Kosova, NATO’ya üye olabilir mi?

Dünya, 24 Şubat 2022 sabahı, Rusya’nın Ukrayna’ya karşı topyekûn işgal girişimi başlatması ile yeni bir uluslararası gerçekliğe uyandı. Başlayan savaş ile beraber, öldü denilen NATO ve Avrupa Birliği daha aktif birer teşkilat hâline geldi.

Rusya’nın Ukrayna’ya saldırması ile Ukrayna’nın batı sınırındaki Polonya ile Baltık, Balkanlar ve İskandinav ülkeleri, alelacele topraklarını savunma çabasına girdi ve sınır güvenliklerini artırmaya çalıştılar. Her ne kadar bugün sınırlarında bir Wagner veya benzeri paralı asker tehlikesinin tehdidi altında olsa da bir NATO ülkesi olan Polonya için risk nispeten şartların dayattığı ölçüde asgari düzeyde.

Rus tehdidini en çok hisseden ülkeler ise İskandinav devletleri oldu. Finlandiya geçen aylarda nihayet NATO şemsiyesi altına girdi. İsveç ise teröre olan desteği nedeniyle Türkiye ve Macaristan’dan veto yedi. Ancak, İttifak’a alınması için sürecin başlatıldığı biliniyor.

Tüm bunlar yaşanırken Batı Balkan ülkelerinde de NATO şemsiyesine girmek isteyen ülkeler mevcut. Son dönemde iki ülke bu konuda iradesini ortaya koydu: Kosova ve Bosna Hersek. Kuzey Makedonya ise 2020’de çoktan NATO’ya üye olmuştu.

Balkan ülkelerinin NATO’ya üye olma ısrarı, Finlandiya ve İsveç’in çabasıyla benzer sebepleri taşıyor. Baltık’ta Rus tehdidi ne ise Balkanlarda Sırp tehdidi odur. Sırpların, Kosova’nın kuzeyinde 26 Mayıs 2023 tarihinde çıkardığı gerginlik ile NATO’ya üyelik meselesi Kosova’da iyiden iyiye dillendirilmeye başladı. Bosna Hersek de NATO üyeliği konusunu son dönemde gündemine alan Balkan ülkelerinden.

Kosova’da ne olmuştu?

Kosova'nın kuzeyinde yoğun olarak yaşayan Sırplar, belediye seçim sonuçlarını protesto etmek üzere Zveçan, Zubin Potok ve Leposaviç'teki belediye binalarına girmek üzere protestolarda bulundu. Seçilen Arnavut asıllı belediye başkanlarını kabul etmeyen Sırp çeteciler, 26 Mayıs 2023'ten bu yana bölgede taşkınlık çıkarıyor.

Haziran ayında NATO’nun isteği üzerine, Türkiye’den 65. Mekanize Piyade Tugay Komutanlığı komando taburu birlikleri Kosova'ya intikal etti. NATO'nun Kosova Barış Gücü (KFOR) askerlerine ekim ayından itibaren Türkiye'nin liderlik yapması bekleniyor.

Bunun yanında, Kosova ve Türkiye arasındaki ilişkileri geliştiren bir diğer husus da Türk üretimi Bayraktar TB2’lerin teslimatı oldu. Türk üretimi SİHA’lar Kosova ordu envanterine girdi.

Kosova Savunma Bakanı Armend Mehaj, 17 Temmuz’da Bayraktar TB2’lerin teslimine ilişkin bir açıklama yaptı ve “Kosova Cumhuriyeti, NATO’ya katılan 33. ülke olmalıdır” dedi.

Kosova, Mayıs 2014’te NATO Parlamenter Asamblesi’nde “gözlemci” statüsü almıştı. Ülkede savaştan sonra kurulan NATO Barış Gücü de uzun yıllardır Kosova-NATO ilişkilerinin gelişmesine imkân sağlıyor. Ancak, İttifak içerisinde Kosova’nın üyeliğine sıcak bakmaması muhtemel birçok ülke var. Bunların başında Sırbistan ve Yunanistan geliyor.

Kosova ve Sırbistan arasındaki gerilim gibi bölgesel ihtilafların önü alınmadığı takdirde dünyada yeni çatışmaların ortaya çıkması ihtimal dâhilinde.

Bu tür ihtilafların görmezden gelinmesi, saldırgan devletlerin NATO üyesi olmayan ülkelerin toprak bütünlüğünü hiçe saymasına ve işgal etmesine kapı aralıyor. Ukrayna’da bir buçuk yıldır devam eden ve dünyayı derinden etkileyen savaş, bu varsayımın en büyük delili değil mi?

Sonuç olarak, Türkiye’nin soydaş ve kardeş ülkesi ve 2000’li yılların başında savaşı tecrübe etmiş olan Kosova’nın saldırgan devletlere karşı NATO’ya üyelik çabasının önemli bir hamle olduğu ve Batı Balkanlar’da yeni çatışmaların önüne geçeceğini öngörmek mümkün.

Her zaman barışın tesisinden yana olan Türkiye’nin de bu konuda dost ve kardeş Kosova’ya destek olması muhtemel gözüküyor.

Dünyada barışın yolu, Türkiye’de ve Türkiye’nin gönül coğrafyasındaki ülkelerdeki barıştan geçiyor.