AA - Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Türkiye'de geliştirilen virüs benzeri parçacıklara (VLP) dayalı aşı adayının başarılı olması durumunda dünyaya "Aşımızın etkinliği ile koruyuculuğu çok daha iyi ve uygun şartlarda üretilebilir" denilebileceğini belirterek, "Eğer her şey başarılı olursa sonbaharda VLP teknolojisindeki aşımızı elimize alabiliriz." dedi.
Bilişim Vadisi'nin Türkiye'nin en büyük kapalı alanına sahip teknoloji geliştirme bölgesi olduğunu vurgulayan Varank, teknoparkların firmalara sağladığı avantajları anlattı.
Varank, Türkiye'nin Otomobili Girişim Grubu'nun (TOGG) da Bilişim Vadisi'nde faaliyet gösterdiğini anımsatarak, "TOGG ile birlikte Bilişim Vadisi'nde mobilite ekosistemi çok güçlü bir şekilde gelişmeye başladı." diye konuştu.
Bilişim Vadisi'nde bir tasarım kümelenmesi gerçekleştirdiklerini ifade eden Varank, Türkiye'nin en önemli tasarımcılarını bir araya getirdiklerini, yeni tasarımlarla teknolojilerin geliştirileceğini söyledi.
Varank, İzmir'de Bilişim Vadisi'nin yeni bir ayağını kuracakları bilgisini vererek, İzmir'den Kocaeli'ye bir teknoloji koridoru oluşturmak ve gençleri burada misafir etmek istediklerini bildirdi.
- "Virüs ülkemize gelmeden çalışmalara başladık"
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını daha Türkiye sınırları içine gelmeden bilim insanlarıyla toplantılar yaptıklarına işaret eden Varank, aşı ve ilaç geliştirmeye yönelik yapılabilecekleri değerlendirdiklerini dile getirdi.
Varank, bazı bilim insanlarının Türkiye'de aşı geliştirmeye yönelik altyapı ve insan kaynağı bulunduğunu ve yeterli destekle Kovid-19'a karşı aşı geliştirebileceklerini söylediklerini aktardı.
TÜBİTAK çatısı altında "COVID-19 Türkiye Platformu"nu kurduklarını hatırlatan Varank, burada bilim insanlarından uzun sürelere yaymadan kısa sürede netice alınabilecek aşı ve ilaç çalışmalarını yapmalarını istediklerini kaydetti.
Varank, platform altında 7 farklı aşı geliştirme çalışması başladığını belirterek, şöyle konuştu:
"Bunların arasında VLP denilen virüs benzeri parçacıklara dayalı inovatif ve dünyada şu anda 4 ülkede insan çalışmasına geçilmiş benim de gönüllüsü olduğum aşı çalışması var. İnaktif, mRNA ve adenovirüs dediğimiz aşı çalışmaları da var. VLP aşısı insan denemelerine başladı, Faz-1 çalışmalarında sona yaklaşıyoruz. İnaktif aşıda da Osman Erganiş Hoca'mız insan denemelerine yeni başladı. Türkiye'nin farklı üniversitelerinde desteklenen çalışmalar var. İnaktif aşı adayı Kayseri'de çalışılıyor, onlar Faz-2 çalışmasının sonuna gelmiş durumdalar."
- "Türkiye'de unutulmuş bir tecrübeyi ayağa kaldırmak için çalışıyoruz"
Türkiye'de en son 1998'de aşı üretildiği bilgisini veren Varank, dünyada GMP denilen katı standartların uygulanmaya başlandığını, altyapı ve teknolojilerin buna göre güncellenmesi gerektiğini anlattı.
Varank, TÜBİTAK ile aşı çalışmalarını başlattıklarını, Kovid-19 ile birlikte bu çalışmalarda gaza basıldığını ifade ederek, 1998'de Türkiye'de unutulmuş bir tecrübeyi tekrar ayağa kaldırmak için Sağlık Bakanlığı ile birlikte çalıştıklarını söyledi.
VLP aşı çalışmasında başarılı olunursa dünyaya "Aşımızın etkinliği ile koruyuculuğu çok daha iyi ve uygun şartlarda üretilebilir." denilebileceğini dile getiren Varank, "Eğer her şey başarılı olursa sonbaharda VLP teknolojisindeki aşımızı elimize alabiliriz diye düşünüyoruz." değerlendirmesinde bulundu.
Varank, Kovid-19 ile mücadelenin yolunun aşılamadan geçtiğine dikkati çekerek, "Vatandaşlarımıza şu çağrıyı yapmış olalım, eğer aşıya erişiminiz varsa lütfen aşınızı yaptırın. Dünyada şu anda aşılanan insanlara ve aşıya erişimi olmayan görece fakir ülkelere baktığınızda, siz bu teknolojiyle bir aşı geliştirirseniz sene sonunda aşınızı elinize alırsanız hem kendi vatandaşlarınıza bunu kullanabilirsiniz hem de dünyaya şifa olacak bir teknolojiyi geliştirmiş olursunuz." ifadelerini kullandı.
- "BioNTech ile sürekli iletişim halindeyiz"
Türkiye'de özel sektör firmalarının Rusya'nın aşısını üretmek konusunda anlaşmaya vardığını hatırlatan Varank, BioNTech firmasından Prof. Dr. Uğur Şahin ile sürekli iletişim halinde olduklarını ve kendisine Türkiye'de ortak üretim teklif ettiklerini söyledi.
Varank, Uğur Şahin'in şu anda kendi üretim tesislerindeki kapasiteyi artırmaya yoğunlaştığını belirterek, şöyle devam etti:
"Ancak kendisinin Türkiye'de çalışma yapma isteği var. Özellikle kanser araştırmalarıyla ilgili Türkiye'ye gelmek istiyor. Bizim kendilerine sunabileceğimiz imkanlardan detaylı bir şekilde Hasan Mandal Hoca'mız (TÜBİTAK Başkanı) bahsetti. Şu an itibarıyla ortak üretim gündemde değil ama Uğur Hoca'nın gelme isteği gündemde. Biz kendisiyle de geldiğinde görüşmek, beraber kanser araştırmalarında çalışma yapmak istiyoruz."
- "Aşıda gönüllü olmayı çok önemsiyorum"
Teşvik sistemi ve Ar-Ge ekosistemiyle özel sektöre büyük destekler verdiklerini vurgulayan Varank, bundan sonraki dönemde Türkiye'nin aşıyla ilgili herhangi bir faaliyet yapması gerekirse kısa sürelerde kendi aşılarını üretebileceğine dikkati çekti.
Varank, VLP çalışmasının gelecek ay başlaması planlanan Faz-2 çalışmasında İngiliz mutasyonuna göre tasarlanan aşı adayının kullanılacağı bilgisini verdi.
VLP aşısına gönüllü olma sürecini de anlatan Varank, "Bir faz çalışmasında gönüllü olabilmeniz için aşı yaptırmamış, vücutta antikor geliştirmemiş ve PCR sonucunun negatif olması lazım. Bu şartları taşıdığım için gönüllü olabildim. Hocalarımıza söz vermiştim. Gönüllü olmayı da çok önemsiyorum. Eğer milli ve yerli aşı geliştirme çalışmasından bahsediyorsak gönüllülere ihtiyacımız var. Bu aşıları insanlar üzerinde demeniz lazım ki seri üretime geçebilesiniz." dedi.
Varank, geçen yıl firmaların üstün gayretleriyle 14 günde seri üretim bandından indirilen yerli yoğun bakım solunum cihazına değinerek, şu ifadeleri kullandı:
"Bu cihaz Türkiye'de yoğun bir şekilde kullanılıyor. Dünyanın dört bir yanına ihracat yapılıyor. Aynı arkadaşlarımız Türkiye'de daha önce üretilmeyen yüksek akımlı oksijen cihazını da tasarlamışlar, bu cihazımızı da şu anda hastanelerimizde kullanıyoruz. Türkiye'nin kabiliyetlerinin geldiği noktayı görme açısından bunlar önemli örnekler."
- "Kripto varlıklarla ilgili rapor çıkaracağız"
Varank, rutin işler yerine geleceğe yatırım yapmanın önemine işaret ederek, "Milli Teknoloji Hamlesi mottosuyla geleceğin teknolojilerini sadece kullanan değil, geliştiren, üreten ve satan, kendi ayakları üstünde duran bir ülke olmak istiyoruz ve bunu da başaracağımıza inanıyoruz." değerlendirmesini yaptı.
Kripto varlıklara ilişkin soru üzerine Varank, şunları söyledi:
"Kripto paralar blokzincir teknolojisiyle üretilmiş ürünler ama bunun bir de borsa tarafı var. Kripto varlıklara şüpheyle yaklaştım, bu benim kişisel görüşüm, hükümetimizin bir politikası değil. Kripto varlıklar farklı bir yatırım aracı olarak algılanmaya başlandı ama bunun yanında blokzincir teknolojisini kullanarak da çok farklı uygulamaları yapabileceğimiz bir dünyaya geldik. Bu işin borsası dediğimizde orada dikkatli olmak gerekiyor. TCMB kripto paraların alışverişte kullanılmamasıyla ilgili vatandaşlarımızı korumaya dönük bir tebliğ yayımladı. Dünyada birçok ülke kripto paralara soru işaretiyle yaklaşıyor çünkü kontrolsüz bir alan. Kripto varlıklarla ilgili mutlaka bir düzenleme yapılması gerekiyor, şu anda çalışmalar sürüyor."
Varank, blokzincirle ilgili TÜBİTAK'ta önemli faaliyetler yapıldığını, dijital parada teknoloji kısmını TCMB ile çalıştıklarını, kripto varlıklara ilişkin de toplantı gerçekleştirdiklerini ve bu konuda bir rapor çıkaracaklarını bildirdi.
- "Usulsüzlükle dağıtılma gibi bir durum yok"
Muhalefetin Merkez Bankası rezervlerine yönelik "128 milyar dolar" iddialarına yönelik soru üzerine de Varank, şunları kaydetti:
"Cumhurbaşkanımızın grup toplantısında yaptığı konuşma kafalarda tüm soru işaretlerini giderecek şekilde tüm detaylarıyla konuyu anlatıyordu. Hazine ve Maliye Bakanımız, Merkez Bankası Başkanımız, diğer arkadaşlarımız teknik yönleriyle cevaplarını verdiler. Burada 128 milyar dolarlık varlığın uçup gitmesi, birilerine usulsüzlükle dağıtılması gibi bir durum yok. TCMB, hisselerinin büyük çoğunluğu Hazineye ait bir anonim şirket. Her türlü hukuki denetime tabi. Uluslararası standartlardaki denetim kuruluşlarının da verilerini incelediği bir anonim şirket. Pandemiyle tüm dünyada düzenlerin altüst olduğu bir dönem yaşadık. Tüm ülkelerde parasal genişlemeler oldu. Türkiye'de de vatandaşlarımızın elini rahatlatacak şekilde parasal genişleme oldu. Dolayısıyla piyasaların döviz ihtiyacı hasıl oldu. Piyasanın döviz ihtiyacına yönelik de TCMB tamamen yasal usullerde işlemler yapmıştır. Burada yanlış bir işlem ve kimseyi zarara sokma durumu yoktur."
