Sorularla YKS tercih önerileri

2024 Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) sonuçları geçen hafta açıklandı. Üniversitede öğrenim görmek isteyen adaylar 25 Temmuz ile 2 Ağustos tarihleri arasında tercihlerini http://ais.osym.gov.tr adresinden yapabilecekler.

Kimler tercih yapabilecek?

YKS sınavına giren ve puanı hesaplanan her aday üniversite tercihi yapabilecek. 

Tercih yaparken nelere dikkat edilmeli?

Öncelikle üniversite tercihleri hakkında kılavuzu detaylı incelemek gerekir. Bazı bölüm ve programlar için istenen özel koşullara mutlaka dikkat edilmeli. Sonra puan türüne göre üniversite ve bölüm listesi hazırlanmalı. Tercih edeceği alanların avantajları ve dezavantajları araştırılabilir. Aile ve okul psikolojik danışmanının görüşü alınmalı. 

Öğrenciler tercihlerini nasıl sıralamalı?

ÖSYM’nin hazırladığı kılavuzda üniversite taban puanları, başarı sıralamaları ve kontenjanlar yer alıyor. 24 tercih hakkı bulunan adaylar, puan sıralamasının en az yüzde elli altı ve üstünden tercih belirleyebilirler. Daha sonra isteklerine göre bu tercilerini sıralayabilirler. Sıralama yapılırken düşük puanın üstte olması önemli değildir. Önemli olan istenilen programa yerleşmektir. Ölü tercih yoktur. Adaylar YÖK atlas sistemindeki tercih robotunu kullanarak tercih listelerini oluşturabilirler. 

Meslek seçimi neden önemlidir?

Meslek seçimi kişin geleceği için vereceği en önemli kararlardan biridir. Meslek seçiminin kişisel, sosyolojik ve ekonomik önemi vardır. Kişisel önemi; potansiyelini en üst düzeyde kullanma ve mesleği ile ilgili bir işte çalıştığında mutlu olup olmadığı ile ilgilidir. Sosyolojik önemi; kariyer durumu, çalışabileceği yerler, sosyal çevre, eş belirleme gibi durumlar ile ilgilidir. Ekonomik önemi ise, işteki kazancı ile ilgilidir. Aday meslek seçerken tüm bu durumları göz önüne almalıdır.

Tercih yaparken yetenek mi ilgi mi daha önemlidir?

Yetenek daha önemlidir. Çünkü yetenek doğuştan getirilen bir özelliktir. Öğrenebilme gücü, bir iş ya da görevi diğer insanlara oranla daha hızlı, başarılı yapabilme yetisidir. Belli bir faaliyete hoşlanarak isteyerek yönelme olarak ifade edebileceğimiz ilgi ise sonradan kazanılır ve her zaman değişebileceği unutulmamalıdır. 

Ülkemizin her şehrinde en az bir üniversite bulunmaktadır. Öğrenciler üniversite tercihlerini yaparken şehir içinde mi yoksa şehir dışında mı tercih yapmalıdır?

Çok yüksek bir puan aldıysa, istediği alan kendi ilinde yok ya da yeterli değilse yaşadığı şehir dışındaki üniversiteyi tercih edebilir. Ailenin sosyoekonomik düzeyi öğrenciyi il dışında okutmaya yeterli değilse öğrencinin şehir içindeki üniversite ya da üniversitelerde tercih yapmaları uygun olabilir. Üniversite öğrencileri için barınma, beslenme, ulaşım gibi ihtiyaçların önemli bir maliyeti vardır.

Tercih yaparken hangi alanlara önem verilmelidir? 

Üniversite sınavı yani YKS öğrenciler arasında bir sıralama oluşturma sınavıdır. Bu bakımdan öğrencilerin kendi sıralamalarını ve mezun olduğunda iş bulma olanaklarını değerlendirerek bir tercihte bulunması uygun olur. Milyonlarca öğrencinin sınava girdiği ve bir sıralamanın oluştuğu sonuca göre, şu üniversitenin şu bölümleri önde demek tüm öğrenciler için geçerli bir cevap olmayacaktır. Burada önemli olan adayın puanına göre yeteneğine uygun istediği alana yerleşmesidir.

Tercih yapmayarak bir sonraki sene hazırlanmak isteyen öğrencilere öneriler?

Eğer öğrenci çeşitli nedenlerle bu sınavda başarılı olamadığını düşünüyor, gelecek yıl daha iyisini yapacağına inanıyorsa bir yıl önemli bir kayıp değildir. Şu anki puanına göre yetenek ve ilgisi dışında yapılacak bir tercihin telafisi daha zor olacaktır. Bu konu aileye en uygun bir dille anlatılabilir. Öğrenci kendisi bu durumu ailesine anlatamıyorsa okul psikolojik danışmanlarından (rehber öğretmenler) profesyonel destek alabilir.

Okul birincisi, depremzede öğrenciler, 34 yaş üstü kadın, şehit yakını ile gazi ve gazi yakını kontenjanı nedir?

Tercih kılavuzu incelendiğinde okul birincisi, depremzede öğrenciler, 34 yaş üstü kadın, şehit yakını ile gazi ve gazi yakını kontenjanı olduğu görülecektir. Bu kontenjanlar ile ilgili kılavuzda ayrıntılı açıklamalara dikkat edilmeli. Bu kontenjanlar adaylara bazı avantajlar sağlamakta ancak tercih sıralaması doğru yapılmalıdır. Aksi durumda herhangi bir tercihine yerleşemeyebilirler. 

Sonuç olarak, adaylar tercih kılavuzunu iyi incelemeli, özel koşulları iyi okumalı, okumayacağı bölümleri yazmamalıdır. Bir bölüm kazanıldığında kayıt yaptırsa da yaptırmasa da sonraki sene ortaöğretim başarı puanının düşeceği dikkate alınmalıdır. Tercih sıralaması yapılırken başarı sıralamasına dikkat edilmeli, istediği alanı öne yazmaktan çekinmemelidir. İlk ve son tercihini de kazanacakmış gibi düşünerek yazmalı, nasıl olsa gelmez diyerek istemediği, okumayacağı bölümleri tercih etmemelidir.

Tercih yaparken öğrencilerin ailesinin ve okul psikolojik danışmanlarının (rehber öğretmenler) görüşünü almasını özellikle öneriyorum. Ne yazık ki, her yerde olduğu gibi piyasada tercih danışmanlığı yaptığını söyleyen bir sürü eğitimsiz insan da mevcut. Bunlardan uzak durmalarını öneririm. 

Tüm öğrencilere hayat boyu memnun olacağı tercih yapmalarını diliyorum.