Türkiye Gazetesi yazarı İsa Karakaş, TBMM Komisyonunda görüşülen ve mevcut sistemin aksine çalıştıkça emekli maaşını yükseltecek yeni sistemin detaylarını paylaştı.
Mevcut düzenlemede asgari ücretli ve diğer düşük ücret üzerinden sigortalı gösterilenlerin belirli durumlarda çalıştıkça emekli aylıkları artma yerine azaldığı maalesef bilinen bir gerçektir.
Bu nedenle emeklilik için yaş dışında diğer şartları yerine getiren çok sayıda sigortalı sosyal güvenlik sisteminden çıkmakta ya da kayıt dışı çalışmaktadır. Bu durum hem SGK’nın hem de çalışanın zararına neden olmaktadır. Zira bu durumda SGK her ay alacağı primden mahrum olduğu gibi emeklilik maaşı ödemesi de yapmak zorunda kalmaktadır. Oysaki bu durum tersine çevrilmiş olsa emekliliği gelenler bile çalıştıkça emekli aylıkları artacağından sistemde daha uzun süre kalacaklardır.
Özellikle SSK (4/1-a) sigortalılarının çalıştıkça yüksek emekli maaşı alması yönünde yasal bir düzenleme yapılması milyonlarca çalışanın en büyük beklentisi hâline gelmiştir.
Nihayet bu beklenti ile ilgili verilen kanun teklifi TBMM Sağlık, Aile ve Çalışma Sosyal İlişkiler Komisyonuna kadar ulaştı.
Emekli maaşlarındaki eşitsizlik ve intibak
Söz konusu kanun teklifinde; kademeli olarak yükseltilen emeklilik yaşının, 01 Ocak 2048 tarihi itibarıyla 65 olarak uygulanacağı, eski adıyla SSK, yeni adıyla 4/a statüsünden emeklilik için üç ayrı tarihe göre emeklilik şartı arandığı tespitine yer verilmiştir.
Bu nedenle, emeklilik yaşının ve prim gün sayısının hesaplanabilmesi için, sigortalı çalışmaya başlanan tarih ve yasal değişikliklerin yapıldığı andaki sigortalılık süresi önemli hâle geldiği, hesaplamda üç farklı dönemin dikkate alındığı, hesaplamada dikkate alınan üç sistem arasında ciddi adaletsizliklerin bulunduğu vurgulanmıştır.
Diğer taraftan birçok emekliyi derinden etkilemeye devam eden İntibak Yasası büyük problemleri de beraberinde getirdiği, intibak yasasına göre 1999 yılından önce emekli olan birçok kişiye rahat bir nefes aldırdığı, bu yasaya göre aynı işi yapan fakat farklı tarihlerde emekli olan çok sayıda kişinin maaşlarında farklılık olmasına karar verildiği, emekli maaşlarında büyük bir adaletsizliğe yol açan ve bu durum nedeniyle de büyük problemlerle karşı karşıya kalan emeklilerin, çözümü mahkeme kapılarında aramaya başladığı belirtilmiştir.
Teklifte güncelleme katsayısı ve aylık bağlanma oranında yapılacak değişiklikle emekli maaşları arasındaki adaletsizliklerin giderilmesi ve emeklilerin biraz daha iyi şartlara kavuşacağı öngörülmektedir.
Emeklilere verilecek refah payında artış
Kanun teklifinde her yılın aralık ayına göre Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan en son temel yıllık tüketici fiyatları genel indeksindeki değişim oranının %100'ü ile sabit fiyatlarla Gayri Safi Yurtiçi Hasıla gelişme hızının %30’un toplamına (1) tam sayısının ilâve edilmesi yerine %100’ün toplamına (1) tam sayısının ilâve edilmesi öngörülmektedir.
Bu durumda gelişme hızında %70’lik bir artış öngörülmektedir.
Bahse konu teklifte aylık bağlama oranın %70’e yükseltilmesi ayrıca 25 yılın üzerindeki çalışılan sürelerde her 360 gün için yüzde 2 eklenmesi öngörülmektedir.
Bu durumda aylık bağlama oranlarının %90'a kadar çıkarılması öngörüldüğünden muhalefet milletvekillerince verilen, anılan kanun teklifinin TBMM’de yasalaşması hâlinde özellikle 25 yıldan fazla çalışan SSK’lılara bağlanacak olan emeklilik maaşında en az %35 oranında bir artışa yol açacaktır.
