Türk Akademisi'nden en kapsamlı salgın sonrası raporu

Bu köşede birkaç aydır işlediğimiz üzere Kovid-19 küresel salgını insan hayatını olduğu kadar, siyasi, sosyal ve ekonomik alanları da neredeyse bir sıfırlama etkisi ile etkiledi.

Türk Akademisi Siyasi Sosyal Stratejik Araştırmalar Vakfı TASAV da, bu ay yayınladığı raporu ile küresel salgını ve sonrasını masaya yatırdı. Bir ufuk turu olarak tanımlanabilecek 442 sayfalık geniş çalışmadaki ana başlıklar şu şekilde:

• Sağlık, Tarım ve Gıda
• Ekonomi, Enerji ve Teknoloji
• Toplum, Kültür ve Siyaset
• Uluslararası İlişkiler ve Güvenlik

Çalışma, küresel salgının yansımalarını farklı sektör ve perspektifler açısından ele alarak, hem bugünkü süreci daha iyi kavramak, hem de gelecek için üzerinde çalışılması gereken konuları göstermek anlamında, konu üzerinde akıl yoran tüm paydaşlar için bir yol gösterici olmuş.

Diğer yandan güvenlik algısının da, konvansiyonel güvenlikten daha öte giderek, siber güvenlik, biyogüvenlik ve gıda güvenliğini de içine alması gerektiğini vurgulayan ilk çalışmalardan birisi olduğunu görüyorum.

Alanında öncü 35 uzmanın makalesinden oluşan çalışma, alanında Türkiye’de şu ana kadar yapılmış en kapsamlı çalışma. Çalışma kitabının sunuş ve editör yazılarından bazı önemli başlıklar şu şekilde:

• “Tüm dünyanın büyük bir sınamadan geçtiği günümüzde, ümit edilen ve ihtiyaç duyulan şey, karar alıcıların huzurlu, müreffeh ve yaşanabilir bir dünya için siyasî kurumlar ve uluslararası örgütlerin yapısı, işleyişi ve işlevleri üzerinde samimi bir eleştiri sürecine girmeleridir.”
• “Önemli paradigma değişikliklerine işaret eden bütün bu gelişmeler, kuşkusuz ki Türkiye için de üzerinde ehemmiyetle durulmasını gerektiren bir durum olarak ortaya çıkmaktadır.”
• “Çizdikleri bilimsel çerçeve ve ufuk ile farklı disiplinlerden birbirinden değerli bilim insanları, bu amaca hizmet için önemli katkı sundular.”
• “Sadece distopyalarda olabileceği düşünülen böylesi bir gelişmenin, kurgu değil hayatın ta kendisi olduğu idrak edildiğinde; insanların, toplumların, onun organize olmasıyla vücut bulan devletlerin ve bunlar arasındaki ilişkilerin etkilenmemesi mümkün olabilir miydi?”
• “Birçok farklı alanda salgının tezahürlerini irdeleyen makaleler, Kovid-19’un bireysel, ulusal ve uluslararası seviyede ortaya çıkardığı sorulara cevap ve sorunlara çözüm arayan bir entelektüel çabayı ifade etmektedir.”
• “Salgın sebebiyle yaşanan travmanın iyi tahlil edilerek insanlara istikrarlı, öngörülebilir, müreffeh bir gelecek sunabilmenin, devletin temel işlevi olduğuna artık itiraz edebilecek kimse kalmadı”
• “Dünya ekonomisinde II. Dünya Savaşı sonrası dönemin en ciddi sorunuyla karşı karşıya olunduğu konusunda neredeyse bir fikir birliği vardır”
• “Çevre ile sağlık arasındaki ilişki söz konusu olduğunda, tarımın ve gıda arzının önemi de hiç şüphesiz daha çok dikkat çekti.”
• “Sosyal mesafenin artması sebebiyle dijitalleşme ekonomik faaliyetlerde de daha büyük bir ihtiyaç haline geldi. Banknotlara ve madeni paralara temas etmenin hastalığın bulaşma riskini arttırabileceği endişesi, harcamaların daha büyük oranda dijital yöntemlerle yapılmasını teşvik etti.”
• “Bu süreçte siber güvenlik, hem bireyler hem de devletler açısından daha çok ilgilenilmesi gereken bir alan olarak öne çıktı.”
• “Uluslararası örgütlerin küresel çapta kabul gören norm ve kuralların belirlenmesi ve uygulanmasında büyük önem arz ettiği ne kadar doğruysa, mevcut uluslararası örgütlerin hiçbirinin Kovid-19 salgını ile mücadeleye öncülük edemediği de bir gerçektir.”
• “Sonuç olarak, devlet/ordu odaklı geleneksel güvenlik anlayışının “insani güvenlik” anlayışı lehine geçirdiği değişimin hızlanacağını; eğitim, sağlık, çevre, ekonomi gibi kriterlerin insan güvenliği için en az ordular/silahlar kadar önemli olduğu düşüncesinin yaygınlaşacağı söylenebilir.”

Bireysel, ulusal ve küresel olmak üzere üç seviyede küresel salgın dönemi ve sonrasının analiz edildiği çalışmayı, politika yapıcılar, karar vericiler ve araştırmacılar için kritik bir kaynak olarak tanımlayabilirim. Güzel haber, çalışma, TASAV’ın https://tasav.org web adresi üzerinden serbest şekilde indirilebilmekte.