İyi yahut kötü rol modellerin toplumdaki etkisi
Toplumda giderek artan şiddet halinin ve her olayda öfkenin temel davranış seçilmesinin ana etkenlerinden birisi, eğitim verenlerin de artık eğitime ihtiyaç duymasından kaynaklanmaktadır. Eğitilmemişi sorguluyoruz da, eğitimli de onunla aynı davranışları sergilediğinde o toplum ne hale gelir? Gerçi ülkemizde eğitim denildiğinde kişinin sadece kaç diploması olduğu yahut diplomanın derecesi ön plana çıkıyor. Karakter, ahlak, edep, adap hangi seviyede olursa olsun, okul diploması varsa eğitimli diye anılıyorlar.
Oysa Necip Fazıl Kısakürek’in “Bir insanda yok ise edep, neylesin medrese mektep… Okusa alim olsa, yine merkep, yine merkep” sözü ve yine merhum Mehmet Akif Ersoy’un “Ne ibrettir kızarmak bilmeyen çehren, bırak kardeşim tahsili; git önce edep, haya öğren.” sözü böyle bir bakış açısını değişmeyen güncelliğiyle nasıl çürütüyor değil mi?
Tarifini yaptığımız bu halin içini dolduracak o kadar örnek var ki, toplumumuz bu türleri adeta fabrika misali seri üretiyor.
Geçenlerde ibretlik bir olaya şahit olduk.
Bursa’da bir okul müdürü, kadın okul müdür yardımcısının odasını çekiç ve tekmelerle açmaya çalışıyordu. Hemen basit soru akıllarda canlandı: Eğitim veren müdür buysa, eğitim alan çocukların hali nicedir?
Belki de diğer yaşanan olaylardaki şiddet oranına baktığımızda basit kalan bir olay algısı yaratıyor ama toplumda şiddetin, öfkenin, asayişsizliğin niye arttığını göstermesi açısından önemlidir. Yoksa topluma örnek olması gereken sıfatların neler yaptığına şahit oluyoruz ve bunun derece derece arttığına şahit oluyoruz.
Bir okulun müdürü, müdür yardımcısının odasını şiddet uygulayarak açıyorsa onu görerek yetişen öğrenci okul-mahalle-bina arkadaşına, evdeki ailesine neler yapmaz? Anlaşılan o ki; toplumun en büyük meselesi “rol model” olarak sunulan insanlardır.
Rol model insan, toplumda belirli bir başarıya çalışkanlığı ve dürüstlüğüyle ulaşmış, davranışları ve ahlakıyla toplumda kabul görmüş, onaylanmış örnek insandır.
Rol modeller; bir çocuğun, gencin yani toplumun geleceği üzerinde çok etkilidir. Rol model iyi bir karakterse iyiliğin, kötü bir karakterse de kötülüğün etkisi görülecektir.
Şimdiye odaklandığımızda topluma sunulan rol modellere bir bakın.
Baskın çıkan, ön planda tutulan, ödüllendirilen, korunan, güçlendirilen hep yaşantısıyla, davranışlarıyla, ilişkileriyle her türlü kötülüğü bünyesinde barındıran kişilerden oluşuyor.
Gençliğe adeta “senin rol modelin bunlar” diye dayatılanlar, sunulanlar bunlardır. Toplumda iyi rol modeller değil, daha ziyade kötülerin reklamı yapılmakta ve onlara alan açılmaktadır. Medyada iyilik yapan bir kere gösteriliyorsa, kötü bir davranış sergileyen tekrar tekrar gösteriliyor. Etkilenme yaşındaki çocuklar, gençler de doğal olarak tekrarın tekrarında bu rol modellerden etkileniyorlar.
Bir genç; bir bilim adamına, sanatçıya, devlet adamına özenme yerine mafyaya, çeteye, dolandırıcıya, üçkâğıtçıya, alkoliğe özenir hale getirildi. Bir vatan kahramanının, insanlığa büyük katkısı olan bir bilim adamının hayatı film yapılınca kimse izlemeye gitmezken, kötü yaşantısı ve ahlaksızlığıyla ön plan çıkmış birinin hayatı film yapılınca milyonlarca kişi onu izlemeye gidiyorsa tehlike çanları çalıyor demektir.
Batı Trakya Türklüğünün insanca yaşamasına dair büyük mücadeleler vermiş, bu uğurda bedeller ödemiş Sadık Ahmet’in hayatı film yapılıyor, o film boş salonlara hitap ederken; yellenme-küfür- vasatlık denklemindeki Recep İvedik, Kolpaçino filmleri milyonlarca kişi tarafından izleniyor. Hali pür melalimiz kısaca işte budur.
Toplumun gidişatını kurtarmak istiyorsak iyi rol modelleri toplumun ulaşacağı yerlerde tutmalıyız, göstermeliyiz. Kötü rol modellerini öne çıkarıp, iyi rol modellerini gizleyerek; toplumun bozulmasını misyonumuz olarak kabullenmişiz demektir.
Anne, baba çocuğuna kötü örnek oluyorsa…
Öğretmen, öğrenciye kötü örnek oluyorsa…
Komutan, askerlerine kötü örnek oluyorsa…
İmam, cemaatine kötü örnek oluyorsa…
Siyasetçi, vatandaşa kötü örnek oluyorsa…
Sanatçı, hayranlarına kötü örnek oluyorsa…
Yazar, okuyucularına kötü örnek oluyorsa…
Şeyh, müritlerine kötü örnek oluyorsa…
Bu örnekleri istediğimiz kadar çoğaltabiliriz.
Böyle bir toplumda herkesin herkese kötülüğü bir virüs gibi bulaştırması kaçınılmazdır. Eğitici sıfatındakiler kötü örnek oluyorsa, eğitilenin halini siz düşünün…
Toplumun en büyük ihtiyacı, güzel davranışlarla gelecek nesillere rol modeli olacak insanlardır. Maalesef kötülük baskın çıktığı için onları çok az görüyoruz.
