Oturum Başkanlığını Prof. Dr. Ruhi Ersoyun ifa ettiği ve Prof. Dr. Fatih Kirişçioğlu’nun düzenlediği programda Genel Başkan şunları söyledi;
Bu yıl Türk-İslam tarihi ve kültürü açısından son derece önemli bir eser olan “Kutadgu Bilig”in Yusuf Has Hacib tarafından yazılışının 950. yıldönümüdür. Bu vesileyle, Kutadgu Bilig’in yazılışının 950. yılı UNESCO tarafından “Anma ve Kutlama Yıldönümleri” arasına alınmıştır.
UNESCO'nun aldığı bu karar Türk düşünce dünyasının en önemli eserlerinden birisi olan Kutadgu Bilig'in tarihî ve edebî bir eser olarak kıymetini ortaya koyması açısından oldukça önemlidir.
Ancak Kutadgu Bilig'in ehemmiyeti bizim için Unesco'nun bu kararının çok ötesindedir. Kutadgu Bilig kültürümüzün bir medeniyet düzeyinde ifade edildiği en müstesna eserlerdendir.
Kıymetli Dinleyiciler,
1069 tarihinde Yusuf Has Hacib tarafından kaleme alınan Kutadgu Bilig kültürümüzün insanlığa yansıyan ışığı ve medeniyetimizin en temel kaynaklarından birisidir.
Kut veren bilgi anlamına gelen bu eser ihtiva ettiği atasözleri ve bilgece sözlerle Türk dili ve kültürü için bir hazine değerindedir. Bu eserde ifade edilen hususlar 950 yıl sonra hala geçerliliğini korumaktadır. Bu manada Kutadgu Bilig dil, medeniyet ve tarih üzerine söz söylemeden önce bakmamız gereken bir cevherdir.
Bugünün de konusu olan, gelecekte de muhakkak tartışılacak olan; bilgi, akıl, doğruluk, adalet, mutluluk gibi konuları ihtiva eden bu şaheser, devlet ve siyaset hayatımızın yüzlerce yıllık geçmişini bugünümüze bağlayan ve geleceğimizi de aydınlatma imkânını taşıyan son derece önemli bir eserdir.
Kutadgu Bilig; Türk kültür ve medeniyetini, devlet ve idare felsefesini, toplumsal ve ekonomik yaşamını, dinî ve tecrübî hayatını en derin ve hassas yönleriyle sunmaktadır.
950 yıl önce söz dünyasına dökülen ve asırlardan bu yana dilden dile gönülden gönüle aktarılan hikmet incilerini yeni nesillere aktarmak en önemli görevlerimizdendir.
Kıymetli Katılımcılar,
Tarih şuuru geçmişle avunmak demek değildir. Tarih şuuru evvela geleceğe yönelik bir hareket kabiliyeti kazanmak için lazımdır.
21.asrı bir Türk asrı haline getirmek mefkûresi ile çıktığımız yolda çağa Türk-İslam mührünü vuracak kıymetleri oluşturmalıyız. Türk’ün istikbal ve istiklal davasına hizmet ve katkı ancak yeni kültür hamleleri yapmakla mümkündür. Medeniyetimizi tekrar bütün insanlığa ışık tutan yol gösteren özellikleriyle ortaya koymalıyız.
Bunun metodu öncelikle kendi kültürünü bütünüyle temessül etmek; yaşadığımız asrın medeniyet birikimini haiz olmak ve bunu doğru bir yöntem ve yolla kendi medeniyet dilimizle ifade edebilmektir. Bunun için çok çalışmamız gerekiyor.
Kıymetli Dinleyiciler,
Karahanlı hükümdarı Tabgaç Buğra Han'a sunulan Kutadgu Bilig, Türklerde siyasi otoritenin, yani hükümdarın sahip olması gereken vasıfları sistematik bir tutarlılık içinde tespit eder. İslami dönem Türk edebiyatının ilk örneklerinden olan Kutadgu Bilig; sadece Türk dilinin değil, Türk tarihinin, Türk kültür ve medeniyetinin de en önemli örneklerindendir. Yazıldığı çağın devlet, siyaset, toplum ve ahlak yapısına dair eşsiz bilgiler sunmaktadır. Kutadgu Bilig; ahlak ve fazilet, akıl ve bilgi, töre ve adalet kavramları çerçevesinde kurgulanmış olup Sadri Maksudi Arsal’ın ifadesiyle “Türk milletinin asırlardan beri toplanmış ahlak, siyaset ve hukuka dair fikirlerinin bir hülasasıdır.”
Türkologların ve tarihçilerinin başvurduğu metinlerin başında gelen Kutadgu Bilig, gerek dil ve üslup özellikleri gerekse mahiyeti itibarıyla okuyanı hayret ve hayranlığa götüren bir bilgi ve düşünce deryasıdır. Türk kültür ve medeniyetini, devlet ve idare felsefesini, toplumsal ve ekonomik yaşamını, dinî ve tecrübî hayatını en parlak, en gerçek ve en derin yönleriyle yansıtan bir ayna gibidir.
Gerçekten de Kutadgu Bilig; şekil, anlam ve ele aldığı konular itibarıyla bir siyasetname olarak değerlendirilse de eserin bütününün ortaya koyduğu bilgi ve düşünce evreninin zenginliği bakımından bir siyasetnameden fazlası olduğu muhakkaktır.
Kutadgu bilig kapsamında Çocuklara yönelik olarak yapılan ilk çalışmanın Ülkü Ocakları Eğitim ve Kültür Vakfı tarafından yapıldığına dikkat çeken Genel Başkan Ateş şu sözleri söyledi;
Çocuk veya birey için ailede başlayan değerler eğitimi; akran grupları, okul, basılı ve görsel yayımlar, medya, kitle iletişim araçları, sivil toplum örgütleri gibi birçok farklı etkenin tesiri altında devam eder.
Meselenin özü, değerler eğitimi kapsamında belirlenen mesajların doğru bir şekilde tespit edilmesine ve yine doğru yöntemlerle çocuk veya bireylere ulaştırılmasına dayanmaktadır. Bu anlamda çocuk edebiyatı adı verilen alanın millî ve pedagojik hassasiyetler çerçevesinde yürüttüğü çalışmalar son derece önem arz etmektedir.
Çocuklara hitap eden eserler kaleme alınırken onlara umut ve mutluluk aşılayan; yaşama sevinci veren; insanları, milletini, yaşadığı ülkeyi, bayrağını ve doğayı sevmeyi telkin eden; ahlak ve fazilet normlarını temsil eden, iyiyi kötüden ayırma bilinci kazandıran temalara yer verilir.
Kutadgu Bilig’in kültür ve medeniyet tarihimiz açısından sahip olduğu kıymet, birçok araştırmacının dikkatini çekmiştir. Çeşitli açılardan Kutadgu Bilig’i inceleyen çok kıymetli yayınlar hazırlanmıştır. Ancak bugüne kadar ne eseri ne de eserdeki temsilî karakterleri merkeze alan, çocuklara yönelik bir çalışma yapılmamıştır. Bu eksiğin farkına varan Ülkü Ocakları Eğitim ve Kültür Vakfı, “Çocuklar İçin Kutadgu Bilig” isimli çalışmayı alanında bir ilk olarak yayımlamış ve bu alanda daha sonra yapılacak çalışmalar için bir model ortaya koymuştur.
Onar binlik ilk üç baskı yani 30 bin kitap kısa sürede tükenmiş ve 4. baskıya 50 bin olarak girmiştir. Takdir edersiniz ki bir ay gibi kısa bir sürede bir kitabın bu kadar büyük baskılar yapması önemli bir başarıdır.
Malumunuz olduğu üzere Kutadgu Bilig, dört ana karakter arasında geçen diyaloglardan oluşmaktadır. Eserdeki bu dört ana karakterin her birinin belirli bir sosyal rolü vardır ve her biri belirli değerlerin temsilcisi konumundadır.
Ülkü Ocakları tarafından hazırlanan “Çocuklar için Kutadgu Bilig” isimli eser, kitaptaki 4 ana karakter arasındaki ilişkilerden yola çıkılarak toplam 21 bölüm hâlinde hazırlanmıştır.
Çocukları sıkmamak ve onların dikkatlerini çekmek amacıyla yaşlarına uygun çizimler kullanılmıştır.
Çocuklar için Kutadgu Bilig isimli kitapta anlatılan hikâyeler, okumayı ve araştırmayı teşvik etmeye yönelik mesajlar içerir. Bütün iyiliklerin bilgiden, kötülüklerin ise bilgisizlikten geldiği vurgulanır; bilginin değerler hiyerarşisi içindeki konumu açıkça ortaya konur.
Eserde insani ve evrensel kabullerin yanı sıra millî değerler üzerinde de fazlaca durulmuş; vatana, millete ve devlete hizmet etme şuurunun önemi vurgulanmıştır.
Gerek muhteva gerekse kullanılan görseller bakımından çocuk ruhuna temas edebilecek nitelikte bir eser olan bu kitap, alan uzmanları tarafından ilk ve orta öğretim çağındaki çocuklar için uygun bulunmaktadır. İnsani ve millî değerleri pedagojik hassasiyetlerle birleştiren bu kitabı bütün Türk çocuklarının mutlaka okuması gerektiğini düşünüyorum. Tarihî bir kaynaktan esinlenerek oluşturulan bu hikâyelerin çocukların kişisel ve sosyal gelişimlerine önemli katkılar sağladığını ilerleyen süreçte daha somut bir şekilde müşahede edebileceğimize inanıyorum.
Yazılışının 950. Yılı Anısına Uluslararası Kutadgu Bilig ve Türk Dünyası Sempozyumu ile alanda var olan problemler ve çözüm yolları tartışılırken aynı alandaki araştırmacıların ilk defa bir araya gelerek karşılıklı bilgi alışverişinde bulunması hedeflenmiştir. Sempozyum, Kutadgu Bilig’in yazılış ruhuna paralel olarak yalnızca dil alanındaki çalışmaları değil, Hukuk, İktisat, Kamu Yönetimi, Tarih, Sosyoloji vb. alanlardaki çalışmaları ve araştırmacıları da bir araya getirmeyi böylece farklı merkezlerde üretilen bilgilerin bir araya getirilip ilgili çevrelere ulaştırılması hedeflenmiştir.
