Ulu bozkırda erken seçim

19 Mart 2019 tarihinde beklenmedik bir şekilde, halka istifasını açıklayan Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, ülkesini 28 yıl yönettikten sonra cumhurbaşkanlık kürsüsünden vazgeçti. Bu istifa, kendisiyle beraber birkaç yenilikler getirse de, akıllarda hâlâ da istifa sebeplerinin çeşitli senaryoları kalmaktadır. Sovyetler sonrası bağımsızlığına kavuşan Türk cumhuriyetlerinde cumhurbaşkanlarının kendi iradesi ve sağlığında istifa etmesi geleneğini bozan Nazarbayev, cumhurbaşkanlık koltuğunu bırakmış olsa da, Ulusal Güvenlik Konseyi ve kurucusu olduğu Nur Otan Partisinin başkanlığına devam edeceğini bildirdi. Bu da 78 yaşındaki Nursultan Nazarbayev ömrünün sonuna kadar ‘gölge yönetici’ olarak Kazakistan’ı idare edeceğini söyleyenlere hak vermiş olur. Görevi devralan, vekaleten cumhurbaşkanlığına getirilen Kasım Cömert Tokayev, 20 Mart tarihinde düzenlenen yemin töreninden sonra Kazakistan’ı 2020’e kadar yönetecekti. Fakat geçici cumhurbaşkanı 2020’yi beklemeden 9 Haziran 2019 tarihinde erken seçime gidileceğini duyurdu. Devlet televizyonuna çıkarak “9 Haziran’da cumhurbaşkanı seçiminin gerçekleştirilmesi kararını aldım” diyen Tokayev, kurucu cumhurbaşkanı Nazarbayev’i de unutmayarak onun Kazakistan için yaptıklarını halka anlattı. Tokayev, dünyada durum bizim için iyi olmayan bir yöne doğru değişiyor. Ülkemizin iç ve dış politikasının devamlılığını, öngörülebilirliğini ve istikrarını onaylamamız gerekmektedir gibi cümleleriyle erken seçimin kesinlikle yapılmasını vurguladı. Ne kadar cümlelerinde seçimlerin dürüst, açık ve adil geçeceğinin sözünü verse de, Kazakistan’ın muhalif kanadı buna inanmamakta ve hatta seçimleri boykot kararı almaktadır. Almatı ve sonradan Nazarbayev’in şerefine ismi değiştirilen eski Astana, şimdiki Nursultan şehrinde haziran ayında yapılacak seçimleri protesto gösterileri düzenlendi. Protestolarda muazzam katılım sağlandığı söylenemez , lakin polis bir kısım göstericileri gözaltına alarak olayların büyümesini engellemiş oldu.

İktidar tarafı bu eylemlerin dışarıdan organize edildiğini iddia etmektedir. Eski bakan, şimdi hükümete muhalif olan ve Fransa’da yaşayan Muhtar Ablyazov tarafından organize edildiği bildirilse de Ablyazov bu iddiaları inkar ediyor. Ablyazov, sahibi olduğu BTA bankasından milyarlarca dolar hortumlamak, kara para aklamak ve organize suç örgütüne üyelik suçlamalarından Kazakistan’da aranmaktadır. 2011 yılında önce İngiltere’ye sığınmış ve daha sonra 6 yıldır Fransa’da yaşamaktadır.

Baba Nazarbayev’in istifasından sonra, gözler kızı Dariga Nazarbayeva’ya yöneldi. Babasının istifasından sonra Nazarbayeva, Tokayev’den boşalan Senato Başkanlığı koltuğuna oturmuş ve seçimin en iddialı adayı haline gelmişti. Lakin Dariga Hanım, sürpriz bir kararla seçimlerde aday olmayacağını açıklayarak herkesi şaşırtmıştı. Seçimlere katılmayan Dariga Nazarbayeva bu minvalle Tokayev’in adaylık sürecinde önünü açmış ve şansını yükseltmiştir. Ardından iktidar partisi ve Nursultan Nazarbayev’in başkanlığını yaptığı Nur Otan ( Nur Vatan) Partisi, Tokayev’i aday olarak ilan etti.

9 Haziran’da yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimlerinde artık 7 aday belirlenmiştir. İktidarın adayı olan geçici cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev şimdiki aşamada güçlü gözükmekte. Diğer altı aday içerisinde ve muhalefetin güçlü adayı Amircan Kosanov öne çıksa da Kazakistan Cumhurbaşkanlığına en reel aday Kasım Cömert Tokayev karşısında şansları düşük gözükmekte.