Dilde, fikirde, işte birlik

9-11 Eylül 2024 tarihlerinde Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de Türk Dünyası Ortak Alfabe Komisyonu’nun üçüncü toplantısı düzenlenmiştir. Türk Akademisi, Türk Devletleri Teşkilatı’nın kurduğu komisyonun 34 harften oluşan Ortak Türk Alfabesi üzerinde uzlaştığını duyurmuştur. Alınan bu karar hiç şüphesiz Türk Dünyası açısından tarihi bir adım olmuştur.

21. yüzyılda değişen ve dönüşen koşullar altında uluslararası hemen her kurum etkisini yitirirken Türk Devletleri Teşkilatı insanlığa umut olmuş, farklı coğrafyalarda vasat bulan sıkıntıların çözümü noktasında Türk Dünyasının iradesi belirleyici konuma yükselmiştir. Böylesi şartlar altında TDT üyesi ülkelerin gelecek asrın küresel mimarisinde belirleyici aktör olacağı açıkça görülebilmektedir.

Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra Orta Asya’da bulunan Türk devletleri özellikle de alfabe ve dil anlamında millileşme sürecinde çeşitli sıkıntılar yaşarken Türk Devletleri Teşkilatı ile ortaya konulan irade bu anlamda yeni bir alan açmıştır. 2021’de Kazakistan’da resmi dil statüsünde olan Rusçanın başta reklam panoları olmak üzere görsel bilgilerde zorunlu kullanımı iptal edilmiş ve Türk dilinin kullanılması konusundaki gayretler hız kazanmıştır. Geçtiğimiz yıl Rusya Devlet Başkanı Putin’in Kazakistan ziyaretinde düzenlenen ortak basın toplantısında Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’in konuşmasını Türkçe olarak gerçekleştirmesi (O güne kadar Rusya ile düzenlenen ortak basın toplantılarında kullanılan dil Rusça olmuştur) ise Türk devletlerinin bu anlamdaki arzusunu ifade etmesi açısından oldukça dikkat çekici olmuştu. Diğer yandan bu anlamda TDT’nin Astana zirvesinde yaptığı konuşmalarında Sayın Cumhurbaşkanımızın Türk Devletleri’nin birlik ve beraberliğinin güçlenmesi açısından dil birliğinin önemini vurgulaması ve bunun ilk adımının da “ortak alfabe” olduğunu belirtmesi bu anlamda konunun hassasiyetini açıkça göstermişti.

Türk Devletlerinin her anlamdaki birlikteliğinin geliştiği, bu kapsamda da küresel açıdan etkinliğinin giderek yükseldiği bir süreç içerisinde Ortak Türk Alfabesinin geliştirilmesi; Türk Dünyası arasındaki karşılıklı anlayış ve iş birliğini teşvik ederken, dil mirasının korunması açısından da önemli bir adım olmuştur. Gelişen diplomatik ilişkiler, iş birlikleri ile beraber Türk Dünyasının birlik ve beraberliğinin pekiştirilmesi açısından dil birliğinin sağlanması tarihi bir dönüm noktasıdır. Ortak Alfabe çalışmaları 2022 yılında düzenlenen Aksakallar Konseyi’nin girişimleriyle somut bir zemin kazanırken girişimlerin sembolik değil tüm tarafların arzu ettiği bir gerçeklik olduğu geçtiğimiz gün alınan Ortak Alfabe kararı ile Türk devletlerinin kararlı iradesini bir kez daha tüm çevrelere göstermiştir. 

“Dilde, fikirde, işte birlik” anlayışı ile Türk Dünyasının bir bütün olarak ortaya koyduğu iradenin en somut örneklerinden birisi de Ortak Alfabe kararı olmuştur. Ortak Alfabe kararı sadece kültürel değil; Türk dünyası üzerinde yıllardır çeşitli yöntemlerle farklı emeller yürütmeye çalışan çevrelere karşı siyasi bağımsızlığın da göstergesi olarak değerlendirilebilmektedir.