Ramazan-ı Şerif’in içerisinde bulunan ve ‘Bin aydan daha hayırlı’ olarak tabir edilen Kadir Gecesinde Peygamber Efendimizin yaptığı ibadetler ve okuduğu dualar en çok araştırılan konular arasında yer alır. Peki Kadir Gecesi ne zaman? Bugün mü, yoksa yarın mı? İşte Kadir Gecesinde yapılacak dua ve ibadetler…
2020 KADİR GECESİ NE ZAMAN?
‘On bir ayın sultanı’ Ramazan-ı Şerif, 24 Nisan 2020 tarihi itibarıyla başlamıştı. Bu ay içerisinde olan ve ‘Bin aydan daha hayırlı’ olarak bilinen Kur’an-ı Kerim’in indirildiği Kadir Gecesi bu yıl 19 Mayıs 2020 tarihine denk geliyor.
BU GECENİN ÖNEMİ NEDİR?
Kadr kelimesi sözlükte “hüküm, güç, şeref, değer” gibi anlamları vardır. Kur’an-ı Kerim’i bu gecede indirilmesinin geceyi şereflendirdiğini ve kadrini yücelttiğini belirtmek için ona bu ad verilmiştir. Bu sûre inmeden evvel gecenin böyle bir adı bulunmuyordu.
Duhân sûresinde, “Biz onu mübarek bir gecede indirdik” buyurularak bu gecenin hayırlı, bereketli, uğurlu, önemli ve kutsal bir gece olduğu açıkça paylaşılmıştır.
Sûrenin ilk âyetinde Kur’an-ı Kerim’in bu gecede, Bakara Sûresinde ise (2/185) Ramazan ayında indirildiği kaydedilmiştir. Buna göre Kadir Gecesinin Ramazan ayında olduğu ortaya çıkar; Ramazan’ın hangi gecesine denk geldiği ile ilgili farklı görüşler bulunuyor.
Bununla beraber, Buhârî ve Müslim'in paylaştığı, Hz. Âişe'ye isnad edilen ve Alak sûresinde naklettimiz bir hadiste Peygamber Efendimiz Hazreti Muhammed Sallallahu Aleyhi ve Sellem’in ilk vahyin Ramazan'ın 27. gecesinde geldiği bildirilmiş; bu nedenle Kadir gecesinin Ramazan'ın 27. gecesi olduğu yönünde genel bir kanaat ortaya çıkmıştır. Bazı rivayetlere göre; Kur’an-ı Kerim’in bu ayın son on günü içinde inmeye başlamıştır.
Kadir gecesinin kesin olarak bildirilmemesi, insanların o gecede kazanacakları sevaplara güvenip diğer zamanlarda kulluk görevlerini ihmal etmelerini önlemek gibi bazı neden ve hikmetlerle açıklanmıştır.
Müfessirler, “Biz onu Kadir gecesinde indirdik” diye çevirdiğimiz 1. âyetteki “o” zamiriyle Kur'an'ın kastedildiği konusunda ittifak etmişlerdir. Kur'an'ın, zamirle anlaşılacak derecede apaçık bilinen, tanınan, şanı yüce bir kitap olduğunu göstermek için adının açıkça anılmadığı belirtilir. “Biz onu indirdik” ifadesinden, “tamamını indirdik” veya “indirmeye başladık” mânaları anlaşılabilir. Âlimlerin çoğu, âyette “peyderpey indirdik” anlamındaki nezzelnâ yerine “indirdik” anlamındaki enzelnâ fiilinin kullanılmasını gerekçe göstererek burada Kur'an'ın tamamının ulûhiyyet makamından dünya semasına indirilmesinin söz konusu edildiğini ileri sürmüşlerdir. Bazı âlimler ise bu âyetle doğrudan Peygamber Efendimiz Hazreti Muhammed Sallallahu Aleyhi ve Sellem’e gelen Alak sûresinin ilk âyetlerinin kastedildiği kanaatindedirler. Her iki yoruma göre de söz konusu zaman diliminin Kur'ân-ı Kerîm'in indirilişine sahne olduğu ve bu olayla büyük bir değer kazandığı için bu sûrede ona “leyletü'l-Kadr” denilmiştir.
“Bilir misin nedir Kadir gecesi?” meâlindeki 2. âyete cevap veren sonraki âyetlerde onun tarihinin açıklanması yerine bu gecenin önemi, insanlar için hayır ve bereketi üzerinde durulmuştur. Duhân sûresinde de Kur'an'ın “mübarek bir gecede” indirildiği belirtilerek hüküm ve hikmet içeren bütün işlerin bu gecede ayrıldığı, belirlendiği ifade edilir.
Müfessirlerin bir kısmı, Kadir gecesinin bin aydan hayırlı olduğunu bildiren 3. âyeti hakiki mânasında anlayarak bu gecede yapılan ibadet ve hayırların, içinde Kadir gecesinin bulunmadığı tam bin ayda yapılanlardan daha çok sevap getireceğini belirtirler. Başka bir yoruma göre buradaki bin sayısı çokluktan kinayedir. Nitekim birçok dilde olduğu gibi Arapça'da da bin rakamı büyük bir sayı söyleyerek çokluğu anlatmak için kullanılmaktadır. Şu halde bu âyette Kadir gecesinde yapılan ibadet ve iyiliklerin diğer bütün zamanlarda yapılanlardan daha çok sevap getireceği ifade edilmiş olmaktadır.
Kadir Gecesi’nden Mekke devrinde nazil olan ve Kur’an’ın doksan yedinci sûresi olan beş ayetlik Kadir Suresi’nde bahsedilir. Bu surede Kur'an'ın indirildiği Kadir Gecesi’nden bahsedildiği için bu sureye Kadir Suresi denmiştir. Kadir, ‘azamet’ ve ‘şeref’ demektir. Kur'an'ı Kadir gecesinde indirdiğini ve bu gecenin bin aydan daha hayırlı olduğunu bildirmiştir. Bakara suresinin 185. ayetinde de Kur'an'ın Ramazan ayında indirildiği beyan edildiği için Kadir gecesinin Ramazan ayında bulunduğu net bir şekilde anlaşılmaktadır.
Kadir, sözlükte, hüküm, şeref, güç, yücelik gibi anlamlara gelir. Dini literatürde, “leyletü'l kadr” şeklinde Kur'an-i Kerim'in indirildiği gecenin adı olarak kullanılır. Aynı adı taşıyan Kur'an-i Kerim'in 97. Kadir süresi, bu gecenin fazileti hakkında nazil olmuştur. Bu sürede yüce Allah (cc) şöyle buyurmaktadır. “Şüphesiz biz o Kur'an'ı Kadir gecesinde indirdik, Kadir Gecesinin ne olduğunu sen ne bileceksin, Kadir gecesi bin aydan daha hayırlıdır, Melekler ve Ruh (Cebrail) o gecede Rab'lerinin izniyle her türlü iş için iner de iner. O gece, tan yerinin ağarmasına kadar bir esenliktir”
“Şüphesiz, biz Kur'ân'ı Kadir gecesinde indirdik. Kadir gecesinin ne olduğunu sen bilir misin? Kadir gecesi, bin aydan daha hayırlıdır. Melekler ve Cebrâil o gecede, Rablerinin izniyle her türlü iş için iner de iner. O gece, tan yerinin ağarmasına kadar bir esenliktir.” (Kadîr, 97/1-5)
KADİR GECESİNDE PEYGAMBER EFENDİMİZİN YAPTIĞI İBADETLER NELERDİR?
Peygamber Efendimiz Hazreti Muhammed Sallallahu Aleyhi ve Sellem Kadir Gecesi için şöyle buyuruyor;
“Kim Kadir Gecesi'nde inanarak, ihlas ile o geceyi ibadetle geçirirse, geçmiş günahları bağışlanır.”
“Kadir Gecesi yatsı namazında cemaatte hazır bulunan, ondan nasibini almıştır.”
Peygamber Efendimiz Hazreti Muhammed Sallallahu Aleyhi ve Sellem buyuruyor:
“Kadir gecesinde bir defa, Kadir sûresini okumak, (başka zamanda) Kur’ân-ı kerîmi hatmetmekten daha sevâptır. Bu gece koyun sağma müddeti kadar namaz kılmak, ibâdet etmek, bir ay her geceyi ibâdetle geçirmekten daha kıymetlidir.”
Kadir Suresi'nde ne anlatılır: Kadir Gecesinin önemini en güzel anlatan da Kur'an da yer alan Kadir Suresi'dir. Türkçe meali şöyledir;
Rahmân ve Rahîm olan Allah'ın ismiyle.
1– Biz o (Kur'ân)nu Kadir gecesinde indirdik.
2– Kadir gecesinin ne olduğunu sen nereden bileceksin?
3– Kadir gecesi bin aydan daha hayırlıdır.
4- Melekler ve Ruh (Cebrail veya Ruh adındaki melek) o gece Rablerinin izniyle, her iş için inerler.
5– O gece, tanyeri ağarıncaya kadar süren bir selâmettir.
