u003cbu003eEMEKLİLİKTE 5 AYRI YASA, 5 FARKLI UYGULAMA u003c/bu003eSosyal güvenlik reformlarıyla, sosyal güvenlik kurumlarının bozulan mali yapılarının düzeltilmesini yanında, mevzuattaki çok başlılığında giderilmesi amaçlanarak sosyal güvenlik kurumlarının tek çatı altında toplanması hedeflendi. Gerçekten de ülkemizde çalışanların sosyal güvelikleri, farklı kanunlarla farklı norm ve standartlar da sağlanmaktaydı.
Şöyle ki;Hizmet akdiyle çalışanlar (SSK’lılar) ‘506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’na,;Kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlar (Bağkur’lular) ‘1479 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar ve diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu’ na,;Memur olarak çalışanlar ‘5434 sayılı TC. Emekli Sandığı Kanunu’na,
Tarımda hizmet akdiyle çalışanlar ‘2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanunu’na,Tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar ‘2926 Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanunu’na tabi olmak üzere çalışanların sosyal güvenliği 5 ayrı yasa ile sağlanmaktaydı.
Ayrıca, özel banka, sigorta şirketleri, ticaret ve sanayi odaları ve borsalar veya bunların teşkil ettikleri birliklerin özel emekli sandıklarına tabi olanlar da, kendi vakıf senetlerine göre sosyal güvenliklerini sağlamaktaydı.
u003cbu003eSÜRDÜRÜLEMEZ OLDUĞU GÖRÜLDÜ u003c/bu003eBu şekilde farklı sosyal güvenlik kanunlarına tabi olarak çalışanların hak ve yükümlülükleri arasında norm ve standart birliği de bulunmuyordu. Tüm bu olumsuzluklar sosyal güvenlik sistemimizi uzun vadede sürdürülebilir olmaktan çıkartacağı endişesi reform ihtiyacı doğurdu ve reform çalışmaları yapıldı
u003cbu003eADIM ADIM SORUNU DOĞURAN DÜZENLEMELERu003c/bu003eu003cbu003eİLKİ 8 EYLÜL 1999’DA u003c/bu003eSosyal güvenlik reformu adı altında sosyal güvelik kanunlarımızda değişiklik yapan kanuni düzenlemelerden önemlilerini şu şekilde sıralayabiliriz:
1-Türk sosyal güvenlik sisteminde reform çalışmaları ilk defa 8 Eylül 1999 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe konan ‘4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’ ile yapılarak, sosyal sigortalar kanunlarımızda çeşitli değişiklikler yapıldı ve ilk defa ‘İşsizlik Sigortası’ da bu yasa ile sisteme dahil edildi.
u003cbu003e2006’DA ‘TEK ÇATI’ GELDİ u003c/bu003e2-2006’da ise kapsam genişletilerek ülkemizde sosyal güvenlik kurumlarının birleştirilmesi, genel sağlık sigortasının kurulması ve farklı rejimler halinde uygulanan sosyal sigortalarda norm ve standart birliğinin sağlanması amaçlandı.
20 Mayıs 2006 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe konan ‘5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu’ ile Emekli Sandığı, Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK) ve Bağkur ‘Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) olarak tek çatı altında birleştirildi.
u003cbu003eSONUNCUSU 2008’DE ÇIKTI u003c/bu003e3-5502 sayılı Kanun’dan sonra 16 Haziran 2006 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan, ancak daha yürürlüğe girmeden bazı maddeleri Anayasa Mahkemesi’nce iptal edilen ve en son 8 Mayıs 2008 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan kanunlarla sosyal sigortalar kanunu bir kez daha değiştirildi ve ayrıca sisteme ilk defa ‘Genel Sağlık Sigortası (GSS)’ dahil edilerek sosyal sigorta hak ve yükümlülüklerinde norm ve standart birliği sağlamaya yönelik düzenlemeler yapıldı.
u003cbu003eGÜN GEÇTİKÇE ŞARTLAR ZORLAŞTI u003c/bu003eBu değişliklerle sigortalıların emekli olması için aranan şartlar hep ağırlaştırıldı ve emekli olacakları tarih sürekli uzatıldı. Sigortalılar arasında norm ve standart birliği yaratmak amacı ile yapılan sosyal güvenlik reformları, tersine sigortalıların, sigorta başlangıç tarihlerine göre çok farklı emeklilik şartlarına tabi olmaları sonucunu doğurdu ve ortaya EYT’li olarak adlandırılan ve sayıları tam olarak da bilinmeyen milyonlarca mağdur çıkardı.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, EYT son durum ile ilgili önemli açıklamalarda bulundu. Hollanda, Almanya modellerinden bahsediliyor, bunlar doğru değil. Masamızda sadece bir tane EYT formülü var. Kamuoyunda konuşulan modeller doğru değil. Biz zaten 62 yaşında çalışanları emekli ediyoruz diye konuşmuştu.
u003cbu003eEYT İÇİN TEK FORMÜL NE? u003c/bu003e2008 sonrası sigortalı olanlar için hizmet yılı erkeklerde 25 yıl sigortalılık süresi, kadınlarda ise 20 yıllık hizmet süresi ve 7 bin 200 prim günü sayısı gerekli.
8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanların yaş koşulunun kaldırılmasıyla ilgili bir formül hayata geçerse erkekler 9 bin günü, kadınlar 7 bin 200 günü tamamladığı takdirde yaşı beklemeden emekli olabilme imkanı buluyor.
Aşamalı çalışma grupları olduğunu belirten Bilgin İlgili kurumlarla da çalışmalar sürecek ve ortak noktaya ulaşıldığında Cumhurbaşkanımıza sunulacak. Kabul görürse kamuoyuyla paylaşacağız açıklamasında bulunmuştu.
u003cbu003eEYT NE ZAMAN ÇIKACAK? u003c/bu003e8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olarak çalışmaya başlamış olan çalışanlar EYT'li olarak kabul ediliyor.
4447 sayılı kanun emeklilik yaşını kademeli olarak artıran kanun 8 Eylül 1999'da yürürlüğe girdiği için bu tarihten önce sigortalı olarak çalışmaya başlayanlar EYT'li olarak adlandırılıyor. Düzenleme bir aksaklık olmazsa Aralık veya Ocak ayında TBMM'ye gelecek.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin Bu konudaki teknik çalışma biraz daha zaman alacak, tek bir formül üzerinde duruyoruz ama henüz sonuçlandırmadık. EYT Aralık ayı gibi gündeme gelir açıklamasında bulunmuştu.
u003cbu003eEYT KİMLERİ KAPSIYOR? u003c/bu003eEYT düzenlemesi, 8 Eylül 1999 tarihinde önce ilk kez sigortalı olarak çalışmaya başlayan, prim ve yıl koşullarını sağladığı halde yaş şartını bekleyen sigortalıları kapsıyor.
8 Eylül 199'dan önce sigorta girişi olanlar için kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıl sigortalılık süresi koşulu bulunuyor.
u003cbu003eKADEMELİ EMEKLİLİK OLACAK MI? u003c/bu003eYıl şartı ve prim ödemeleri gibi emeklilik şartlarını yerine getirenlerin yaş şartına bakılmaksızın emekli edilmeleri bekleniyor. Yaş ve yıl koşulunu sağlayan herkes düzenlemenin çıkmasının ardından emeklilik hakkı kazanacak. Bu kişilerin yaş ve prim gün sayısına göre kademeli olarak emekklilk yolunun açılması bekleniyor.
u003cbu003eEMEKLİLİKTE YAŞA TAKILANLARA ALT SINIR GELECEK Mİ? u003c/bu003eEmeklilikte Yaşa Takılanlar düzenlemesinde kademeli olarak geriye çekilme ihtimaller arasında yer alırken bir yaş sınırının getirilmesi de konuşulanlar arasında yer alıyor.
Daha önce 50 yaş formülü gündeme gelmişti, yeni bir yaş sınırının getirilmesi halinde emeklilik yıl ve prim şartını dolduranların belirlenen yaşı beklemeleri gerekecek.
u003cbu003eEYT'DE YENİ FORMÜL!u003c/bu003eEmeklilik için sigortalılık süresi ve prim ödemelerini tamamlayan binlerce emekli, yaş koşulunun kaldırılmasını talep ediyor.
Yaş şartının tamamen kaldırılmasıyla birlikte 5400 prim günü olan Bağ-Kur'lular ve 3600 prim gününe sahip olan SSK'lılar erkek ise, 55 yaşında kadınsa 50 yaşında emeklilik hakkına sahip olacak.
u003cbu003eKESİNTİLİ EMEKLİLİK MODELİ UYGULANACAK MI? u003c/bu003eBazı Avrupa ülkelerinde, emeklilik yaşında kalan süre kadar maaştan kesinti yapılarak 'kesintili emeklilik' modeli uygulandı. Fakat Çalışma Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, Hollanda ve Almanya modellerinin uygulanmayacağını duyurdu.
u003cbu003eEYT NEDİR? u003c/bu003eEmeklilikte Yaşa Takılanlar olarak da bilinen EYT, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından sigortalı çalışanların emekli olabilmeleri için öne sürülen yaş şartını hedefliyor.
Bu bağlamda prim ödemelerini ve sigortalılık süresini tamamlayan vatandaşlar, 1999 yılında çıkarılan yasa doğrultusunda yaş şartını yerine getirmeyenler emekli olamıyor.
EYT çalışmaları, 1999 yılından önce sigorta girişi olanların emekli olup olmamalarıyla ilgili olan yaş koşulunu değerlendiriyor.
