Pandemi sonrasında bozulan üretim ve tedarik zincirleriyle fiyatı artan gıda ürünleri, fırsatçıların yeni oyun alanı oldu. Ayçiçeği yağının ardından şimdi de şekerde fahiş fiyat artışları dikkat çekiyor. Geçen yıl 50 kg'lık 1 torba toz şeker 290 liradan satılırken, 2022 başında 455 TL'ye çıktı. Geçen hafta ise özel fabrikalarda 600 lira olan torba şekerin fiyatı 800 liraya kadar yükseldi. Türkşeker stoklarının ağustos ayına kadar yeteceği söyleniyor. Piyasada ise fiyatlar spekülatif şekilde artıyor.
Ticaret Bakanlığı'ndan inceleme
Ticaret Bakanlığı tarafından son dönemde temel gıda ürünü şekerin stoklanması ve rekabetin bozulmasına ilişkin yazılı açıklama yapıldı.
Bakanlık tarafından yapılan açıklamada, vatandaşların temel gıda ürünleri arasında yer alan şekerde adil rekabeti bozan faaliyetlerin olduğuna dair son dönemde kamuoyuna yansıyan hususların işleme alınarak, şeker fabrikaları nezdinde Ticaret Bakanlığı tarafından incelemeler yapıldığı belirtilerek, “Ticaret Bakanlığı olarak hem düzgün iş yapan tacir ve esnafımızı hem de tüketicimizi korumak için serbest piyasa koşulları içinde bütün tedbirleri kararlılıkla almaya devam etmekteyiz” ifadelerine yer verildi.
Tarım Bakanlığı'ndan açıklama
Tarım ve Orman Bakanlığı, Bakanlığın şeker üreticisi firmalara gerekli uyarıları yaptığını, neticesinde özel sektördeki bazı firmalar çuval şeker fiyatlarını 800 TL’den 575 TL bandına indirdiğini açıkladı.
Bakanlık tarafından yapılan açıklamada şöyle denildi:
"Dünyada ve ülkemizde gıda sektörü girdi maliyetlerinde pandemi süreciyle başlayan ve Rusya-Ukrayna savaşıyla devam eden bir artış trendi yaşandığı bilinmektedir. Diğer taraftan, bu gözle görülür gerekçenin yanında piyasada bir takım spekülatif hareketlerin oldukça yüksek fiyat artışlarına neden olduğu da görülmektedir. Hatırlanacağı gibi ayçiçek yağında geçtiğimiz günlerde yapılan spekülasyonlar vatandaşımızı spekülatif fiyatlarla temin yoluna gitmeye maruz bırakmıştı. Bakanlığımız bu konuda aldığı tedbirler ve doğru zamanda yapılan bilgilendirmeyle piyasa manipülasyonlarının önüne geçmiş ve her zaman vatandaşının yanında olduğunu göstermiştir.
Şu anda piyasada şeker konusunda da ayçiçek yağı hususunda da olduğu gibi benzer spekülatif bir hareket yaşanmaktadır. Türkiye’nin 2020-2021 üretim döneminden 400 bin ton şeker rezervi mevcuttur. 2021-2022 üretim döneminde ise 2.5 milyon ton şeker üretimi ile toplam hacim 2.9 milyon tona ulaşmıştır. Dolayısıyla ülkemizin yıllık şeker ihtiyacının 2.7 milyon ton olduğu dikkate alındığında 200 bin tonluk ihtiyaç fazlası şeker üretimimiz bulunmaktadır.
800 TL'den 575 TL'Ye düştü
Yeni sezondaki üretim miktarımızla birlikte ülkemizde şeker arzıyla ilgili hiçbir sıkıntı yaşanmayacaktır. Bakanlığımız bazı şeker üreticisi firmaların maliyetlerinin çok üstünde piyasaya mal vermeye çalışmalarının ve stokçuluğa tevessül etmelerinin önüne geçecek her türlü imkâna sahiptir. Bundan önce olduğu gibi bundan sonra da bu konuda gerekli tedbirleri ivedilikle alacak ve uygulamaya koyacaktır.
Bu bağlamda, Türkşeker’in uyguladığı Raf Fiyat Garantili (RFG) sistem ile nihai tüketici uygun fiyatlarla şekere ulaşabilmektedir. Ancak imalatçı firmaların şeker tedarikinde birtakım zorluklar yaşadığı da bilinmektedir. Bakanlığımız şeker üreticisi firmalara gerekli uyarıları yapmış, neticesinde özel sektördeki bazı firmalar çuval şeker fiyatlarını 800 TL’den 575 TL bandına indirmiştir.
Bu fiyatların kalıcı hale dönüşmemesi durumda bakanlığımız piyasanın dengede kalması için gerekli tedbirleri alacak ve üretici firmaların uygun maliyetle şeker tedarik etmesini sağlayacaktır. Türkşeker elindeki şekeri başta küçük üreticiler olmak üzere Ramazan ayı öncesi imalatçı tüm firmalara kapasite raporları dikkate alınarak hızlı bir şekilde arz edecektir.
Bu uygulamayla sadece nihai tüketici değil, aynı zamanda imalat yapan firmalara da uygun fiyatlara şeker tedarik edeceklerdir. Bakanlığımız bugüne kadar olduğu gibi bundan sonrada vatandaşımızın, üreticimizin ve tüketicimizin yanında olmaya devam edecektir"
Özel fabrikalar fiyatı yükseltti
Türkiye Şeker Fabrikaları (TÜRKŞEKER) tarafından 50 kilogramlık bir çuval şekerin fiyatı 290 lira iken bazı özel fabrikaların fiyatları 800 TL'ye kadar çıkardığı kamuoyuna yansımıştı. Bugün itibariyle özel sektörde faaliyet gösteren 9 fabrika bulunuyor.
Dünyada da fiyatlar artıyor
Pandemi sonrası bozulan üretim dengelerinden en fazla etkilenen sektörlerin başında şeker geliyor. Dünyanın en büyük şeker üreticisi konumundaki Brezilya'da meydana iklim olayları üretimi olumsuz etkiledi. Dünyanın en büyük ikinci şeker ihracatçısı konumundaki Tayland'da yaşanan üretim düşüşü de fiyatları yukarı yönlü destekledi. Rusya ve Ukrayna arasında patlak veren savaş ise hem ticaretin hem de birçok yerde üretimin durmasına neden oldu. Türkiye, Rusya, Fransa, Almanya, ABD'nin ardından pancar şekeri üretiminde dünyada 5'inci sırada. Dünya genelinde kamış ve pancardan şeker üreten ülkeler arasında ise Türkiye 13'üncü sırada.
