Filipinler, Güney Çin Denizi’nde Çin ile gerginlik yaşadığı tartışmalı Whitsun/Niu'ı kayalığı etrafında devriye gezecek savaş gemisi sayısını artırma kararı aldı.
Filipinler Ordusundan Korgeneral Cirilito Sobejana, yaptığı açıklamada, kayalığa sığınan Çin'in 200’den fazla balıkçı teknesinin yapılan çağrılar sonrası ayrılmaması nedeniyle daha fazla donanma gemisine kayalığın yakınlarında devriye gezmesi talimatı verildiğini bildirdi.
Filipinler donanmasının tartışmalı kayalığın olduğu bölgede ne tür manevralar yapacağı hakkında bilgi vermeyen Sobejana, "yarı askeri" olarak tanımladığı Çin’in balıkçı teknelerinin kayalıktan ayrılmamasını "istila" ve "bölgeyi askerileştiren provokatif eylem" olarak nitelendirdi.
Filipinler hükümeti, Çin'in balıkçı teknelerini, hafif silahlarla donatılmasına işaret edilerek "milis bot" olarak tanımlanıyor.
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hua Çunying, 22 Mart’ta yaptığı açıklamasında, kayalığın Çin'in hak iddia ettiği Nanşa Takımadaları'nın bir parçası olduğunu ve teknelerin deniz şartlarındaki değişim ve rüzgardan korunmak için Whitsun/Niu'ı resifi yakınlarına sığındığını belirterek "Bu çok normal. İlgili tarafların buna makul bir şekilde bakmasını umuyoruz." ifadesini kullanmıştı.
Filipinler Savunma Bakanı Delfin Lorenzana, 21 Mart’ta yaptığı açıklamada, 7 Mart'ta resife sığınan teknelere ilişkin "Çin, Güney Çin Denizi'ndeki tartışmalı resifin yakınındaki 220 tekneyi geri çekmeli." diye konuşmuştu.
Çin'e ait teknelerin varlığının, bölgenin askerileştirilmesine yönelik açık ve kışkırtıcı bir eylem olduğunu ifade eden Lorenzana, egemenlik haklarını savunma konusunda kararlı olduklarını vurgulamıştı.
Güney Çin Denizi anlaşmazlığı
Çin, 1947'de yayımladığı haritayla egemenlik ihtilaflarının yaşandığı Güney Çin Denizi'nin yüzde 80'i üzerinde hak iddiasında bulunurken, yeraltı kaynakları açısından zengin bölgede başta Filipinler olmak üzere aralarında Vietnam, Brunei ve Malezya'nın da bulunduğu komşu ülkelerle egemenlik tartışmaları yaşıyor.
Pekin yönetiminin Güney Çin Denizi'ndeki adalara üs inşa ederek egemenlik hakkı iddiasına, bölge ülkelerinin yanı sıra ABD de karşı çıkıyor.
Uluslararası kamuoyunda "Paracel" ve "Spratly" olarak bilinen takımadalar, Vietnam tarafından "Hoang Sa" ve "Truong Sa", Çin tarafından ise "Şişa" ve "Nanşa Çündao" olarak adlandırılıyor.
Uluslararası Tahkim Mahkemesi, 2016'da Filipinler'in başvurusuyla, Çin'in, Güney Çin Denizi'nde tek taraflı egemenlik taleplerinin yasal zemini olmadığına karar vermişti.
