Kazakistan’da erken parlamento seçimleri
19 Mart 2023 tarihinde Kazakistan’da gerçekleştirilen milletvekili seçimlerinin ön sonuçları 20 Mart’ta açıklandı. 12.035.578 seçmenin bulunduğu Kazakistan’da bu seçimde toplam 6.366.441 kişi oy kullandı. 7 siyasi parti ve 525 bağımsız adayın rekabet ettiği seçimlerden İktidar Partisi “Amanat” %53,9’luk (3.431.510) oy oranıyla 1’inci çıkarken, “Auyl Halkın Demokratik Yurtsever Partisi” %10,9’la (693.938) 2’nci, “Cumhuriyet Partisi” %8,59’la (547.154) 3’üncü, “AkZhol Kazakistan Demokratik Partisi” %8,41’le (535.139) 4’üncü, “Kazakistan Halk Partisi” %6,8’le (432.920) 5’inci, “Ulusal Sosyal Demokrat Parti” %5,2’yle (331.058) 6’ncı ve son olarak “Baytag Kazakistan Yeşil Partisi” %2,3’le (146.431) sonuncu oldu. Seçime katılan 7 partiden yalnızca 2022 yılında kurulan “Baytag Kazakistan Yeşil Partisi” seçim barajını aşamayarak meclis dışı kaldı.
Kazakistan’da gerçekleştirilen önceki seçimlerde politik rekabetin daha düşük olduğu bir gerçektir. Özellikle adil bir rekabet ortamının olmaması bağlamında “Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı”nın eleştirilerinin hedefi olan Kazakistan’da, 2021 yılında gerçekleştirilen seçimlerin ardından AGİT, “Örgütlenme özgürlüğünün önünde hâlâ büyük engeller var ve 2013'ten bu yana kayıtlı yeni parti olmadığı için çok az siyasi seçenek var. Siyasi manzara büyük ölçüde iktidar partisinin egemenliğinde ve parti ile hükümet arasındaki ayrım genellikle bulanık. Seçimlere katılan tüm siyasi partiler iktidar partisinin politikalarını desteklediğinden, kampanya rekabetçi değildi ve seçmenlerin seçebilecekleri gerçek siyasi alternatifleri yoktu” açıklamasında bulunmuştu. Bu dönemde Kazakistan Meclisinde yalnızca 3 siyasi partinin üyeleri temsil hakkı elde etmişlerdi. Devam eden süreçte hem Kazakistan’ın yıllardır süren demokratikleşme çabalarının hem uluslararası platformlardan alınan eleştirilerin hem de 2022’nin Ocak ayında Kazakistan’da baş gösteren ayaklanmaların ve birtakım çeşitli etkenlerin tetik fonksiyonu görmesiyle birlikte Kazakistan 19 Mart seçimlerine daha demokratik bir ortamda hazırlanacağı noktaya gelmiş oldu.
Nihai olarak 19 Mart seçimlerinin sonucunda karşılaşmış olduğumuz tablonun, Kazakistan’ın demokratikleşme serüveni bakımından umut verici olduğu belirtilmelidir. 1925’ten itibaren bağımsızlığını kazandığı 1990 yılına kadar, hatta bağımsızlığını kazandıktan sonra ve bugün dahi Moskova merkezli totaliter rejimin etkisinden arınmaya çalışan Kazakistan’ın yakın gelecekte bütün Türk dünyasına ve çevre ülkelere örnek bir demokratik yapı inşa edebileceğine inanmak istiyoruz. 19 Mart 2023 seçimlerinin Kazakistan Türklerinin adil ve eşit temsili bağlamında başarılı bir yapısal temel olmasını temenni ediyoruz.
