Gürcistan seçimleri ve Borçalı Türkleri

Gürcistan tarih boyunca büyük devletler arasında bir mücadele sahası olmuştur. Gerek bölgede yaşayan Borçalı Türkleri’nin bulunması gerekse kritik bir sınır komşusu olması nedeniyle Gürcistan, hem Azerbaycan hem Türkiye için önemini korumaktadır. Bölgede kendine has bir Jeostratejik öneme sahip olan Gürcistan’da farklı gruplar arasında zaman zaman yaşanan sürtüşmeler de bölgenin istikrarına olumsuz yansımaktadır. Günümüzde de iç istikrarını kurma ve koruma gayreti içerisinde olan Gürcistan’da son zamanlarda bir takım yeni ve hızlı gelişmeler yaşanmaktadır Sovyetler Birliği’nin 1991’de yıkılmasının ardından Gürcistan bağımsızlığını kazanmış ve ilk seçimlerde Zviad Gamsahurdia Gürcistan Devlet Başkanlığına getirilmiştir.

Oldukça kısa süren Zviad Gamsahurdia dönemi bir darbe ile sonlandırılmış ardından Sovyetler Birliği’nin son dönem Dışişleri Bakanlığını yürütmüş olan Eduard Şevardnadze Devlet Başkanlığına gelmiştir. Uzun bir başkanlık sürecinin ardından 2003 yılına gelindiğinde Gürcistan yeni seçimlerine hazırlanıyordu, bu yıla kadar sürdürdüğü Devlet Başkanlığı görevinde adı birçok yolsuzluk olaylarıyla anılmış olan Eduard Şevardnadze’ye yönelik karşı hareketler ve iç çatışmalar baş göstermiş ekonomik ve siyasi bir kriz ortamı ortaya çıkmıştır. 2 Kasım 2003 yılında gerçekleştirilen seçimlere hile karıştırıldığı iddiası adaylar arasında yer alan Mihail Saakaşvili tarafından seslendirilmeye başlandı. Bu iddianın birçok kuruluşlarca da desteklenmesinin ardından Tiflis’te bir takım gösteriler başlamıştır. Böylece hemen hemen tüm muhalefet güçlerinin birleştiği ve katıldığı bir hareket olarak yönetim karşıtı yürüyüşler ve gösteriler, 22 Kasım günü Şevardnadze’nin konuşması sırasında göstericilerin Saakaşvili’nin önderliğinde ellerinde kırmızı güllerle parlamento binasına girmelerine kadar artarak devam etmiştir. Askeri birliklerin müdaheleyi reddetmesinin ardından Şevardnadze konuşmasını yarıda keserek korumalarının eşliğinde parlamento binasını terk etmek zorunda kalmıştır.

Adını yönetim karşıtı göstericilerin ellerindeki güllerden alan Gül Devrimi havai fişeklerler, konserler vb. gibi oldukça büyük bir nümayiş ile bir zafer gibi kutlanarak gerçekleştirilmiştir. Gürcistan’da baş gösteren bu hareketin başarıya ulaşmasında batılı devletlerin ve Soros fonunun da destekleri etkili olmuştur. Eduard Şevardnadze’nın istifası ile sonuçlanan Gül Devrimi’nin ardından geçici bir hükümet kurulmuş ve 4 Ocak 2004’te gerçekleştirilen devlet başkanlığı seçimini Birleşik Ulusal Hareket’in lideri olan Mihail Saakaşvili kazanmıştır. Saakaşvili görevi sırasında, göreve gelişinde olduğu gibi Batı ile iyi ve sıkı ilişkiler içerisinde olmuştur.

Bu manada Şevardnadze’nin antitezi olarak varlık göstermiş ve Rusya ile mesafeli, Batı yanlısı bir idare sergilemiştir. Gürcistan’ın Sovyetler sonrası tarihine değindikten sonra asıl ilgilendiğimiz konu olan Borçalı Türklerinin bu süreçteki durumuna değinmek isterim. 2003 yılına kadar Gürcistan’da Borçalı Türklerinin Azerbaycan Türkçesi ile eğitim veren 164 okul omuştur. 2003-2012 yılları arasında bunların 44 kadarı kapanmıştır.

2010 yılında Türk yerleşim yerlerinin isimleri değiştirilmesi girişimlerinde bulunulmuş ve 2011’de 12 köyün Türkçe isimleri değiştirilmiştir. Borçalı Türkleri’nin çeşitli engellemelerle karşılaştığı Saakaşvili dönemini geride bıraktıktan sonra 2018 yılında Gürcistan’ın geleceğini tayin edecek yeni seçimlerini gerçekleştirmiştir. Gürcistan’da 28 Ekim’de yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turunda iktidardaki Gürcü Hayali Partisinin desteklediği aday Salome Zurabişvili oyların %40,05 ini alırken muhalefet koalisyonunun adayı Grigol Vaşadze %37.93 te kaldı.

Seçimi kazanmak için oyların %50 sinden fazla alınması gerektiğinden seçim ikinci tura kaldı. 28 Kasımda gerçekleşen ikinci tur oylamasında ise Zurabişvili %57 iken Vaşadze’nin oyu %43 olarak açıklandı. Kesin sonuçların açıklanmasının ardından Salome Zurabişvili ülkenin ilk kadın cumhurbaşkanı olarak seçildi. Gürcistan’ın Rusya ve Batı’yla ilişkileri arasında bir denge kurmasından yana olan Zurabişvili 16 Aralık’ta edeceği yeminin ardından göreve başlayacak.

Bu son seçimlerde Borçalı Türkleri’de ağırlıklı olarak muhalefet koalisyonunu desteklemiştir. Usulsüzlük yapıldığı gerekçesiyle seçim sonuçlarını tanımadığını açıklayan Vaşadze destekçilerinden teslim olmamaya, sonuna kadar mücadele etmeye ve protesto gösterileri düzenlenmesi ve erken genel seçim çağrısında bulundu. Eski Cumhurbaşkanı Saakaşvili’nin partisinin adayı olan Grigol Vaşadze ve destekçileri başkent Tiflis’teki Rustaveli Caddesindeki parlamento binası önünde düzenlenen protestoya 10 muhalefet partisinin yer aldığı muhalefet koalisyonu ve binlerce kişi katıldı.

Gürcistan siyaseti bu çalkantılı dönemden geçerken bizler için asıl önemli olan Borçalı Türkleridir. Eski iktidarlar döneminde yaşanan engellemeler ve baskılar Borçalı Türkleri için bundan sonra da devam edecek mi, yoksa artık son bulacak mıdır zaman gösterecek.