Sürekli ve düzenli kan akışı, organların verimli bir şekilde çalışması için sürekli oksijen kaynağına büyük ölçüde güvendiklerinden, organların işleyişi bakımından kritik öneme sahiptir. Ancak önemli sayıda insanın atardamarlarında sağlıksız miktarda plak bulunur ve bu da kan akışına büyük bir engel teşkil eder. Bu plak kalınlaştıkça semptomlar altı farklı aşamada ortaya çıkabilir.
Hastalıklı arterler ciddi kardiyak rahatsızlıklar için en önemli risk faktörüdür. Periferik arter hastalığı tipik olarak alt bacakların arterlerindeki kan akışıyla ilgili sorunları tanımlamak için kullanılır.
Arter hastalığı, on yıllar içerisinde sessizce gelişebilen aterosklerozun önemli bir tezahürüdür.
Yaşam tarzı değişikliklerinin hızlı bir şekilde başlatılması hastalığın gidişatında önemli bir fark yaratabileceğinden, erken teşhis büyük önem taşır.
Seminars in Interventional Radiology dergisinde yazan araştırmacılar şöyle açıkladı: Periferik arter hastalığını (PAH) düşündüren semptom veya bulgularla başvuran hastaların yüzde 90'ından fazlasında aterosklerotik vasküler hastalığa rastandı. Bununla birlikte, PAH'ın gelişim evrelerinde semptomlar azdır, bu nedenle semptomların derecesini anlamak, doktorların vasküler hasarın boyutunu ölçmesine yardımcı olabilir.
Rutherford sınıflandırması, periferik arter hastalığının yedi aşamasını tanımlar: • Evre 0 - Asemptomatik • Evre 1 - Hafif topallama • Evre 2 - Orta topallama • Evre 3 - Şiddetli topallama • Evre 4 - Dinlenme ağrısı • Evre 5 - Ayak parmaklarına kadar ülseri geçmeyen iskemik ülserasyon • Evre 6 - Fournier Gangren şiddetli iskemik ülserleri
Aralıklı topallamanın şiddeti genel olarak günlük hayatta yürümeye dayalı olarak topallama mesafesi olarak tanımlanır. Şiddetli topallama olan kişiler genellikle beş dakikalık standart bir koşu bandı yürüyüşünü tamamlayamazlar.
Science Direct'e göre, bu kişiler genellikle ilk yürüme dakikaları içinde başlayan ve onları durmaya zorlayan semptomları tanımaktadır ve bu da önemli bir sakatlığın göstergesidir. Bu bireylerde yapılan fonksiyonel testler sıklıkla alt ekstremitelerde (kol ve bacak) daha sonra dengeyi etkileyen geniş bir bozulma yelpazesini ortaya çıkarır.
Science Direct şöyle diyor: Aralıklı topallamada zaman içinde fonksiyonelliğin azalması önemlidir ve PAD'nin ciddiyeti ve yaş, ırk ve sosyoekonomik durum gibi diğer faktörlerle ilişkilidir.
PAD'nin dördüncü aşamasında ortaya çıkan istirahat ağrısı, özellikle geceleri bacaklar yatakta yukarı kaldırıldığında fark edilir. Bu, gün içinde var olan yerçekimi etkilerini ve duyusal uyaranları azaltarak hastaların bacaklarına odaklanmasını sağlar. Bir sonraki aşamada, kuru veya nemli olabilen ayaklar, ayak bilekleri veya bacaklar çevresinde iskemik ülserler veya kangren oluşabilir. Ayak ülserleri, şişme, yanma ve ağrıya neden olan, uzun süre iyileşmeyen açık yaralar ve lezyonlardır. İyileşme olasılığı düşük olduğundan ve amputasyonu gerektirebileceğinden, ilerlemiş PAD'si olan herkes için önemli bir belirti olarak kabul edilirler.
NASIL ÖNLENİR? Plak birikimi yüksek kolesterol oluşumuna sinsi bir şekilde katkıda bulunur, ancak yaşam tarzı değişiklikleri ile dört hafta gibi kısa bir sürede sonuç verebilir. Beslenmenize daha lifli yiyecekler eklemek ve düzenli egzersiz yapmak, kişinin lipit (yağ) dengesinde önemli değişiklikler yapabilir.
Beslenmenize daha lifli yiyecekler eklemek ve düzenli egzersiz yapmak, kişinin lipit (yağ) dengesinde önemli değişiklikler yapabilir. Lipid seviyeleri inatla yüksek kalırsa, doktor daha sert bir kontrol önlemi olarak ilaç reçete etmeyi düşünebilir.
