaman Özal ile Kenan Evren zamanında da yaşandı. Daha önce de yaşandı. Siyasi partilerde tek adam yok mu? Kararı çok adam mı veriyor? Bir adam veriyor sonuç itibariyle" ifadelerini kullandı.
YENİ ANAYASA TARTIŞMALARI
Şentop, anayasa konusunda ise, "Ben yeni anayasa tartışmasına uygun bir ortam olduğunu düşünüyorum halen fakat henüz sıcak bir tartışma ortamına gelmedi. Belki önümüzdeki seçimlerin temel tartışma konusu yeni anayasa konusu olur, olabilir. Millette o zaman ‘bu işin çözün’ diye belli bir siyasi bloğa, parti veya partilere destek ve güç verirse, o zaman yeni anayasa tartışması, daha detaylı bir tartışma olarak hazırlanır" dedi.
RSS
