Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığının (SSB) koordinasyonunda Türk Havacılık ve Uzay Sanayiinin (TUSAŞ) ana entegratörlüğünü üstlendiği Milli Muharip Uçak Projesi'nde kritik aşamalar birer birer tamamlanıyor.
Projede en kritik aşama olan sürece geçilirken, gövde parçaları nihai montaj hattına taşındı. Bu kapsamda projeye ilişkin son montaj hattı başlangıç töreni Milli Savunma Bakanlığı, SSB ve Hava Kuvvetleri Komutanlığından yetkililerin katılımıyla TUSAŞ tesislerinde gerçekleştirildi.
Milli Muharip Uçak prototipinin ön gövde, ön orta gövde, kanat modülü ve arka gövde parçaları nihai montaj hattına taşınırken, bu aşamayla birlikte 18 Mart 2023 tarihinde hangardan motor çalıştırarak çıkacak ve yer testleri hayata geçirilecek olan ilk prototipin birleştirme ve sistem entegrasyon çalışması da resmi olarak başlamış oldu.
"Sanayinin lokomotifi bir proje"
Projenin geldiği aşamaya ilişkin değerlendirmede bulunan Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir, bir uçak mühendisi olarak böyle bir uçak yapım sürecinde bulunmanın kendisi için bir rüya olduğunu belirterek şu ifadeleri kullandı:
"Rabbime şükrediyorum ki bu sürecin içinde yer alabildik. İlk üniversiteye başladığım günden itibaren böyle bir günü yaşama hayali vardı. İnşallah sonun başlangıcına geldik. Bu işin ilk perdesini açıyoruz. İşimiz, uçağımız başarılı şekilde görev yaptığı zaman nihayete ermiş olacaktır. Biz perdeyi açtık ama önümüzde daha çok yol var. Siz çalışanların da evlatlarınıza, belki de torunlarınıza söyleyeceğiniz bir hikayeniz olacak. 'Türkiye'nin ilk jet muharip uçağını yapan ekibin içindeydik.' diyeceksiniz."
Projenin aynı zamanda sanayiyi çeken bir lokomotif olduğunu dile getiren Demir, "Onlarca alt sistemle ilgili yan sanayi ve teknolojimizi hareketlendirmiş durumdayız. Bu yolculukta inşallah hep beraber gideceğiz" diye konuştu.
Şirket çalışanlarının edindiği tecrübenin bütün Türkiye'ye yayılacağını ve sadece havacılık değil birçok alanda buradaki teknolojilerin tetiklediği ürünlerin ülkeyi başka boyutlara taşıyacağını vurgulayan Demir, "İşimiz daha bitmedi, çok işimiz var. Bu iş gönül, yürek işi, yüreğimizi koyarak, aklımızı, zekamızı birleştirerek biz de bu kızıl elma yolculuğunda hep beraber başarıya ulaşacağız. İnşallah Türkiye Yüzyılı'nı hep beraber inşa edeceğiz. Cumhurbaşkanı'mız Sayın Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde 2023 hedeflerimize ulaşmak için var gücümüzle çalışmaya devam edeceğiz" dedi.
"Yer testlerine başlayacak"
TUSAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Rafet Bozdoğan da projeyi 18 Mart'a yetiştirmeyi hedeflediklerini belirterek, "Projede çok önemli ve kritik bir eşiğe geldik. İnşallah silahlı kuvvetlerimizin beklentilerini çok hızlı şekilde karşılayacak hale geliriz. Zor ve büyük bir proje. İnşallah 18 Mart'ta hangardan motoru çalışarak çıkartmış olacağız. İnşallah 18 Mart'ta daha büyük katılımla bu projemizin hangardan çıkarılmasını görmüş oluruz" ifadelerini kullandı.
TUSAŞ Genel Müdürü Temel Kotil de onur duydukları bu projede Türkiye'nin ilk Milli Muharip Uçak'ını yaptıklarına dikkati çekerek, "Uçağı yaptık aslında. Biz aslında uçak yapmıyoruz uçak yapacak şirketi inşa ediyoruz. 13 binden fazla çalışanımız var. Tesisler hemen hemen ortaya çıktı. Bu şirket bundan sonra her türlü uçağı da yapar. Bundan sonra hangardan çıkıştan sonra yer testlerine başlayacak ve uçuşa da kendisini hazırlar " diye konuştu.
Milli Muharip Uçak prototipinin parçaları nihai montaj hattına taşınırken, Demir, otomatik matkap ünitesini kullanarak montajı gerçekleştirdi. Montajın ardından da katılımcılar anı panosunu imzaladı.
Sırada diğer aşamalar var
Tamamen dünya standartlarında üretimin ön planda tutulduğu Milli Muharip Uçak Projesi'nin ilk prototipinde yaklaşık 6 bin 500 yapısal parça ve 30 alt sistemin yer alması hedefleniyor. Projenin fazlar halinde geliştirilmesi ve daha sonraki prototip ve seri üretim aşamalarında alt sistemlerin artırılması öngörülüyor.
Bir sonraki aşamada kullanılacak olan Yıldırım Test Tesisi'nin kurulum faaliyetlerinin büyük oranda tamamlandığı projede, Demir Kuş (Iron Bird) ve sistem entegrasyon laboratuvarlarının kurulum faaliyetleri de başladı.
2023-2029 döneminde Milli Muharip Uçak Projesi'nde yeni aşamaların (detay tasarım ve kalifikasyon fazı) başlatılması planlanıyor. Bu süreçte ilk uçuşun gerçekleştirilmesi, geliştirme test uçakları ve tam boy yapısal test uçaklarının üretilmesi hedefleniyor.
