Enerji krizi sebebiyle nükleere yönelen ülkeler toryuma her geçen gün daha fazla ihtiyaç duyuyor. Türkiye ise tespit edilen 380 bin ton toryum rezervi ile dünyada ikinci sırada yer alıyor.
Türkiye bulunan bu rezervin sadece 20 bin tonunun işlenmesi durumunda Türkiye’nin enerjide oyun kurucu ülke olacağı belirtiliyor. Akkuyu, Sinop ve Trakya nükleer enerji santrallerinin bu potansiyeli işlemede büyük rol oynayacağı ifade ediliyor.
Dünyayı saran enerji krizi sebebiyle ülkeler nükleer enerji üretimine hız verdi. Bu alanda üretim yapabilmek için ‘toryum’ büyük önem taşıyor. Bu elementin dünya rezervinin yüzde 20’si ise Türkiye’de bulunuyor. Akkuyu’da devam eden; Sinop ve Trakya’da yapılması planlanan nükleer santrallerde bu elementin kullanılması planlanıyor. Bugün Hindistan 846 bin ton ile dünya rezervinden en büyük payı alıyor. Türkiye ise tahmin edilen 744 bin ton, tespit edilen 380 bin ton toryum rezervi ile bu listede ikinci sırada yer alıyor. Malatya-Hekimhan-Kuluncak, Kayseri-Felahiye, Diyarbakır ve Burdur-Çanaklı, Isparta-Aksu, Eskişehir-Kızılcaören- Sivrihisar ve Sivas rezerv bulunan iller arasında yer alıyor.
Yılda işlenebilecek 20 bin tonluk toryumun Türkiye’nin tüm enerji sorununu çözeceği belirtiliyor. Konunun uzmanları, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ‘enerjide yeni ve farklı atılımlar yapacağız’ açıklamasını yaparken, toryum elementini kastettiğine dikkat çekiyor. Ayrıca yeni yeni nesil nükleer enerji santrallerinde işlenecek toryumun önümüzdeki yüzyıla damga vuracağı ifade ediliyor.
Sinop ve Trakya NGS kritik
Avrupa Nükleer Araştırma Merkezinde (CERN) evrenin sırlarını keşfetmek için tasarlanmış ATLAS deneyi, LHeC büyük hadron elektron çarpıştırıcısı ve FCC gelecek dairesel çarpıştırıcı projelerinde görevli Prof. Dr. Saleh Sultansoy, Türkiye’nin mevcut toryum rezerviyle enerji sıkıntısının kalmayacağını belirterek “Tabii bunun için gelişmiş nükleer santraller gerekiyor. Akkuyu geleneksel bir proje olduğu için belli oranda toryum kullanılabiliyor. Santralin enerji üretiminde yüzde 10’luk bir toryum desteği alabiliyor, bu da yadsınacak bir rakam değil. Ama asıl güç Sinop ve Trakya Nükleer santralinde olması planlanıyor. Çünkü o santralin Akkuyu’dan daha teknolojik bir santral olması planlanıyor. Bu santralde ‘Hızlandırıcıya dayalı enerji üretme teknolojisi’ uygulanması hedefleniyor. Bunu Çin, Hindistan ve Norveç yapıyor” dedi.
Üstü kapatılsın isteniyor
Prof. Dr. Saleh Sultansoy, toryum konusunun kritik önem taşıdığını ve küresel güçlerin gelecek planlamalarında önemli yer tuttuğuna değinerek “Ancak sorun şu ki, ne zaman Türkiye’de toryum konusu açılsa üstü kapatılıyor. 2016 yılında Sinop’ta nükleer teknoloji bölgesi kurulacaktı. Biz de bu projeye destek verecektik. Ancak bir anda bu proje durduruldu. 2007 yılında bu alanda çalışma yapan profesörlerin uçağı düşürüldü. Eskiden toryumu işleyecek projeleri yapmak çok büyük maliyetler gerektiriyordu, şimdi ise bu maliyetleri gerçekleştirebilecek bir Türkiye var. Tabii yurt dışı kontrollü içerideki bilinmez oyuncular yine bu işlerin üzerini kapatmazsa” açıklamasında bulundu.
Trilyonlarca varil petrole eşit
Toryum ile ilgili araştırmalar yaparken elim bir uçak kazası nedeniyle vefat eden Prof. Dr. Engin Arık’ın eşi Prof. Dr. Metin Arık, toryum elementini önümüzdeki yüzyılın stratejik ürünü olarak tanımlıyor. Arık “Toryum yeni tip reaktörlerde yakıt olarak kullanılacak. Eğer biz toryum ile elektrik enerjisi üretebilme imkânına kavuşursak bu trilyonlarca varil petrole eş değerde bir enerji kaynağı olacak. Bu konuyla ilgili Türkiye Bilimler Akademisi ve TÜBİTAK çalışmalar gerçekleştiriyor. Türkiye’nin enerji alanında dünya sahnesinde önemli bir oyuncu hâline getirecek element toryumdur tabi işlenebilirse…” dedi.
Dünya rezervinin büyük kısmı ülkemizde
OECD Nükleer Enerji Ajansı (NEA) ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansının (IAEA) verilerine göre dünya toryum rezervlerinde ilk
sırayı 846 bin tonla Hindistan alıyor. 744 bin tonla Türkiye ikinci, 606 bin tonla Brezilya üçüncü. Avustralya 521 bin, ABD 424 bin, Mısır’da 380 bin ton olarak sıralanıyor. Türkiye’de yapılan araştırmalara göre ise IAEA’nın verilerinin çok daha üzerinde toryum rezervi olduğu tahmin ediliyor. Bu araştırmalarda Türkiye’deki toryum rezervinin 1 milyon tondan fazla olduğu belirtiliyor.
