Slovakya’nın denge arayışı ve Fico suikastı
Geride bıraktığımız Çarşamba günü Slovakya Başbakanı Robert Fico kabine toplantısı çıkışında silahlı saldırıya uğramış ve ağır yaralanmıştı. Slovakya İçişleri Bakanı olayın ardından yaptığı açıklamasında saldırının “siyasi” motivasyonla düzenlendiğinin düşünüldüğünü belirtti. Başbakan Yardımcısı Taraba ise konuyla ilgili muhalefet partilerini eleştirerek Başbakan Fico’yu neredeyse canavar gibi gösterdiklerini ifade etmişti.
NATO’nun soğuk savaş sonrası dönemde genişleme politikasını hızlandırmasıyla 2004 yılında Bulgaristan, Estonya, Letonya, Litvanya, Romanya ve Slovenya ile beraber Slovakya da NATO’ya üye olmuştur. 2022 yılından beri süregelen Rusya-Ukrayna Savaşı etkisiyle oluşan yeni gündemler başta Avrupa ülkeleri olmak üzere küresel dengelerin tamamında değişim ve dönüşüm sürecini tetiklemiştir. Savaşın başlamasıyla beraber takip eden süreç içerisinde enerji ve gıda arzı krizi başta olmak üzere tedarik zinciri konusunda da yeni gelişmeler yaşanırken son dönemde özellikle de Ukrayna’ya verilen destek ile ilgili olarak Avrupalı ülkeler arasında fikir ayrılıkları oluşmaya başlamıştır.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron 2022 yılında Rusya’yı küçük düşürmemekten bahsederken gelinen aşamada yeni bir dünya savaşına zemin hazırlayabilecek politikaları gündeme getirmeye başlamıştır. Macron, Rusya’nın Ukrayna ile olan savaşı kazanmaması gerektiğini Fransa’nın da bu amaca ulaşmak için Ukrayna’ya destek amacıyla “asker göndermek” dahil tüm araçları kullanacağını ifade ederken eş zamanlı olarak da Batılı bazı medya organlarında NATO-Rusya çatışmalarının fiili olarak başlayacağı yönünde senaryolar yayınlanmaya başlamıştır. Kimi Avrupa ülkeleri Macron’un bu açıklamalarına destek verirken kimileri ise karşı çıkmaktadır. Macron’un savaş yanlısı tutumuna karşı sert ifadelerle karşı çıkanlar arasında Slovakya Başbakanı Robert Fico da bulunmaktadır. Geride bıraktığımız Şubat ayında 20'ye yakın Avrupa ülkesi lideri Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un ev sahipliğinde Fransa’nın Başkenti Partis’te bir araya gelmişti. Macron, toplantı sonrası yaptığı açıklamada Ukrayna'ya asker gönderilmesi konusunda Avrupalı liderlerle fikir birliğine varılamadığını söylerken “Ancak hiçbir seçenek göz ardı edilmemeli. Rusya'nın kazanmaması için gereken her şeyi yapacağız” ifadelerini kullanmıştı. Slovakya Başbakanı Robert Fico, bazı NATO ve AB üyesi ülkelerin Ukrayna'ya asker göndermeyi düşündüğünü Slovakya'nın ise asker göndermeyeceğini belirtmişti. Diğer yandan Slovakya Başbakanı Fico, yaptığı pek çok açıklamada konuya dair Ukrayna’nın NATO üyesi olmadığını ve Macron’un açıklamalarının sadece Fransa’yı bağladığını pek çok kez ifade etmiştir. Görünen aşamada AB liderliğine soyunan Macron’un en sert muhalif cephelerinden birisi Slovakya Başbakanıdır.
Diğer bir husus ise son dönemde Avrupa’da yeni bir savaşın ve hatta üçüncü dünya savaşının patlak vereceğine dair gündemler oluşturulmaya çalışılırken Slovakya, bu durumlar karşısında kendini konumlandırmaya çalışmaktadır. Bu çerçeveden bakıldığında; 7 Mayıs 2024 tarihinde Slovakya Başbakanı Robert Fico’nun Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Bakü’de bir araya gelmesi, görüşme sonrası duyurulan askeri ve savunma alanlarında iş birliği anlaşmaları ile beraber “stratejik ortaklık kurulmasına ilişkin” bildiri Slovakya’nın yeni şartlar altında konumlanmak adına attığı önemli adımlardan birisi olmuştur. (Fransa’nın Azerbaycan-Ermenistan arasındaki ihtilaflarda Ermenistan yanlısı tavır ve tutumunu her platformda sürdürdüğü göz ardı edilmemelidir.)
Özetle Slovakya Başbakanına düzenlenen suikastın hem zamanlaması hem de Başbakan Robert Fico’nun son dönem izlediği politikalar çerçevesinde değerlendirilmesi gerekmektedir.
