AA - Erciyes Üniversitesi (ERÜ) Tanıtım Günleri kapsamında, Erciyes Kültür Merkezi'nde üniversite adayı öğrencilerle bir araya gelen TURKOVAC Aşısı Proje Lideri Prof. Dr. Aykut Özdarendeli, öğrenciler ve basın mensuplarının sorularını yanıtladı.
Erciyes Üniversitesi Aşı Araştırma Geliştirme Merkezi (ERAGEM) Müdürü de olan Özdarendeli, salgının ikinci yılında olunduğunu, bunun sadece Türkiye'yi değil, bütün dünyayı etkilediğini söyledi.
Faz-3 aşaması devam ediyor
Üniversite olarak TURKOVAC aşısıyla ilgili klinik öncesi çalışmaların bitirildiğini ve Faz-3 çalışmalarının devam ettiğini anlatan Özdarendeli, "TURKOVAC aşısı 3. faza yeni geçti. Şimdi son aşaması olan, yani kullanım onayı almadan önceki son aşama Faz-3, binlerce gönüllüde denenmesi gereken bir aşama. Şu anda Faz-3 aşamasınayız. Bundan sonraki aşama artık aşının yaygın olarak kullanılması, iyi sonuçlar çıktığı takdirde" dedi.
Delta varyantı ile ilgili çalışmalar sürüyor
Özdarendeli, TURKOVAC aşısının İngiliz ve Delta varyantlarına karşı etkili olup olmadığı yönündeki soruyu şöyle yanıtladı:
"İngiliz varyantıyla ilgili, rektörümüzün de destekleriyle hızlı bir proje yaptık. İngiliz varyantına karşı yaptığımız çalışmalarda, TURKOVAC aşısı yüzde 100 etkili. Transferik farelerde yaptığımız çalışmalarda yüzde 100 etkin olduğunu bulduk. Delta varyantı ile ilgili çalışmalar sürüyor. Bununla ilgili şu anda tam bir veri olmadığı için onu söyleyemiyorum."
Yeni salgın hastalıklar çıkar mı?
"Daha önceki yıllarda da salgın hastalıklar çıktı, bunlar genelde 8-10 yıllık dilimler içerisinde çıktı. Önümüzdeki 8 yıl içerisinde tekraren böyle bir virüs söz konusu olabilir mi?" sorusu üzerine Özdarendeli, şunları kaydetti:
"Olabilir tabi. Domuz gribi salgını vardı, Ebola salgını vardı Afrika kıtasında. Bunların hepsi viral kökenli. Maalesef dünyadaki yanlış politikalarla ekolojik dengede bozulmalar oldu. Bu yüzden doğadaki canlılar, özellikle yaban hayatıyla insanların biraz daha iç içe girmesiyle yaban hayatıyla çok daha yakın olan toplumlarda zaten zorunluluktan bu hastalıklar çıkıyor. Bir coğrafyadan bir coğrafyaya çok rahat gittiğimiz bir çağ. Bu nedenle bir yerde çıkan bir olay sadece orayla sınırlı kalmıyor ve bütün dünyaya yayılıyor. O yüzden bundan sonraki süreçlerde de bu tür pandemilerin olma olasılığı oldukça yüksek."
TURKOVAC ile diğer aşıları karşılaştıran Özdarendeli, "Sinovac ile TURKOVAC aşışı, aşı platformu olarak aynı platforma üretilen aşılar. Bunlar inaktif aşılar. Bunların verileri daha sonra bilimsel olarak karşılaştırılacaktır. Avantajları, dezavantajları ortaya çıkarılacaktır. BioNTech aşısı mRNA tabanlı bir aşı. İlk defa dünyada uygulanan bir aşı. İlk veriler yan etki noktasında problemsiz gözüküyor. Bu yeni jenerasyon aşıların uzun vadedeki etkileri ortaya çıkacaktır ama şu ana kadar bütün aşılarda kısmi olarak çok az yan etkiler olup, oldukça etkili. Pandeminin kontrolünde de oldukça etkili gibi gözüküyor. Hem inaktif aşılar hem de yeni jenerasyon COVID-19 aşıları" dedi.
"Aşılama yaşının düşürülmesi söz konusu"
Özdarendeli, okullarda artık örgün eğitime geçilmesinin şart olduğunu ve bunun mutlaka yapılması gerektiğini söyledi.
Çevrim içi eğitim ile örgün eğitim arasında çok ciddi farklar olduğuna dikkat çeken Özdarendeli, "Bu aşılama ile, eylül ayında inanıyorum ki hem üniversiteler hem de ilk ve orta dereceli okulların açılması söz konusu. Hatta aşılama yaşının 12-15 arasına düşürülmesi söz konusu. Zaten 1,5 yıl gibi önemli bir zaman kaybedildi. Bu jenerasyon için daha fazla zaman kaybetmemek lazım" dedi.
Çocuklar aşılanacak mı?
Dünyada milyarlarca doz aşı üretildiğini söyleyerek, "Aşılanan insanlarda hastaneye yatış ya da yoğun bakım süreçleri çok daha oran olarak düştü ama aşılanmayanlar ya da tam doz aşısını yaptırmayanlar, onların da bu yoğun bakım süreçleri, hastaneye yatış süreçleri devam ediyor. O yüzden toplum yüzde 70'in üzerinde aşılandığı takdirde bu pandemi zamanla ortadan kaybolacaktır" dedi.
TURKOVAC aşısı faz çalışmalarında 18-55 yaş grubunda çalıştıklarını anlatan Özdarendeli, 55 yaş sonrası için de çalışmalar yapacaklarını ve henüz deneme yapmadıkları 12-18 yaş grubunda da Faz-3'ün sonuçlarına göre çalışmaların devam edeceğini söyledi.
Özdarendeli, aşının çıkacağı tarihe ilişkin de "Faz-3 aşamasında belli bir istatistiğe ulaşmak lazım. Aynı zamanda belirli aşılanan ve aşılanmayan gruplar arasındaki farkın belirli bir oranda yakalanması lazım. O oran yakalanana kadar devam edecek. Aynı zamanda Faz-3 tüm çalışmalarının sadece ülkemizde değil, birkaç yurt dışı merkezli de yapılması düşünülüyor ama ben yıl sonuna kadar olacağını düşünüyorum" sözlerini kullandı.
