Günlerdir beklenen an nihayet geldi ve ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), kuzey yarımkürede halkalı ve kısmi Güneş tutulmasının (Ateş Çemberi) başladığını duyurdu.
Kuzey yarımkürede yer alan birçok bölgenin, Güneş tutulmasına gündoğumu sırasında tanıklık edeceği ifade edilirken bölgedeki ülkelerde yaşayanlar bu muazzam doğa olayına tanıklık etmek için sokaklara fırladı.
Güneş tutulması olarak adlandırılan, Ay’ın Dünya ile Güneş arasına girerek, yerküreye gölge düşürdüğü doğa olayı kuzey yarımkürede başladı. NASA’dan konuyla ilgili yapılan açıklamada şu bilgilere yer verildi...
“Bazı yerlerde izleyiciler Ay'ın etrafındaki bu yüzüğü göremeyecekler. Bunun yerine kısmi bir güneş tutulması yaşayacaklar. Bu, Güneş, Ay ve Dünya tam olarak hizalanmadığında olur. Güneş, yüzeyinin sadece bir kısmında koyu bir gölgeye sahip gibi görünecektir."
"Amerika Birleşik Devletleri'nin doğusu ve kuzey Alaska'nın bazı bölgelerindeki izleyiciler, 10 Haziran'da Kanada'nın çoğu ve Karayipler, Avrupa, Asya ve Kuzey Afrika'nın bazı bölümleriyle birlikte kısmi bir güneş tutulması görecekler. Amerika Birleşik Devletleri'nde, parçalı tutulma Güneydoğu, Kuzeydoğu, Ortabatı ve Kuzey Alaska'nın bazı kısımlarında görülebilecek."
"Bu konumların çoğunda tutulma, gün doğumundan önce, sırasında ve güneş doğduktan kısa bir süre sonra gerçekleşecek. Bu, izleyicilerin tutulmayı görebilmeleri için gün doğumu sırasında ufku net bir şekilde görmeleri gerektiği anlamına gelir.”
Kuzey Amerika, Grönland, Avrupa'nın büyük kısmı ve Kuzey Asya'da görülebilecek Halkalı Güneş Tutulması Türkiye'den görülemeyecek.
Bugün Kanada'nın belirli kısımlarından, Grönland adasından ve Rusya'dan tam olarak görülebilecek Halkalı Güneş Tutulması yaşanacak. NASA'ya göre bu tutulma, nadiren de olsa 10 dakikadan fazla izlenebilir ancak genellikle 5-6 dakikadan fazla sürmez.
Şilili astrofizikçi Beamin, bu gök olayını şöyle açıklıyor: "Ay, Güneş'i tamamen kapatacak uzaklıktadır ancak tam tutulma olmadan önce az da olsa Dünya'dan uzaklaşır ve Güneş'i kapatamaz ve yaşanan olay bir Halkalı Güneş Tutulması'na dönüşür."
Ay, Dünya'dan daha uzak olduğu zamanlarda daha "küçük" görünüyor ve bu konumundayken Güneş ışığını tam olarak kapatamıyor.
Böyle zamanlarda Güneş'in etrafında bir halka görünümü oluyor ve ortasında Ay'ın silüeti görülebiliyor. Buna Halkalı Güneş Tutulması deniyor.
Tam Güneş Tutulması'nda olduğu gibi Halkalı Güneş Tutulması'nı da Dünya'da izleyebileceğiniz noktalar bir rota oluşturuyor.
Tam tersi de mümkün
Halkalı Tutulma olarak başlayan olay, Ay'ın Dünya'ya yaklaşmasıyla Tam Güneş Tutulması'na dönüşebilir.
Melez Tutulmalar tüm Güneş Tutulmaları içinde yüzde 4'ü oluşturur. NASA, son olarak 2013'te Melez Güneş Tutulması görüldüğünü, 20 Nisan 2023'te Endonezya, Avustralya ve Papua Yeni Gine'den izlenebilecek bir tane daha görülebileceğini söylüyor.
Şilili astrofizikçi Juan Carlos Beamin, "Teoride, en uzun Güneş tutulması 7 dakika 32 saniye sürebilir" diyor. Öte yandan bu gök olayı sanıldığı kadar "nadiren" gerçekleşmez: Her 18 ayda bir Güneş tutulması yaşanıyor. Asıl nadir olan, Tam Güneş Tutulması'nın aynı noktadan tekrar görülebilmesidir, ki bu her 375 senede bir gerçekleşiyor. Bu yıl 4 Aralık'ta da Tam Güneş Tutulması yaşanacak ancak bunu tamamen deneyimlemek için Antartika'da olmanız gerekiyor.
