İnternetin yeni şekli veya bir üst sunumu olarak kabul edilen Metaverse’ü aslında sanal evren olarak da bilinen, sanal ve artırılmış gerçeklik cihazları aracılığıyla kalıcı çevrimiçi 3 boyutlu sanal ortamlar olarak tanımlamak mümkün. Kısaca özetlemek gerekirse Metaverse, sıradan bir video oyunu veya eğlence platformundan çok daha fazlasını vaat eden bir dünya. Bu evrende eğitimden farklı sanal gerçeklik deneyimlerine, gayrimenkul satın almadan yeni bir meslek edinmeye kadar pek çok şey bir arada yapılabiliyor.
Yakın zamanda bu sanal evrenin getirdikleriyle beraber mesleklerde de bazı değişimlerin yaşanması bekleniyor. Mesela uzmanlar, Metaverse'e ilk kez girenlerin burada bir tur rehberine ihtiyacı olacağını söylüyor. Yani sonsuz sayıda sanal dünyada nereye gideceğinizden veya ne yapacağınızdan emin değilseniz, bir Metaverse tur rehberi size yardımcı olacak. Turistik bir tur rehberi gibi kapsamlı kültür, sanat ve trend bilgisine sahip olan bir Metaverse tur rehberi Metaverse'deki yeni olasılıkları size tanıtacak.
u003cbu003eSANAL MİMARLAR VE EMLAKÇILARA DA İHTİYAÇ OLACAKu003c/bu003eMetaverse ile ön plana çıkacak mesleklerden biri de mimarlık olacak. Metaverse’te tasarlanacak yapılarla ilgili mimarlar ve inşaat mühendisleri mesleki açıdan daha şanslı görünüyor. Sürekli genişleyen Metaverse ile eğlence endüstrilerinin de kendilerini yeniden keşfetmeye çalışacağı düşünülüyor. Oyuncu olarak avatarların kullanılacağı Metaverse dünyasında orijinal TV şovlarını veya filmleri de gelecekte görmek mümkün. Hatta bir adım daha ileri gidersek, bir Metaverse reality şovu bile olabilir. Bu durumda da TV yapımcılarına çok iş düşüyor. Büyük şirketler ve ülkeler ise Metaverse'ün imkanlarından yararlanmaya çoktan başladı. Kısa vadede Metaverse ile ilgili yasal düzenlemeler de söz konusu. Uzmanlar, blok zincir ve bu evrendeki yasalara hakim avukatlara ihtiyaç olabileceğini de aktarıyor.
u003cbu003e'FİZİKSEL DÜNYANIN SANAL ORTAMDAKİ KOPYASI OLACAK'u003c/bu003eİnsanı iyiden iyiye yalnızlaştırması ve fiziki ortamdan koparacak yönleriyle yoğun olarak eleştirilen Metaverse, mevcut fiziksel dünyanın sanal ortamda bir kopyası olacak gibi duruyor diyen Nişantaşı Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Meriç E. Bebitoğlu, Sanal dünyada ne varsa Metaverse evrenine taşınacak gibi görünüyor. Dolayısıyla örneğin sanal da olsa bina yapılırken veya artırılmış gerçeklikle bir showroom tasarlanırken de büyük olasılıkla sanal mimarlığa gereksinim duyulacak. Bizi sanal dünyada temsil edecek olan avatarlarımızın giyimi kuşamı da dahil olmak üzere tüm gereksinimleri yine sanal uzmanlar tarafından karşılanacak” sözleriyle geleceğin Metaverse mesleklerine değindi.
Gelecekte sanal emlakçıların da olabileceğini söyleyen Bebitoğlu, “Gerçek dünyada yatırım gerektirmemesi nedeniyle sadece bir masa ve bir kasa sahibi olmakla eleştirilen emlakçılar sanal dünyada artık masaya ve kasaya da gereksinim duymayacaklar. Kendimizi ortamın içerisinde hissetmemizi sağlayan artırılmış gerçeklik uygulamalarının en üst düzeye ulaşacağını düşünüyorum. Tabii meslek olarak bu konunun uzmanlığının da çok değerli olacak” dedi.
u003cbu003e‘GERÇEK HAYATTAKİ RİSKLER BURADA DA DEVAM EDECEK’u003c/bu003ePandeminin de mecbur kılmasıyla zaman ve mekandan bağımsız olarak çalışmayı kabullendiğimizi dile getiren Dr. Meriç E. Bebitoğlu, “Sanal toplantıları Metaverse’te her zaman kendi görüntümüzle değil, bizi temsil eden aynı bize benzeyen avatarlarla yapacağız. O sanal ortamda da belli belirsiz bir hiyerarşi mutlaka olacaktır” açıklamasıyla gelecekte fiziki görüşmelerin yerini sanal ortamların alacağına vurgu yaptı.
Yakın gelecekte bir metaverse ahlakından da söz edileceğini dile getiren Bebitoğlu, “Metaverse ortamı şeffaf, anlık, hızlı ama muhtemelen kontrolsüz olacaktır. Gerçek hayattaki riskler sanal ortamda da devam edecek. Onay mekanizması gerektirmemesi ve noter, banka gibi uygulamaları ortadan kaldırması nedeniyle beğenimizi kazanan blokzincir yapısı mutlaka kullanılacaktır, bu da kara para gibi kontrolsüz girişlere yol açabilir. Elbette yazılı olmayan kurallar ortaya çıkacaktır ancak bunların zamanla yazılı kurallara, sonra normlara ve kanunlara evrileceğini tahmin ediyorum açıklamasını yaptı.u003cbu003e'METAVERSE’ÜN EĞİTİME BİRÇOK KATKISI OLUR'u003c/bu003eGeçtiğimiz günlerde Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer de, Artırılmış sanal gerçeklikle ilgili altyapıyı kurma geliştirme, dijital ile içerikler oluşturma ile ilgili çalışmaları yoğunlaştırdık. Eğitim için de Metaverse ile ilgili çalışmalar devam ediyor açıklamasıyla dikkatleri bu konuya çekmişti. Metaverse'ün eğitim sistemine hem öğrenci hem de öğretmen açısından ne gibi katkılar sunacağı ise büyük merak konusu oldu. Bu konuda çalışmalar yürüten ve metaverse’ün uzaktan öğretim için çok daha aktif bir altyapı sunduğunu söyleyen İstanbul Üniversitesi Gelişim Psikolojisi Anabilim Dalı’ndan Dr. Tolga Yıldız, “Sınıf eğitiminin sanal bir taklidini yapmak da zor değil. Ancak Metaverse eğer kullanılmak istenirse, deneyim esaslı bir eğitim ve öğretim için de kullanılabilir. Araştırmalarımda 3 yaşındaki çocukların bile iki boyutlu sanal bir ortamdaki deneyimlerini, gerçek hayata aktarabildiklerini gördüm. Dolayısıyla Metaverse üretimi, yaratıcılığı, deneyimi, emeği, kurcalamayı eğitim ve öğretime geri getirebilir. Hem çok daha az maliyetli olacaktır. Ancak bunun için hızlı bir internet altyapısının ve sanal gerçeklik gözlük ve kıyafetlerinin mümkün mertebe ucuza sunulması gerekir. Belki tablet dağıtılacağına artırılmış ve sanal gerçeklik cihazları öğrencilere dağıtılabilir dedi.
u003cbu003e'YAPAY ZEKA ZİHİNSEL İŞLERİMİZİ TAKLİT EDİYOR'u003c/bu003eYapay zeka teknolojisi, herhangi bir işin o işi hiçbir şekilde yapmamış, yapmayı düşünmemiş birine ayrıntılı şekilde anlatılarak, o kişinin de aynı ürünü bir usta kadar iyi ortaya çıkarması çalışmalarına dayanıyor. Bir işin ne kadar iyi tanımlanırsa, o tanımlara uyarak adım atan herkesin aynı sonuçlara ulaşabileceğini söyleyen Dr. Tolga Yıldız, “Buna büyük matematik alimi El Harezmi'nin Latin dünyasındaki ismini verdik ve algoritma dedik. Bunu birkaç yüzyıl önce makinelere de yaptık. Bir tekstil makinesi nasıl ki bir tekstil işçisinin emeğini iş akışı olarak taklit ediyorsa, bir yapay zeka da bizim zihinsel işlerimizi taklit ediyor. Tabii ki iyi tanımlayabildiğimiz zihinsel işlerimizi. Mesela dört işlemi çok kolay yaptırdık. Çünkü iyi tanımlı algoritmaları var. Yapay zeka çalışmaları, tüm pazarlama departmanı şovlarının gerisinde, böyle tarihi olan bir teorik ve uygulamalı çaba aslında” diye konuştu.
Yaptığı araştırmalarda 3 yaşındaki çocukların bile yapay zeka öğretmenlerden sanal bir ortamda, insan bir öğretmenden gerçek nesnelerle öğrendiği kadar iyi öğrenebildiklerini gördüğüne değinen Yıldız, buradaki esas hususun, yapay zeka öğretmenin sosyal etkileşimleri iyi şekilde taklit edebilmesi olduğunu dile getirdi. Didaktik bir yapay zekanın, didaktik bir öğretmenden hiçbir farkı olmadığına dikkat çeken Yıldız, İkisi de iyi öğretemiyor. İnsanlar, başka insanlarla ortaklaştıklarında kalıcı şekilde öğreniyorlar. Biz nesnelere değil, başka insanlara odaklıyız. Sosyal organizmalarız. Bu yüzden yapay zeka öğretmenlerin bu sosyalliği iyi taklit etmeleri gerekiyor. Bunun için de bizim öğrenmemizin doğasını daha iyi anlamamız lazım. Biz nasıl kafa kafaya veriyoruz ki yapay zeka ile kafa kafaya verebilelim. Yapay zeka öğretmenlerin en ciddi avantajı, usta-çırak ilişkisini tekrar canlandırabilme potansiyeli. Usta-çırak ilişkisi insanların doğal öğrenme yoludur şeklinde görüş paylaştı.
u003cbu003e'ENVAİ ÇEŞİT İMKAN VE DENEYSEL ALAN VAR'u003c/bu003eEğitimde Metaverse’ün kullanılmasıyla birlikte çocukların çok yönlü ve zengin öğrenme içerikleriyle karşı karşıya kalacaklarını söyleyen Eğitim Politikaları Araştırma Merkezi (EPAM) Direktörü Doç. Dr. İbrahim Hakan Karataş, “Nasıl ki telefonumuzdan kaç adım yürüdüğümüzü, sağlımızı ve benzeri gündelik hayattaki ihtiyaçlarımızı görüp karşılayabiliyoruz ve bazen oradan geri bildirim alabiliyoruz, işte Metaverse de yapay zeka öğretmenler de öğrencilere öyle büyük katkılar sağlayacak. Öğretmenler için büyük yük olan sınav hazırlamak, sınavları okumak, doğru ve teknik geri bildirim vermek açısından bir kolaylaştırıcı yönü olacak. Diğer taraftan öğrenme biçimine yönelik sağ ve sol beyin farklılıkları olabiliyor. Kimi öğrencinin matematik, kiminin sözel, kiminin de resim ya da müzik zekası yüksek olabiliyor. Ancak sizin bu çocukların tamamına trigonometriyi anlatmanız gerekiyor. Metaverse’te envai çeşit imkan, deneysel alan ve sanal gerçekliklerin olduğu bir yapı var. Bunlar bir ağ içerisinde oluşuyor. Bu yapıya dünyanın çok çeşitli ülkelerinden içeriklerle katkı yapılıyor, insanlar birbiriyle etkileşim kurabiliyor ve etkileşimle öğrenebiliyor. Bu durum öğrenmeyi zenginleştiriyor, kolaylaştırıyor ve öğrenilip öğrenilmediğine dair geri bildirim veriyor bilgisini verdi.
u003cbu003e'DİJİTAL ZORBALIK İLE KARŞI KARŞIYA KALINABİLİR'u003c/bu003ePeki genel olarak Metaverse evreninde çocukları bekleyen tehlikeler neler? Aileler bu noktada nasıl bir yaklaşım benimsemeli? Tehlikelerin çevrimiçi ortamda bulunan tehlikelerle paralellik gösterdiğine, bunlardan birinin de dijital zorbalık olduğuna değinen İstanbul Ticaret Üniversitesi İletişim Fakültesi Medya ve İletişim Bölümü'nden Doç. Dr. Nihal Kocabay Şener de, “Farklı sosyal medya platformlarında da karşılaşılan dijital zorbalık Metaverse’de de karşılaşılabilecek olan konulardan birisi. Bir diğer konu dijital ortamda yaşanabilecek olan çocuk istismarı ve çocukların güvenliği. Geçtiğimiz günlerde BBC muhabiri çocuk olarak oluşturduğu bir profil ile striptiz kulübüne girdiğini ve bazı kullanıcıların kendisini taciz ettiğini yazdı. Bu oldukça tehlikeli bir durum. Son olarak dezenformasyon ve manipülasyon konusuna da değinmek isterim. Günümüzün büyük sorunlarından birisi bu. Metaverse’te de karşımıza çıkacak sorunların arasında yer aldığını ve çocukların buna karşı daha savunmasız olabileceğini göz önünde bulundurmak gerekiyor açıklamalarında bulundu.u003cbu003e'ÇOCUKLAR SANAL İLE GERÇEKLİĞİ AYIRT EDEMEYEBİLİYOR'u003c/bu003eSanal ve gerçeği ayırma konusunun çocuklar için üzerinde düşünülmesi gereken konulardan biri olduğunu söyleyen Doç. Dr. Nihal Kocabay Şener, “Daha önce yapılan bir araştırma çocuklar ve yetişkinlerin VR deneyimlerinin farklı olduğunu gösteriyor. Araştırmaya göre, yetişkinler VR deneyiminin sanal olduğunu farkındayken, çocuklar her zaman bunu fark etmeyebiliyor. Bu durum sanalı ve gerçeği birbirine karıştırma ihtimalleri olabileceğini gösteriyor. Zaman içinde etkileri daha net olarak görebileceğiz” dedi.
Ailelerin çocuklarının nasıl bir ortamda oyun oynadığını gözlemlemeleri gerektiğinin altını çizen Doç. Dr. Nihal Kocabay Şener, Ebeveynlik tanımı değişiyor, artık dijital ebeveynlikten söz ediliyor. Dijitalde tehlikeler olabilir ama çocuğumuz bunu kullanmasın demek asla bir çözüm değil, hatta çocuğa yapılabilecek bir kötülük. Dijitalde riskler olabilir ama fırsatlar da var. Çözüm, ebeveynlerin çocukları ile birlikte öğrenme sürecinde olması. Çocuklarıyla Metaverse deneyimleriyle ilgili konuşmak, zaman zaman birlikte çocuğun içinde bulunduğu platformu deneyimlemek önemli. Bu öneriler sadece Metaverse için değil, tüm dijital platformlar için geçerli” açıklamalarında bulundu.Kaynak: Milliyet
