İtfaiyenin söndürme yetkisi var mı?

Bolu Kartalkaya Grand Otel’de meydana gelen yangın faciasında hayatını kaybeden vatandaşlarımızın sayısı 78’e yükseldi. İhmaller zincirinin neden olduğu felaketin aydınlatılması ve sorumluların tespiti amacıyla 11 kişi gözaltına alındı. Küle dönen otelden geriye ocağına ateş düşen aileler ve yüreği yanan bir millet kaldı. Bir de yanan otelin ateşinde ısınmaya çalışan yan otelin kayakçıları, cenazelerin taşınması için cenaze sahiplerinden 100 bin TL para isteyen özel cenaze araçları, dinlenmek isteyen AFAD görevlilerinden ücret isteyen oteller… İnsanların acısını dahi nakite çevirmek isteyen fırsatçılar… Bolu’daki otel yangını sadece görevini ihmal edenleri değil, insanlığını da ihmal edenleri ortaya çıkardı.

Otel’de çıkan yangın denetim mekanizmalarını da tekrar gündeme getirdi. “Yangın önleme ve korunma” mevzuatına uygun olmamasıyla dikkat çeken otelin hangi kurumun denetiminde olduğu tartışma yarattı. Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Bolu Belediyesi bu konuda iki tarafı temsilen öne çıktı. Otel işletmesine ruhsatın bakanlık tarafından verildiği, yangın mevzuatına uygunluğunun tespitinin ise Bolu Belediyesine ait olduğu yorumları yapıldı. 

Herhangi bir işletmenin çalışabilir hale gelmesi için belli başlı koşullarının olduğu ve bu şartlarında ilgili birimlerce denetlendikten sonra ruhsat almaya hak kazandığı ilgili herkes tarafından bilinen bir gerçektir. Bir tarım işlemesi, eğitim kurumu, sağlık kuruluşu veya turizm işletmesi açabilmek için öncelikle mevzuatta talep edilen şartların yerine getirilmesi gerekir. Bu şartlar kamu niteliğindeki kurumlar tarafından denetlenir ve uygun olup olmadığı belirlenir. Uygunluk raporları teknik konular olduğu için bu denetlemeler ilgili uzman kurumlar tarafından yapılır. Daha sonra açılacak kurumun niteliğine göre ilgili bakanlık işlemeye gelir ve uygunluk raporlarını talep eder. Eğer raporlar şartlara uygun ise bakanlık işletme ruhsatını verir. Yangın mevzuatıyla ilgili denetim yetkisi de belediyelerdeki itfaiye daire başkanlıklarına aittir. Başka hiçbir kurum veya kuruluş bu raporu düzenleyemez, “uygundur” ya da “değildir” diyemez.

Kartalkaya’da yanan otelin birçok kusuru olmakla birlikte gözden kaçırılan bazı önemli detayları da vardır. Bunlardan ilki yangın çıkması halinde görevli olacak personelin eğitim almadığıdır. İkincisi, otelin her katında yangın söndürme hortumu ve su borusunun bulunmamasıdır. Üçüncüsü, belediyelerin Su İdaresi Müdürlükleri tarafından planlanan yangın Hidrantlarının bu bölgede bulunmamasıdır. Dördüncüsü ise otelde kuru boru sisteminin yer almamasıdır. 

Peki, yangın anında bunlar ne işe yarar? 

Görevli personel ilk müdahaleyi yaparak can kaybının önüne geçer ve yangının yayılma hızını düşürür.

Her katta bulunması gereken yangın söndürme hortumları içerideki vatandaşlar tarafından da kullanılarak itfaiye ekibi gelene kadar yangının ilerleme hızını azaltır. 

Yangın Hidrantlarının bulunması bölgeye intikal eden itfaiye araçlarının su ihtiyacını karşılar ve zaman kaybını önler. Çünkü 3 tonluk bir su tankerinin tazyik kullanılarak yangın anında tükenme süresi sadece 3 dakikadır. 

Kuru boru sistemi ise içinde su bulunmayan, bir ucu bina dışında bulunan ve bina içinde her katın belli bir bölgesine uzanan kuru hattır. Bu hat itfaiye aracı olmadan da bir su tankerinin bağlanmasıyla dışarıdan verilen suyun katlara tazyikli bir şekilde ulaşmasını sağlar. Böylelikle söndürme işlemi bina içine girmeden başlatılmış olur. Bahsettiğim sistemler Avrupa’da bulunan değil, hali hazırda Türkiye mevcut olan sistemlerdir. Ve kurulumu da oldukça basittir!

Ne yazık ki bu önemler ne otel tarafından ne de ulaşımı zor olduğu bilinen dağlık bölge için Bolu İtfaiye ve Su İdaresi Müdürlüğü tarafından alınmamıştır. 

Bolu Belediye Başkanı Tanju Özcan sadece, “Denetleme yetkimiz yok” demekle yetinmiş, Bolu İtfaiyesinin yakın bir zamanda denetlemeye gittiğini öğrenince de, “Haberim yok, benim daha yeni haberim oldu” kolaycılığına kaçmıştır.

Otelin 12 Aralık 2024 tarihinde Bolu Belediyesi İtfaiye Müdürlüğünden denetleme talep ettiği, 16 Aralık’ta denetleme yapıldığı ve uygun olmadığı, bunun üzerine otelin 24 Aralık’ta talebini geri çektiği ve aynı gün “Mudurnu Enerji Sanayi ve Ticaret AŞ” tarafından 70 metrekarelik kafe restoran için yangın önleme ve korunma denetimi talep ettiği, 25 Aralık’ta Bolu Belediyesi tarafından 12 Aralık’taki talebin iptal edildiği,  2 Ocak 2025 tarihinde ise 70 metrekarelik kafe alanına yangın önleme ve korunma mevzuatına uygun olduğu raporu veriliyor. Meselenin düğümlendiği yer de işte burasıdır. Kültür ve Turizm Bakanlığı bu raporlara bakarak ruhsat veriyor. Ancak bu durum Bolu Belediyesi tarafından “denetimin yapıldığı ve yangın önleme mevzuatına uygun olmadığı” şeklinde iletilmiyor. Ne yapılıyor? Başvuru iptal edilip görmezden geliniyor! Bolu Belediye Başkanı Tanju Özcan böyle bir durumda ilgili bakanlığa yazıyla bu durumu bildirebilir, uygunsuz işletildiğine dair suç duyurusunda bulunabilir ya da telefonu kaldırıp bizzat bakana durumu iletebilirdi. Bolu Belediyesi üçünü de yapmadı! 

Biz dua edelim ki Bolu Belediyesinin İtfaiye ekipleri yangını söndürmeye geldi. Tanju Özcan “söndürme yetkisi olmadığını” da söyleyebilirdi.