ABD’li ilaç şirketi Novavax tarafından geliştirilen Covid-19 aşısının İngiltere’de üretilecek kısmı için Başbakan Boris Johnson ile GlaxoSmithKline şirketi arasında geçtiğimiz gün sözleşme imzalandı. ABD’li Novavax ve Birleşik Krallık Hükümeti arasında imzalanan sözleşme kapsamında, GlaxoSmithKline’in ülkede 60 milyon aşı üretileceği belirtildi.
İngiltere’nin Kuzey doğusundaki Barnard Castle tesislerinde “Doldur ve bitir” stratejisiyle üretim sağlayacak şirketin Mayıs ayı itibarıyla üretimlere başlayacağı açıklanırken kısa zaman içinde İngiltere İlaç Dairesi’nin Novavax’ın aşısını onaylamasının beklendiği açıklandı.
ABD hükümetinin desteklediği firmalar arasında bulunan Maryland merkezli şirket tarafından 2020 yılının Ocak ayında geliştirilmeye başlanan Novavax Covid-19 aşısı, Mayıs ayında klinik denemelere başladı.
Temmuz ayında ABD hükümeti tarafından aşının klinik denemeleri ve üretimi için 1,6 milyar dolar destek alan şirket, 28 Aralık’ta 30 bin kişinin dahil olduğu faz 3 denemelerine başladı. İşte kısa bir süre sonra kullanım onayı alması beklenen aşı ile ilgili bilmemiz gereken her şey.
Nasıl çalışıyor?
Novavax aşısı, bağışıklık sistemine başak proteinine karşı antikorlar yapmayı öğreterek çalışıyor. Novavax araştırmacıları, aşılarını oluşturmak için modifiye edilmiş bir başak geniyle başladı. Geni, bakulovirüs adı verilen farklı bir virüse eklediler ve güve hücrelerini enfekte etmesine izin verdiler. Enfekte hücreler, corona virüs yüzeyinde yaptıkları gibi, kendiliğinden bir araya gelerek sivri uçlar oluşturan başak proteinler üretti.
İki dozluk bir protein alt birimi aşısı olan Novavax, Covid-19 başak proteininin laboratuar yapımı bir versiyonunu içerir. Vücudun koruyucu antikorlar ürettiğinden emin olmak için Novavax, bağışıklık sisteminin tepkisini artırmaya çalışan, adjuvan adı verilen bir bileşen yerleştirdi.
Bu bileşenin enfeksiyonlara karşı daha güçlü ve daha uzun süreli bir bağışıklık oluşturduğu tespit edilirken bu sayede doz başına gereken aşı proteini miktarını azaltarak daha fazla üretilmesine olanak sağlar.
Ne kadar etkili?
İngiltere’de 15 bin kişi üzerinde yapılan araştırmada Novavax aşısının Covid-19'u önlemede yüzde 89 etkili olduğu ortaya çıktı. Yüzde 27'si 65 yaşın üzerinde olan 18-84 yaşları arasındaki 15 binden fazla kişinin katıldığı klinik denemelerde aşının hastaneye yatış ve ölüm dahil olmak üzere ciddi hastalıklara karşı yüzde 100 koruma sağladığı belirtildi.
Faz 3 deneme sonuçları baz alındığında aşının İngiliz varyantı B.1.1.7’ye karşı yüzde 86 etkili olduğu belirtilirken, varyantsız Covid-19’a karşı ise yüzde 96 koruma sağladığı açıklandı.
Covid-19 vakalarının çoğunun Güney Afrika varyantı olduğu denemenin ayrı bir Güney Afrika kolunda ise aşının HIV taşımayan kişilerde yüzde 60 etkili olduğu bildirildi.
Nasıl saklanır?
Novavax aşısı, çok düşük sıcaklıklarda tutulması gereken Pfizer / BioNTech ve Moderna aşılarının aksine, buzdolabı sıcaklığında üç aya kadar saklanabiliyor.
ABD’li Novavax, büyük ölçüde halihazırda üretim tesislerinde bulunan mevcut biyoreaktör ekipmanı kullanılarak aşıyı üretirken aşının onaylanması durumunda saklanma koşullarının kolaylığı nedeniyle dağıtımın dünya çapında olması bekleniyor.
Onaylandı mı?
ABD’li şirket Novavax’ın Covid-19 aşısının ilk olarak Pfizer / BioNTech’te olduğu gibi İngiltere’de onaylanması beklenirken halihazırda İngiltere İlaçlar ve Sağlık Ürünleri Düzenleme Kurumu (MHRA) tarafından aşamalı bir inceleme gerçekleştiği belirtildi. Aşının Nisan ayı içerisinde İngiltere'de onaylanması beklenirken Mayıs ayında da ABD'de Amerikan Gıda ve ilaç Dairesi (FDA) tarafından onaylanması bekleniyor.
